Eind september braken in verschillende steden in Egypte protesten uit tegen de militaire dictatuur van Abdel Fattah el-Sisi. De protesten hielden twee dagen achtereen aan en liepen uit op confrontaties met de politie.

El-Sisi kwam in 2013 aan de macht na een contrarevolutionaire coup van het leger, tegen de regering van Mohamed Morsi die in de eerste vrije verkiezingen tot president werd gekozen. Sinds het herstel van de militaire dictatuur zijn demonstraties verboden in Egypte.

De demonstraties trokken op de meeste plaatsen enkele honderden, vooral jonge deelnemers. In tegenstelling tot het begin van de revolutie in 2011 richtten de leuzen zich direct tegen de dictatuur. Demonstranten eisten de val van het regime. In Alexandrië riepen de demonstranten: ‘kom in opstand, vrees niet, Sisi moet weg!’ Ook in Cairo, Suez, Tanta en de belangrijke industriestad Mahalla vonden demonstraties plaats.

De protesten volgden op een oproep van de zakenman Mohamed Ali die vanuit Egypte naar Spanje is gevlucht. Zijn vertrek uit Egypte illustreert dat er scheuren beginnen te ontstaan in het bondgenootschap tussen de Egyptische bourgeoisie en het leger. De Egyptische bourgeoisie steunde het leger in de contrarevolutie. Maar nu dat vuile werk is opgeknapt beginnen zij zich tegen het corrupte regime te keren.

Deze beginnende scheuren geven aan dat het regime minder sterk staat dan voorheen en de demonstranten lijken zich dat te realiseren. De New York Times schreef: ‘voor minstens een deel van de demonstranten is de heer Ali niet zozeer een inspiratie, als wel een kans om hun frustraties te uiten.’

Betekenis

De barre situatie waar veel gewone Egyptenaren in verkeren heeft de voedingsbodem voor de protesten gelegd. Door een combinatie van neoliberaal afbraakbeleid en publieke werken die met geleend geld werden gerealiseerd, heeft Sisi voor economische groei gezorgd. Maar dat ging grotendeels ten koste van de bevolking. Volgens officiële statistieken leeft bijna een derde van de Egyptenaren onder de armoedegrens.

Hoewel er signalen zijn dat de politie aanvankelijk relatief terughoudend was om op te treden en werd verrast door de demonstraties, heeft het regime met massa-arrestaties op de protesten gereageerd. Meer dan 500 mensen werden gearresteerd, waaronder de prijswinnende revolutionair socialistische mensenrechtenadvocate Mahienour El-Massry. In de week na de acties liep dat volgens mesenrechtenorganisaties op tot 2000.

De demonstraties van september zijn nog lang niet zo groot als de beweging die Mubarak ten val wist te brengen. En het is nog te vroeg om te spreken van een nieuwe revolutionaire beweging. Maar de demonstraties laten wel zien dat de eerste stappen zijn gezet om de ‘muur van angst’ die het regime heeft opgetrokken te doorbreken.

In een verklaring riepen de Egyptische Revolutionaire Socialisten op om een verenigd front te bouwen van alle oppositionele krachten en om de ontstane ruimte aan te grijpen om de vakbonden, studentenorganisaties en politieke organisaties opnieuw op te bouwen. ‘De massa’s hebben het voortouw genomen, nu moeten de revolutionaire politieke krachten hen zien bij te houden.’

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.