Het ‘Zomerakkoord’ van de federale regering Michel bevat allerlei voornemens, die voor het grootste deel neerkomen op deregulering van de arbeid. Maar dat is niet alles. Hoewel de regering steevast ‘sociaal overleg’ in het vooruitzicht stelt, is ze tegelijk ook bezig met het veranderen van de krachtsverhoudingen in het nadeel van de vakbonden.

Nacht- en zondagwerk

Zo wil de regering het werk in de zogenaamde ‘e-commerce’ bevorderen door de arbeid ‘flexibeler’ te maken. Concreet zou de regering graag zien dat er gedurende twee jaar een “specifiek kader komt waarbinnen nachtwerk en zondagsarbeid voor e-commerce mogelijk wordt gemaakt voor ondernemingen”. Na die twee jaar (een soort proefperiode) zou het nacht- en zondagwerk dan geformaliseerd worden via een collectieve arbeidsovereenkomst of via… het arbeidsreglement.

Unanimiteit

Met dat arbeidsreglement heeft de regering echter een probleem. Want een arbeidsreglement somt niet alleen alle rechten en plichten van de werknemers binnen een onderneming op. Het moet ook gaan over een reglement dat ‘gedragen’ wordt door alle werknemers. Dit is zo belangrijk dat de wetgever (al in 1947) van mening was dat alle vakbonden in een onderneming akkoord moeten gaan, vooraleer een arbeidsreglement goedgekeurd of gewijzigd kan worden.

Vetorecht

In de praktijk betekent dit dat elke vakbond op zichzelf een vetorecht heeft op wijzigingen van het arbeidsreglement – en dus op veranderingen aan de rechten en plichten van werknemers. Anders gezegd: de wetgever heeft zo het belang van het streven naar consensus via sociaal overleg willen onderstrepen. Precies dat is nu een doorn in het oog van de regering.

Niet alleen voor e-commerce

Daarom zegt de regering in het ‘Zomerakkoord’ dat “artikel 38 van de arbeidswet zal worden aangepast om nachtwerk toe te laten voor e-commerce-activiteiten in een onderneming door een  CAO af te sluiten met minstens één syndicale organisatie”. Als dit artikel van de arbeidswet op die manier wordt ‘aangepast’, dan zal dat echter niet alleen gevolgen hebben voor sectoren die betrokken zijn bij e-commerce. Het zal er meteen voor zorgen dat de unanimiteitsregel in alle sectoren dreigt te vervallen.

Sociaal overleg?

De regering laat daarmee voor de zoveelste keer zien wat zij eigenlijk echt denkt over sociaal overleg. Ze vindt het welkom als het haar zo uitkomt; ze bemoeilijkt het als ze daar nood aan heeft.

Principekwestie

De vakbonden doen er goed aan zich principieel te keren tegen dit voornemen van de federale regering. We hebben al dikwijls genoeg moeten meemaken dat beslissingen die negatief zijn voor de werknemers toch konden worden doorgevoerd, omdat een vakbond (niet noodzakelijk met een breed draagvlak op de werkvloer) al dan niet schoorvoetend een akkoord ondertekende.

Het goedkeuren of veranderen van het arbeidsreglement is tot nu toe de enige kwestie waarvoor wel degelijk alle vakbonden akkoord moeten gaan. Deze verworvenheid zou moeten worden uitgebreid naar alle sociale materies en zeker niet worden ingeperkt.

Niet toegeven!

Militanten en afgevaardigden dienen hun verantwoordelijke leiders dan ook onder druk te zetten om niet toe te geven op deze principiële kwestie!