In Duitsland voert de metaalvakbond IG Metall actief campagne voor klimaatrechtvaardigheid. Hierbij werken ze samen met klimaatactivisten van Fridays for Future. Stephan Krull, vakbondslid uit Maagdenburg, schrijft over de ontwikkelingen en discussies binnen de vakbond.
IG Metall heeft als grootste vakbond van Duitsland met ongeveer 2,4 miljoen leden tijdens haar congres in oktober een wezenlijk punt op de agenda staan: de sociale, ecologische en democratische transformatie van de industrie in de schaduw van de klimaatcrisis. Kaderleden uit de metaal eisen luid en duidelijk hervormingen en investeringen. Het gaat hierbij om goede scholing, goed werk en goede levensomstandigheden voor alle mensen. Voor de zomer demonstreerden hiervoor al 50.000 vakbondsleden voor het parlement in Berlijn.
‘Wij willen niet stilzwijgend toekijken hoe de transformatie over onze hoofden heen gebeurt en hoe onze arbeidsplaatsen daarbij verloren gaan.’ De tegenstelling tussen groei, arbeid en productie aan de ene kant en begrensde hulpbronnen aan de andere kant moet opgelost worden. Daarom zal er op het vakbondscongres in oktober ook gesproken worden over verdere collectieve verkorting van de werkweek.
De stelling van de IG Metall is dat er geen tegenstelling bestaat tussen de bescherming van het klimaat en het streven naar goede en zekere banen. Integendeel, de noodzakelijke ecologische omvorming van de economie en de strijd tegen de dreigende klimaatcatastrofe kunnen alleen lukken als ecologie en economie consequent in samenhang bezien worden.
Er moet eindelijk een begin gemaakt worden met de omvorming van de energievoorziening, de bescherming van het klimaat en de omvorming van de industrie en wel op zo’n manier dat wij morgen ook nog goede banen hebben. Dit komt er niet vanzelf. We hebben daarvoor een plan, grote investeringen en vastbesloten handelen nodig.
Klimaatbeweging
In een gesprek met de klimaatstakers van Fridays for Future – IG Metall heeft, voor zover de juridische mogelijkheden strekken, de wereldwijde klimaatstaking op 20 september gesteund – bestond er veel overeenstemming. De ene denkt in de eerste plaats aan het klimaat, de ander ook aan goede en zekere banen. Een tegenstrijdigheid? Niet als er inclusief over gedacht wordt. Een sociaalecologische transformatie kan alleen maar slagen als die democratisch vormgegeven wordt. Als mensen erop vooruitgaan. Om dat te kunnen bereiken is een fundamentele omvorming van ons economisch systeem noodzakelijk.
Eén van de concrete maatregelen daarvoor is de eis van vertegenwoordigers van Fridays for Future dat scholieren, studenten en leerlingen voortaan gratis met het openbaar vervoer kunnen reizen. Hiervoor en voor andere concrete maatregelen moet er nauwer samengewerkt worden tussen IG Metall en Fridays for Future.
De auto-industrie en de toeleveringsbedrijven nemen in Duitsland een dominante positie in met ongeveer 800.000 arbeidsplaatsen. Maar als met een goed plan en met grote investeringen het openbaar vervoer verder wordt uitgebreid, zijn er veel meer treinen, trams, bussen, rails en elektrische installaties nodig en ook machinisten en conducteurs. Als we klimaatverandering op deze manier bestrijden, dan zullen ook de arbeid(st)ers, de vakbondsleden, daarmee instemmen. Workers for future!
Maatregelen
Al in juli besloot de IG Metall om samen met de Bund für Umwelt- und Naturschutz Deutschland (BUND) en de Naturschutzbund Deutschland (Nabu) een initiatief te nemen ‘voor de omvorming van klimaat en mobiliteit’. Tot de dringend noodzakelijke maatregelen behoren de uitbreiding van het lokale- en lange afstands-spoorverkeer, de uitbreiding van het openbaar vervoer en de eis van een sociale aanpassing van gebouwen, vooral van huurwoningen. Daarvoor is ook een uitbreiding van het elektriciteitsnet nodig, dat nu niet genoeg capaciteit heeft voor de veranderingen in het verkeer en van de warmtevoorziening.
De vakbond stelt verder: ‘De IG Metall is het eens met het doel van Fridays for Future om de dreigende klimaatcrisis af te wenden en is van mening dat er een snelle en grondige ecologische omvorming van onze economie dringend noodzakelijk is. Om druk te kunnen zetten op een sociale, ecologische en democratische omvorming, zijn er brede meerderheden nodig in onze maatschappij. IG Metall juicht het daarom toe als haar leden meedoen aan de klimaatactiedag op 20 september en spandoeken meedragen voor een verandering die de bescherming van het klimaat, goede arbeidsplaatsen en sociale gerechtigheid met elkaar verbindt.’
Maar in de praktijk bestaan er nog zeer verschillende, elkaar deels tegensprekende, opvattingen over de strategie van de vakbond. Meer op overleg gerichte Betriebsräte (een soort ondernemingsraden), vooral die uit de auto-industrie, houden nogal afstand tot de uitdagingen van de klimaatverandering. Maar er is geen alternatief, want de veelvormige crisis waarmee we te maken hebben, kost nu al veel banen. De noodzakelijke transformatie zal geen arbeidsplaatsen vernietigen, maar de verwaarloosde bescherming van het klimaat vernietigt levens en banen. Steeds meer mensen begrijpen dat er op een dode planeet geen banen zijn.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.
