Binnen drie weken is het zover. Dan grijpen verkiezingen plaats in Turkije, zowel voor het parlement als voor een nieuwe president. Een algemene vaststelling is dat niemand (dat geldt zowel voor de huidige meerderheid als voor de oppositie) er gerust in is, weliswaar om verschillende redenen.

Tot een paar maanden geleden leek het erop dat Erdogan zonder problemen in de eerste kiesronde opnieuw tot president zou verkozen worden en dat de kiesalliantie van AKP-MHP-BBP 1een absolute meerderheid zou behalen. Na de (illegale) inval in Syrië en de inname van Afrin heerste er een nationalistische retoriek, die gesteund werd door de overgrote meerderheid van de Turken. De oppositie (met uitzondering van de HDP en radicaal links) bood weinig weerwerk en leek bovendien hopeloos verdeeld. Intussen verstevigde de AKP haar machtspositie.

De MHP die eerst pleitte voor een vermindering van de nationale kiesdrempel van 10%, stapte in een kiesalliantie met de AKP. Voorheen bestonden kiesallianties niet, maar de wetgeving werd nog snel aangepast, wat voor de MHP een garantie was dat zij nog een aantal parlementszetels kregen, omdat de kans heel klein is dat zij als partij, de kiesdrempel nog zouden halen.

De Dogan groep (een multinationaal concern met een media-vleugel die nog oppositietaal durfde gebruiken) verkocht onder druk van de president haar media-vleugel aan een ‘loyale’ mediatycoon van de AKP, waardoor nu meer negentig procent van de media in handen is van AKP. Op de officiële staatszenders (TRT) is slechts één partij aanwezig, driemaal raden dewelke!

De president (die volgens de wet moet beschikken over een universitair diploma) wordt vrijgesteld van een universitair diploma, want de huidige president beschikt wel over een universitair diploma, helaas werd dat afgegeven door een faculteit die toen nog niet bestond. Niet afgestempelde stembiljetten (om geldig te zijn moet een stembiljet afgestempeld worden in het kieslokaal) zullen dit keer automatisch geldig worden verklaard.

De kiescolleges in de stembureaus werden bij wet veranderd, zodat zij nu hoofdzakelijk zullen samengesteld zijn uit ‘ambtenaren’ en moet er na zestien jaar AKP-bestuur geen tekening bij maken bij wie ‘hun’ loyauteit ligt. Tevens werd een wet ingevoerd die (het is immers nog steeds noodtoestand, intussen voor de zevende keer verlengd), het mogelijk maakt om stembureaus te verplaatsen. Tot nu toe zullen meer dan 144.000 kiezers hun stem op een andere plaats moeten uitbrengen. Toeval of niet (wie gelooft nog in toeval in Turkije), het gaat over gemeenten of steden waar de HDP tussen de 75 en de 85% scoorde bij vroegere verkiezingen!

Intussen heeft men nog snel 89 HDP-ers (de meeste invloedrijke figuren) die op de kieslijsten staan, gearresteerd.

De spelregels werden nog snel veranderd om de AKP-MHP-BBP in een vooruitgeschoven positie te plaatsen, los van de fraude die het nieuwe systeem met zich meebrengt.

Waarom werden er vervroegde verkiezingen uitgeschreven?

Wie de economische toestand een beetje volgt, beseft dat de Turkse economie op de rand van de afgrond staat. De signalen waren voorheen al duidelijk, nu komen ze steeds meer aan de oppervlakte. En omdat een ineenstorting van de economie, ook het einde van de AKP zou kunnen betekenen, wilde de meerderheid vervroegde verkiezingen.

De president had wel meermaals gezegd dat die er niet gingen komen, maar het is niet de eerste keer dat hij zichzelf tegenspreekt. Als burgemeester van Istanboel indertijd sprak hij zich heftig uit tegen een presidentieel systeem. Daarenboven hoopte de MHP (die nu wel in een totale crisis zit) dat zij hierdoor een totale ineenstorting van hun partij zou vermijden.

Kiezers, hoe je het draait of keert, die getroffen worden door een zware economische crisis, veranderen van partij. Na de economische crisis van 1999 en 2001, die een enorme verarming betekende voor de ‘gewone’ mensen, haalde geen enkele van de regeringspartijen nog de kiesdrempel van 10%, het is hierdoor trouwens dat de AKP,tijdens de parlementsverkiezingen van 2002, met minder dan 34% van de stemmen, een bijna twee derde meerderheid haalde in het parlement.Dit rampenscenario wil men vermijden, daarom zijn de parlementsverkiezingen vervroegd.Maar wie ook wint, er zal zich een rampscenario ontplooien na de verkiezingen. Ik kom daar verder op terug.

De mythe van economische’ groei

In principe is economische groei (althans volgens kapitalistische economen) een goede zaak. Ik zie het anders, er is ‘gezonde’ en ‘ongezonde’ economische groei. Gezonde economische groei is investeren in onderwijs, investeren in innovatie, investeren in gezondheidszorg, investeren in milieu…

Daartegenover staat ‘ongezonde’ economische groei. Turkije heeft, laat ons daar ook eerlijk in zijn, terecht geïnvesteerd in het wegennet (dat erbarmelijk was) en in gezondheidszorg (die was ook erbarmelijk). Maar tegelijk zijn er de enorm grootschalige projecten die een hypotheek leggen op de toekomst van de Turkse economie. Op dat vlak is het megalomane denken van de president een ramp voor de Turkse economie.

De economische groei van Turkije is de laatste jaren gebaseerd op megalomane projecten, enorm duur, gebaseerd op PPI (publiek-privaat-investeringen) en kredieten. Ondanks grote groeicijfers de voorbije zestien jaar, is de koopkracht van de doorsnee burger er niet op gestegen. Goed, mensen kunnen zich nu een nieuwe ijskast aanschaffen, een nieuw salon, een nieuwe gsm, maar… op krediet. Het aantal ‘vuile’ kredieten, dat zijn kredietopnames die nooit kunnen worden terugbetaald, is enorm gestegen.

Omdat de groei van de Turkse economie zich voornamelijk situeert in de bouwsector (woningbouw, wegen, grootschalige projecten zoals de derde brug over de Bosforus, het nieuwe – grootste – vliegveld van Europa, shopping malls en niet te vergeten moskeeën …) krijg je een grote economische groei.

Maar die is gebouwd op schulden. Om het met andere woorden te zeggen, het is een ‘bubble-economie’. De prijzen van woningen en gronden zijn bijvoorbeeld enorm gestegen. Maar met schuld is er één groot probleem, ze moet terugbetaald worden.

Onderwijs slecht

Tegelijk is de kwaliteit van het onderwijs enorm verslechterd en die was al bedroevend. De openbare scholen waren al slecht, de imam-hatip-scholen zijn een totale catastrofe. Acht uur godsdienst per week. ‘Hoe lees ik de Koran’, ‘het leven van de Profeet’, sorry maar daar bouw je geen economie mee op! Men gaat er nu ook Arabisch onderwijzen en in de openbare scholen wil men terug het Ottomaans gaan onderwijzen (een dode taal).

Let op, ik heb niets tegen het Ottomaans, mijn vrouw die het kan lezen en de Ottomaanse literatuur kent, zegt dat het een prachtige taal is. Een veel ‘bloemrijkere’ taal dan het Turks, dat een nieuwe taal is. Maar dat moet gepaard gaan met een herwaardering van het onderwijs op alle vlakken.

Overigens, Ottomaans en Arabisch gaat men wel onderwijzen, het Koerdisch (en toch een kleine twintig procent van onze bevolking zijn Koerden) kan je enkel in het middelbaar volgen en dan nog in het privé-onderwijs. En privé-onderwijs is zo goed als onbetaalbaar.

Tegelijk vind ik ook dat het onderwijs niet enkel mag gericht worden op ‘economische’ waarden, onderwijs moet mensen leren denken, moet mensen kritisch maken.Maar het onderwijs is hier ‘papegaaien’-onderwijs. Tegelijk moet iemand die als (zeg maar) een schrijnwerker afstudeert, toch schrijnwerkerij kennen. Net zoals een leerkracht Engels de taal machtig zou moeten zijn. Wel, dat is (helaas) niet het geval!

De PPI waarmee al deze megalomane projecten worden opgezet, zullen nooit het ‘rendement’ geven (dat blijkt nu al) dat beloofd is aan de private investeerders, dus de overheid zal die tekorten moeten bijpassen, dat is contractueel vastgelegd. En de rekening loopt dag na dag op, hoe meer grootschalige (onrealistische) projecten, hoe meer de staat zal moeten bijleggen, en de staat, dat zijn de gewone burgers.

Omdat de technische kennis veel te weinig is ontwikkeld, moet Turkije onder andere beroep doen op half-afgewerkte producten, die dankzij de ‘lage’ lonen en de repressie van de Turkse overheid tegenover vakbonden en stakingen, goedkope producten opleveren. Maar de invoer van deze ‘materialen’ moet betaald worden in euro’s of dollars (beide munten staan voor negentig procent van de invoer). Zolang je een stabiele munt hebt, is dat geen probleem. Maar eens je munt gaat depreciëren (in waarde gaat verliezen) worden die leningen onbetaalbaar, of moet je schuldherschikkingen aanvragen, iets wat nu aan de gang is.

Daarenboven importeert Turkije veel meer dan het exporteert, wat de tekorten op de handelsbalans uit de pan doet rijzen. Ook de landbouw is er enorm slecht aan toe. Vroeger (zeg maar de tachtiger jaren) was de landbouw enorm belangrijk voor de inkomsten van Turkije. Vandaag is Turkije een land dat voor vele landbouwproducten afhankelijk is geworden van andere landen. Men heeft de landbouw beschermd door enorm hoge invoerrechten, die worden nu afgebouwd.

Als het kurban bayram is, moet men schapen invoeren om de prijs te drukken. Dat geldt overigens ook voor andere producten. Een schaap kost hier een stuk meer dan in België, maar het minimumloon in België ligt bijna vijfmaal hoger dan het minimumloon hier. In Turkije, voor een werkende, is dat netto, 1603 tl, in België, voor een werkende 1.431 €,
omgerekend aan de huidige koers is dat (aan 5,425 tl voor een euro) 7.763 tl.

Daarnaast is en blijft de werkloosheid enorm hoog net als de inflatie (schommelen allebei tussen de 10 en 11%). Dat weegt natuurlijk enorm op de koopkracht van de gewone bevolking, die de bui zien aankomen. Voor jongeren, zelfs hoog afgestudeerden is het nog erger, daar ligt de werkloosheid boven de 25 procent.

De Turkse lira was de voorbije weken in vrije val, net als de Argentijnse peso. Men deed niks en liet de situatie van kwaad naar erger gaan.

Intussen vond de president het nodig om ook zijn zegje te doen (die man denkt dat hij alles weet, dat hij de beste economist, de beste voetballer, de beste moslim, de beste geschiedkundige etc. is) en hij wil de rentetarieven verlagen. Kan leuk klinken in een land waar de intresten hoog zijn, zeker voor de kiezers die met moeite hun schulden kun afbetalen. En wees gerust, een groot deel van het AKP-kiespubliek, dat kreunt onder de intrestlasten gelooft er echt in, dat wanneer de president wordt herverkozen, de intrest zal terugvallen op 0 procent.

Helaas is dit de Fabeltjeskrant, want dan gaan alle banken failliet tenzij ze allemaal genationaliseerd worden, en dat zie ik de huidige president nog niet doen. Het zullen de ‘gewone’ consumenten zijn, die zullen opdraaien voor de toekomstige crisis.

Nu heeft Turkije geld nodig. Waarom? Eerst en vooral om het tekort om de handelsbalans te financieren en daarnaast om de schulden af te betalen. In het verleden drukten zowel de FED (Amerikaanse Centrale Bank) als de ECB (Europese Centrale Bank) enorm veel geld bij, zodat kredieten relatief goedkoop waren. Er stroomde dus enorm veel flitskapitaal naar Turkije (net als naar alle opkomende economieën) maar de FED is daarmee gestopt, zij trekken de rente op en het kapitaal komt terug naar de VS. De ECB drukt nog bij (ze zeggen tot september dit jaar), maar daarna is dat ook gedaan. Dat betekent dat leningen een stuk duurder worden en dat het steeds moeilijker wordt om de schulden te financieren.

De financiële markten zijn ongerust

Tegelijk zijn de financiële markten (die voorheen de politiek van Erdogan volop steunden, toen zweeg hij over de ‘interestlobby) niet gerust in de toekomst van Turkije.

Ratingbureaus die (ik betrouw ze overigens ook niet) de kredietwaardigheid van Turkije in vraag beginnen stellen, zorgen ervoor dat investeerders liever hun geld elders plaatsen. Maar wat Turkije betreft, hebben zij volledig gelijk. Zij waarderen de kredietwaardigheid van Turkije af en eerlijk gezegd, ik zou vandaag de dag ook nooit investeren in tl (niet dat ik het geld heb hoor), dat is een catastrofe.

Nadat Erdogan ervoor gezorgd had dat de Turkse lira in vrije val was, moesten de gouverneur van de Nationale Bank en minister Simsek (voorheen werknemer bij Meryll en Lynch) niet alleen de intrestvoeten optrekken met meer dan drie procent, maar tevens meetings beleggen met investeerders, zowel in Turkije als in Londen.

Na de verhoging van de intrestvoet (nu al 16,5%) en de belofte om alle intrestvoeten verder op te trekken met een bijkomende marge van 2% (dus tot 18,5%) herstelde de tl. Toen de waarde van de tl omhoog ging, was ik van mening dat dit slechts tijdelijk was. Ik gaf de TL twee dagen, daarna zou de koers van de lira weer zakken. En ik kreeg gelijk!

Dan zag ik een AKP-economist op de Turkse TV, hij voorspelde dat de TL nog verder aan waarde zou winnen en dat de ‘Amerikaanse lobby’ op haar knieën zou raken. Ik drink graag een pint, maar dergelijke waanzin zou ik (en ben geen economist) nooit uitkramen. De realiteit: de TL is terug in vrije val, terwijl in alle regeringskranten geschreven wordt dat de TL zou herstellen. Lowieke De Vos uit de Fabeltjeskrant beheerst het nieuws.

De president riep de bevolking op het geld van onder hun ‘kussens’ te halen en TL aan te kopen. Hij deed dit in het verleden ook. Wie dit heeft gedaan is totaal de klos. Overigens, noch de kliek rond Erdogan, nog de kliek rond de eerste minister, die hun geld al heel veilig gezet hebben in buitenlandse belastingsparadijzen, zullen één dollar of euro hebben ingewisseld.

Nu begint men vanuit internationale instellingen de economische groei van Turkije bij te stellen (vorig jaar bijna acht procent, men denkt dit jaar nauwelijks twee procent). Er breekt dus een zwarte periode aan. Wie ook de verkiezingen wint, de erfenis van de economische neergang is enkel te wijten aan de Erdogan-kliek. Het ziet er dus slecht, zou zeggen, heel slecht uit, voor de toekomst van Turkije.

De dialectiek van de politiek

Erdogans plan lag klaar. Hij wou alleen nog een bijkomende zekerheid, de steun verkrijgen van de MHP en BBP, twee extreemrechtse partijen. Hij had immers schrik dat door het verlagen van de kiesdrempel de HDP zo goed als zeker in het parlement zou zitten.

Omdat in de Koerdisch etnische provincies, zeg maar Turks Koerdistan (overigens het woord Koerdistan EN het woord Armeense genocide, zijn nu verboden woorden geworden in het Turkse parlement, daarom dat ik ze gebruik) de HDP de grootste partij is en de AKP op nummer twee staat (de andere partijen zijn er zo goed als onbetekenend), hoopte hij alle Koerdische zetels in te pikken. Daarom wou hij de kiesdrempel behouden. Tegelijk wist hij dat de oppositie verdeeld was, en dat geen enkele ‘Turkse’ partij een samenwerkingsverband zou aangaan met de HDP. Met zijn ‘kiesalliantie’ zat hij in een gouden zetel.

Maar het draaide anders uit. Door deze politiek ‘dwong’ hij voor een stuk de oppositie tot eenheid, omdat alle oppositiepartijen beseften dat zij ‘alleen’ veel meer zetels zouden verliezen door het kiesstelsel D’Hondt (naast de nationale kiesdrempel geldt hier ook het kiessysteem D’Hondt, een Belg, beschaamd om het te zeggen, want het bevoordeelt de grootste partijen).

Ook hier geldt weer eerlijkheid. De CHP, de grootste oppositiepartij, heeft geprobeerd een kiesalliantie af te sluiten met de HDP en alle andere partijen. Maar de Iyi-partij van Aksener (afsplitsing van de MHP) wou dat niet. Begrijpelijk, zij is de Marine Le Pen van Turkije.

Tegelijk kwam er (dat zal onze alwetende president niet hebben ingeschat) een kiesalliantie tot stand tussen de CHP-IYI-DP-SP. Zij hebben wel hun eigen presidentskandidaten, maar tegelijk vormen zij voor de parlementsverkiezingen een blok tegenover de andere alliantie van AKP-MHP-BBP.

Hoewel ik het kan begrijpen, is het eerlijk gezegd toch een ‘onnatuurlijk’ verbond. Sociaal economisch staan CHP en de (fundamentalistische) SP op bijna gelijke standpunten. Ideologisch verschillen zij echter totaal. Waar de CHP een progressieve partij is wat ethische kwesties betreft, is de Saadet Parti een oerconservatieve partij. De DP is eveneens conservatief, maar vrij onbetekenend in het huidige politieke landschap en de IYI partij is half-fascistisch.

Zij steunen wel een ‘praktische’ lijn. Dat is afstappen van het presidentieel systeem, de parlementaire democratie herstellen en onafhankelijkheid van het gerecht. Deze stellingname is belangrijk, want het Turkse presidentiële systeem (dat na de invoering van de noodtoestand al bestaat) is toch wel een heel speciaal systeem, waar de scheiding der machten totaal is ondergeschikt gemaakt aan de president.

In Turks Koerdistan hebben alle Koerdische politieke partijen zich ook verenigd tot een front. Met uitzondering van Huda-Par, het vroegere Hizbullah, een voormalige terroristische organisatie (maar volgens Dries Lesage zal het wel niet zo erg zijn). Vraag me trouwens af wat DL nu zegt, hij die altijd de HDP verweet dat zij slechts een fractie van de Koerden vertegenwoordigden en weigerden een alliantie aan te gaan met andere Koerdische partijen? Er is nu (weer) een beschamend verbond tussen de AKP en Huda Par, wat nog steeds een terroristische organisatie is! Nou ja, eerlijk gezegd, die man neem ik niet serieus.

De ‘linkse’ DL moet mij eens uitleggen wat hij denkt van het front tussen de AKP, twee fascistische partijen, de BBP en de MHP, aangevuld met Hizbullah (Huda Par)? Maar dat zullen wij waarschijnlijk ook niet mogen weten.Dit is de dialectiek van de politiek, wat Erdogan wou bereiken is omgeslagen in zijn tegengestelde. De oppositie is sterker dan ooit.

De gevolgen van de kiesallianties

De alliantie AKP-MHP-BBP wordt door de Koerden aanzien als een anti-Koerdische alliantie. Dat betekent dat de AKP, die voorheen in Turks Koerdistan de tweede belangrijkste partij was, zeker stemmen zal verliezen in deze gebieden. Zelfs ‘conservatieve’ Koerden die voorheen op de AKP stemden, zullen nu wel twee keer nadenken. Want hoe je het draait of keert, er is een Koerdisch bewustzijn. Zolang Erdogan zocht naar een oplossing voor de Koerdische kwestie, kreeg hij de steun van ‘conservatieve’ Koerden. Door het opbreken van het vredesproces, de inval in Afrin, het verbreken van de relaties met de conservatieve KRG in Noord Irak, en niet te vergeten zijn alliantie met twee partijtjes die zelfs niet erkennen dat ‘Koerden’ bestaan, heeft hij in zijn eigen voet geschoten.

Naast de steden in deze regio heb je ook de dorpen. Daar heersen nog in vele gevallen de ‘clans’, en als de leider van een clan zegt, “stem AKP”, dan stemmen ze AKP, als deze ‘aga’s’ zeggen, “stem HDP of voor de Koerdische alliantie”, dan stemmen ze anders. Dat gebeurde in 2015, en je ziet nu hetzelfde gebeuren.

Daarnaast zijn er de CHP-ers. Een deel van de linkervleugel (zeker in de kustregio’s, maar ook in Istanboel, Ankara en Izmir) is ‘overgelopen’ naar HDP. Daarnaast stemmen vele (zeker de hogergeschoolden) CHP-ers tactisch. Zij beseffen dat, wil men Erdogan van de macht verdrijven, de HDP de kiesdrempel moet halen. Als dat niet gebeurt, rijft de AKP immers bijna alle zetels in Turks Koerdistan binnen door de kiesdrempel. En dan blijft de AKP aan de macht.

Ook niet onbelangrijk, de SP. De ‘ultraconservatieve’ SP (op ethisch vlak) heeft een paar voormalige HDP-parlementairen (zoals Tan) op haar lijsten gezet. Voor conservatieve Koerden is er ook op dat vlak een alternatief. Overigens, zeg dat eerlijk, ik hou niet van die ultraconservatieven!

De CHP legt de nadruk op het sociaaleconomische (verstandig) maar tegelijk pleitten zij voor de toepassing van het ‘charter van de minderheden’ en implementatie ervan. Dat betekent in de praktijk dat lokale administraties veel meer (politieke) macht krijgen. De AKP heeft dit nooit willen doorvoeren. De CHP blijft een beetje vaag over het recht op onderwijs in de moedertaal, maar door lokale administraties meer macht te geven, is dat zeker een stap vooruit.

In 1989 was de CHP de meest progressieve partij inzake Koerdische rechten (helaas, Baykal maakte dat nooit hard, integendeel), maar hun programma vandaag is een stap in de goede richting. Als het goed is, zeg ik het ook.Enfin, ik denk dat toch! Op een paar maanden tijd is er enorm veel veranderd.

Daarnaast hebben volgende partijen besloten extra toezicht te houden op de verkiezingen (men heeft immers enorm veel schrik van fraude, terecht): de CHP, IYI, SP, DP en HDP. Op dat vlak hebben zij een gezamenlijk standpunt ingenomen. In deze alliantie zitten ook de onafhankelijke vakbonden en verschillende NGO’s. Positief, dit is geen alliantie, dit is een principeverklaring om eerlijke verkiezingen te krijgen!

Wat doen de kleinere partijen?

De VP (vroeger IP), een partij die ultranationalistisch is, al alle kleuren van de regenboog heeft aangenomen, maar zichzelf links noemt, komt zelfstandig op. Hun kandidaat, Perincek, is de ‘hoer’ van de Turkse politiek. Ze zijn goed voor één procent van de stemmen.

De TKP (communistische partij) komt op met eigen kandidaten, als onafhankelijken. De TKP is en blijft helaas enorm stalinistisch. Voor mij begaan ze een tactische flater, maar goed, sommigen zijn vrienden of vriendinnen van mij, kan voor een deel in hun kritieken komen , maar blijf het een flater vinden. De overgrote rest van extreemlinks, inzonderheid de trotskisten, steunt de HDP. Voor mij een verstandige keuze. Enfin, een stuk beter dan met eigen kandidaten opkomen.

Eventjes naar de toekomst kijken…

Welke mogelijkheden zijn er?

Eerste mogelijkheid, Erdogan wordt verkozen in de eerste ronde, de AKP-MHP-BBP, haalt een absolute meerderheid. Sommige peilingbureau’s voorspellen dat.

Tweede mogelijkheid, Erdogan wordt verkozen maar heeft geen meerderheid in het parlement. Dan belandt Turkije in chaos. Komen er nieuwe verkiezingen.

Derde mogelijkheid. Erdogan wordt niet verkozen, er komt een andere meerderheid in het parlement. Wordt ook voorspeld door sommige peilingbureau’s.

In alle gevallen zal de economie ineenstorten. Waarschijnlijk zal Turkije na de verkiezingen beroep moeten doen op fondsen van het IMF, wat betekent, zware inleveringen van de bevolking en een verscherpte economische crisis. Ik zie het dus niet positief in. Overigens zijn er volgend jaar in maart gemeenteraadsverkiezingen.

Gaat het beter gaan na de verkiezingen?

Wat ook de uitslag van de verkiezingen wordt, ik denk dat Turkije in een zware economische crisis terecht zal komen. De economische programma’s van de verschillende politieke partijen mogen dan wel aanlokkelijk zijn, maar om ze te realiseren zal er geld nodig zijn. Dat geld kan men halen bij de ‘moguls’ van de Turkse economie, de miljardairs, maar wie gaat dat doen? De AKP-MHP-BBP coalitie zeker niet! Zij hebben immers niets anders gedaan dan een politiek te voeren in het belang van de ‘moguls’.

Maar als de oppositie zou winnen (wat best mogelijk is), hoe gaan zij de nakende economische crisis oplossen? Op dat vlak ligt de economische aanpak van de verschillende partijen enorm uit elkaar.

Tenslotte…

De presidentskandidaat van de HDP zit opgesloten in de gevangenis. Demirtas is een charismatisch politicus, ook heel tactisch. Los van het feit dat het een schande is dat parlementsleden opgesloten worden omwille van hun politieke overtuiging, want enkel op basis daarvan is hij opgesloten (in een land als Turkije wordt hij beschouwd als een terrorist, maar wie de Reis niet volgt is al snel een terrorist), maakt Turkije zich belachelijk als de man 10% van de stemmen haalt als presidentskandidaat. Dat zou betekenen dat zes miljoen stemmen voor een terrorist!

Muharem Ince, de presidentskandidaat van de CHP, stelt zich op als een verbindende figuur.Volgens de peilingen zal hij het tweede meeste stemmen halen. Hij komt heel goed over, naast sociaaleconomische thema’s mikt hij ook op de Koerdische stemmen. Dit is belangrijk voor als hij de tweede ronde haalt.

Erdogan, alomtegenwoordig op de Turkse TV, blijft schreeuwen en provoceren. Hij deed hetzelfde tijdens de verkiezingen van 2015, de eerste verkiezingen die de AKP verloor.

Bahceli, leider van de MHP en de schoothond van Erdogan, vraagt de vrijlating van veroordeelde Turkse maffialeden. Zelfs binnen zijn eigen partij rommelt het. Een paar van zijn eigen parlementairen zeggen zelfs niet op Erdogan te zullen stemmen, maar hij houdt zijn bek in zijn pluimen…