Kritiek moment

Dit is een kritiek moment in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In 2019 zijn er opstanden ontstaan in Soedan, Algerije, Irak, Libanon en Iran. Allemaal hebben ze zich verzet tegen autoritarisme, neoliberalisme, armoede, corruptie, religieus fundamentalisme en sektarisme.

Vrouwen nemen actief deel en nemen vaak het voortouw. De deelnemers zijn meestal arbeiders- en werkloze jongeren. Ze zijn niet tevreden met het wegsturen van individuele heersers, maar willen het sociaaleconomische en politieke systeem veranderen. Om al deze redenen zouden de opstanden het begin kunnen vormen van een nieuw progressief en revolutionair hoofdstuk voor de regio als geheel.

Autoritaire heersers en systemen zullen echter niet gemakkelijk worden teruggedrongen. In Soedan heeft het leger voorlopig een deal gesloten met de oppositiecoalitie. Er is enig succes geboekt, aangezien de Soedanese overgangsautoriteiten onlangs een wet hebben goedgekeurd om de voormalige regeringspartij te ontbinden en een wet op de openbare orde, die het gedrag van vrouwen regelt, in te trekken. In Algerije blijft het leger aan de macht ondanks aanhoudende massale protesten. In Libanon verzetten de sektarische en neoliberale politieke partijen zich, ondanks het aftreden van premier Hariri, nog steeds tegen elke radicale verandering die door grote delen van de protestbeweging wordt geëist. In Irak worden de volksprotesten in Bagdad en in het sjiitische zuiden op brute wijze aangevallen door de door Iran gesteunde Iraakse regering met steun van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC) en de door Iran gesponsorde sjiitische milities, Hashd al-Sha’bi. De laatste tijd zijn er in de meeste soennitische en Koerdische gebieden kleine, maar toenemende steunbetuigingen voor de opstand.

De Iraanse strijdkrachten hebben de nationale volksprotesten die op 15 november in Iran zijn uitgebroken tegen een stijging van de benzineprijs op brute wijze onderdrukt. Volgens Amnesty International zijn ten minste 208 mensen gedood door regeringstroepen. De New York Times meldt dat er in vier dagen van hevig protest 450 of meer doden zijn gevallen, waarbij de IRGC-troepen in de stad Mahshahr in één keer zelfs 100 doden zouden hebben veroorzaakt. Een ander onbevestigd rapport van Iraanse activisten bevat een lijst van 928 mensen die zijn vermoord. Volgens de Verenigde Naties zijn er minstens 7.000 mensen gearresteerd.

Hoe steunen?

Hoe kunnen progressieve mensen en bewegingen over de hele wereld in het licht van deze situatie de recente volksopstanden helpen hun potentieel te bereiken en niet verpletterd te worden?

Ten eerste moeten we ons geen illusies maken over de Amerikaanse regering of andere internationale- of regionale machten die hen te hulp schieten. De imperialistische machten verhinderen radicale verandering van onderop en streven naar vormen van autoritaire stabiliteit.

Ten tweede hebben progressieve organisaties een speciale verantwoordelijkheid om de gevallen van mensen die gedood en gearresteerd zijn in deze opstanden evenals andere politieke gevangenen die in gevangenissen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika zitten, bekend te maken. Met name in Iran vrezen activisten dat de regering opnieuw een internetblokkade zal opwerpen en binnenkort massa-executies van politieke gevangenen zal uitvoeren. Ze waarschuwen voor een scenario dat vergelijkbaar is met dat van 1988, toen in een paar dagen tijd enkele duizenden politieke gevangenen werden geëxecuteerd en in massagraven werden begraven op bevel van Ayatollah Khomeini. De massa-executies van politieke gevangenen door Bashar al-Assad in Syrië zijn een recenter bloedbad dat heeft plaatsgevonden met steun van de Iraanse en Russische regering.

Ten derde hebben we de verantwoordelijkheid om ruchtbaarheid te geven aan de strijd en de eisen van feministen, vakbondsactivisten, progressieve en democratische intellectuelen en onderdrukte minderheidsgroepen zoals de Koerden in Syrië, Turkije, Irak, Iran, de zwarte bevolking van Darfur in Soedan, de Bahais in Iran en de LHBTQ-gemeenschap in de regio.

Het publiceren van de zaken van degenen die in opstand zijn gekomen om in het Midden- Oosten en Noord-Afrika van autoritaire, religieus-fundamentalistische, uitbuitende misogynistische systemen af te komen gaat niet alleen over het helpen van de lijdende mensen in die regio. Het is een manier om deel te nemen aan een poging om de huidige richting van onze wereld te verschuiven van haat naar internationale humanistische solidariteit.

Wereldwijde golf van protest

De huidige wereldwijde golf van protesten die sinds de jaren zestig van de vorige eeuw niet meer is voorgekomen, laat zien dat de wereldbevolking open zou kunnen staan voor een nieuwe antikapitalistische richting die ook humanistisch en positief is.

Tegelijkertijd proberen autoritaire heersers en systemen, in het licht van deze ontwikkelingen, nieuwe manieren te vinden om zichzelf te versterken. De Iraanse regering rekent op een recente overeenkomst met China, die Iran een investering van 400 miljard dollar voor de ontwikkeling van olie, gas en andere infrastructuur biedt, en 5.000 Chinese veiligheidstroepen om Chinese investeringen te beschermen in ruil voor een korting van 30% op Iraanse olie, gas en petrochemische producten. Deze overeenkomst, die om de vijf jaar extra Chinese investeringen inhoudt, verbindt beide partijen voor 25 jaar en biedt mogelijkheden om de Amerikaanse sancties te omzeilen.

Andere regionale machten zoals Saoedi-Arabië, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Turkije en Israël wenden zich ook tot China en Rusland voor wapens, investeringen en strategische partnerschappen.

Zullen de opstanden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika er, gezien deze situatie, in slagen de regio in een progressieve en revolutionaire richting te bewegen, of zullen autoritaire regimes gewoon van gezicht veranderen, overleven en eindeloze oorlogen voeren?

Welk scenario zal de overhand krijgen? Veel hangt af van wat de progressieve krachten in de wereld op dit kritieke moment doen om hun solidariteit met deze opstanden tot uitdrukking te brengen. De huidige internationale mobilisaties van met name milieuactivisten en feministen tegen kapitalistische uitbuiting en onderdrukking van mens en natuur zijn veelbelovend. Onze lotsbestemmingen zijn met elkaar verbonden.

De auteurs zijn mede-oprichters van the Alliance of Middle Eastern and North African Socialists.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op NewPolitics. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.