Sluit de reactoren, niet de bioscopen

De groep burgers die vandaag onze regering vormt, voelt zich oersterk. De ene autoritaire en schijnbaar irrationele maatregel na de andere wordt genomen om hun wensen op te leggen aan een bevolking die gedesoriënteerd is. Weinigen begrijpen de overdrachtsmechanismen van de epidemie.

Het belangrijkste mechanisme van besmetting lijkt in de kleine aërosolen ⁽¹⁾Zie https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/coronavirus-disease-covid-19-how-is-it-transmitted te zitten. Als de besmette persoon zou roken, kunnen allen die de geur van tabak waarnemen, besmet worden. Alleen een masker FFP2 (of meer) helpt hiertegen. Andere mechanismen zijn echter niet afwezig. Maar het is duidelijk dat overdekte concentraties van mensen, zoals scholen en werkplaatsen, een tijdlang moeten worden stopgezet om de verspreiding van de epidemie in te dammen. De werkgevers verzetten zich tegen elke sluiting van hun kantoren en ateliers. De regering verzint alle denkbare maatregelen om de epidemie in te dammen maar toch te gehoorzamen aan de wens van de werkgevers. Daarom neemt de regering verwarde maatregelen.

Hetzelfde geldt voor kernenergie. Het wordt steeds duidelijker dat de kwestie van de toekomstige elektriciteitsproductie geen dilemma is maar een “trilemma”, een vraagstuk met drie mogelijke antwoorden: kernenergie, gas of duurzame energiebronnen. Maar er rust een taboe ⁽²⁾Of een transcendante breuk, zoals in het trilemma van Münchhausen

op het noemen van hernieuwbare energiebronnen: hun rentabiliteit op korte termijn is niet zeker, zodat de particuliere sector er nauwelijks in wil investeren. En de spreiding van elektriciteitsbronnen zou het systeem te gevoelig maken voor plaatselijke druk, de macht van de eigenaar zou afnemen. De keuze van deze regering is dus beperkt tot het kiezen van de juiste combinatie van de kerncentrales van ENGIE-Electrabel en/of EDF-Luminus enerzijds en de gascentrales die eigendom zijn van dezelfde ondernemingen anderzijds.

De olifant in de kamer, waarvan de enorme aanwezigheid door iedereen wordt ontkend, is de uitspraak van het Grondwettelijk Hof ⁽³⁾arrest nr 34/2020 van 5 maart 2020 , die stevig is gebaseerd op een advies van het Europees Hof van Justitie, dat de verlenging van de levensduur van een kernreactor onder het Verdrag van Espoo en het Verdrag van Aarhus valt, d.w.z. dat er een openbaar onderzoek naar moet worden ingesteld. Ongeveer 80% van de Belgische bevolking zou tegen een dergelijke uitbreiding zijn.

Het arrest, dat zeer laattijdig is gewezen, heeft alleen betrekking op Doel 1 en 2. De gevestigde antinucleaire verenigingen hebben de uitspraak niet uitgebreid tot Tihange 1. Hebben de Groenen dit juridische argument kunnen gebruiken in de onderhandelingen over het CRM met mevrouw Marghem en de regering-Michel? Heeft dit invloed gehad op het opstellen van de regeringsovereenkomst? Dit argument niet gebruiken zou dom zijn, de Groene leiders zijn dat niet.

Deze regering toont zich niet in staat om een voor november aangekondigd elektriciteitsbesluit te nemen vóór 1 april 2022. Hierin zijn ze heel wat bedaarder De druk van de pronucleaire lobby, waaronder de grote verbruikersindustrie (FEBELIEC), de exploitanten (ENGIE en EDF) maar ook het “nucleaire dorp” dat de industrie omringt (CEN-NSK, FANC-AFCN, Vinçotte, onderhoud…) is bijzonder machtig. Het standpunt van ENGIE, dat herhaalt dat het te laat is om te verlengen “zonder de wet- en regelgeving te veranderen”, is zeer comfortabel. Technisch gezien is er niets dat een verlenging van de levensduur van de reactoren in de weg staat. Maar er zou een oplossing moeten worden gevonden voor de uitspraak van het Grondwettelijk Hof en voor de regels die bepaalde investeringen voor tien jaar opleggen. Het zal de belastingbetaler dus veel geld kosten en grote concessies van de regering uitlokken, waaronder een terugkeer naar kernenergie, wat verboden was bij de wet van 2003 over de kernuitstap.

De bereidheid om kernreactoren te sluiten kan worden afgemeten aan de snelheid waarmee Doel 3 en Tihange 2 worden gesloten. Deze twee schroothopen die nu zelfs door de eerste minister openlijk “scheurtjesreactoren” worden genoemd, zijn uiterst gevaarlijk. Mevrouw Van der Straeten heeft dit in haar vorige baan als milieuadvocaat met veel intelligentie en inzet voor de Brusselse rechtbank bepleit. Doel 3 en Tihange 2 moeten onmiddellijk en permanent worden stopgezet als we de weg naar de sluiting willen inslaan. De kans op een ramp is niet klein genoeg gezien de omvang van de ramp die een Tsjernobyl in de regio Antwerpen of Luik zou veroorzaken.

Onder normale omstandigheden, vóór de covid-19 pandemie, zou het onvermogen van deze regering om een weloverwogen beslissing te nemen, al tot haar ondergang hebben geleid. Het is de dreiging van een totale afwezigheid van een federale regering tijdens deze sanitaire crisis die ze nog in leven houdt. Een grote sociale beweging, bijvoorbeeld voor het volledig herstel van de index om de inflatie het hoofd te bieden, zou tot een nationale crisis kunnen leiden.