Met de regelmaat van de klok – op dat vlak gaat de Turkse tijd heel snel – lezen of zien we hoe het geweld tegen vrouwen en LGBTI toeneemt in Turkije. Het laatste in een lange reeks is de koelbloedige moord op Emine Bulut, die voor de ogen van haar kind werd vermoord door haar vroegere echtgenoot.

Laat ons eerlijk zijn, zulke dingen zijn afschuwelijk net zoals het verkrachten van kinderen. Voor de daders kunnen wij geen enkel respect meer opbrengen, dikwijls zijn het monsters en er is geen enkele reden om dergelijke misdaden goed te praten. Vanuit ons buikgevoel zien we de daders het liefste verdwijnen. En op dat buikgevoel, dat we, overigens terecht, allemaal hebben, maakt de Turkse president Erdogan gebruik om opnieuw de invoering van de doodstraf te bepleiten.

Als we echter kijken naar de uitvoering van de doodstraf in Turkije in het verleden – vandaag bestaat de doodstraf niet meer – zien we dat in de meeste gevallen politieke tegenstrevers de doodstraf kregen. Onder hen een zestienjarige revolutionair die enkel omwille van het feit dat hij revolutionair was, werd opgehangen, zonder dat hij ooit geweld had gebruikt! Moordenaars en verkrachters kregen slechts uitzonderlijk de doodstraf. In vele gevallen kregen zij heel lichte straffen en in een aantal gevallen gingen zij zelfs vrijuit.

Erin Keskin, een advocate van vele slachtoffers van seksueel geweld, ooit voorzitster van de mensenrechtenorganisatie in Turkije, heeft dikwijls deze slachtoffers verdedigd. Ik noteer één van de vele gevallen. Een meisje met het syndroom van Down, ze was veertien toen het proces voorkwam, werd gedurende twee jaar systematisch verkracht door familieleden en leden van de jandarma, de gendarmerie. Gans de ‘état major’ van het dorp was erbij betrokken. De meesten werden vrijgesproken en de uitgesproken straffen waren zeer licht, maximum drie jaar. Het kind, ze was twaalf toen de verkrachtingen begonnen, zou het volgens de rechter ‘zelf hebben uitgelokt’. De gendarme ging vrijuit! Tijdens het proces werd Erin Keskin er door de rechter meermaals op gewezen dat zij de ordediensten van Turkije beledigde.

Protocol van Istanboel

De Turkse regering heeft het Istanboel-protocol ondertekend in 2011, een progressieve tekst die seksueel geweld, zowel tegen vrouwen, kinderen als LGBTQ aan banden moet leggen. Een protocol ondertekenen is een ding, het toepassen is iets totaal anders. Er zijn, dat moet ook gezegd worden, rechters, weliswaar een minderheid, die op basis van dit protocol zware straffen uitspreken. Maar dat zijn uitzonderingen op de regel. In hoger beroep worden de straffen meestal sterk afgezwakt.

In realiteit is de situatie zelfs een stuk erger. Zeker in conservatieve gebieden probeert de familie te voorkomen dat het na een verkrachting tot een proces komt. De maagdelijkheid is immers geschonden en dan komt de eer van de familie in het gedrang. Dan zwijg ik nog over de eremoorden. Een grote lobby probeert nu de ondertekening van het Istanboel-protocol ongedaan te maken, omdat het zou ingaan tegen de familiale waarden. Moet er nog zand zijn?

Er zijn meerdere advocates die zich, steunend op de bestaande vrouwenbeweging, Stop aan de femicides, inzetten om de situatie te veranderen. Ik vermeld Huda Kaya, een parlementaire van de HDP en natuurlijk (er zijn nog vele andere) Erin Keskin. Erin stelt het heel duidelijk: moorden op transgenders worden als normaal aanzien door de bevolking. En ook deze komen om de haverklap voor. De feministische beweging en de LGBTQ werken nauw samen. Begrijpelijk. De enige partijen die hen steunen zijn de CHP en de HDP.

Doodstraf geen oplossing

De Turkse regering verbiedt om de haverklap betogingen van de vrouwen en of LGBTQ. Met zulke verboden maakt zij duidelijk dat zij enkel en alleen het patroon volgt van conservatief-islamitische en fascistische bewegingen. De patriarchale structuur van Turkije leidt tot onderdrukking en miskenning van zowel vrouwen als gender rechten. Het geweld, dikwijls vanuit het patriarchale denken, moet gestopt worden. Iedereen heeft het recht op een veilig leven, in eerste instantie kinderen en vrouwen, maar ook mensen met een andere seksuele voorkeur.

En neen, een oplossing bereik je niet met de doodstraf in te voeren. Een oplossing bereik je door dat patriarchale systeem te doorbreken. Door het protocol van Istanbul volledig toe te passen! En op dat vlak heeft Turkije nog een hele lange weg te gaan.