Mercosur: vrijhandel tegen klimaat

De EU wil op wereldvlak een leidende rol spelen op het gebied van de strijd tegen de klimaatopwarming, en men kan niet ontkennen dat ze op dat vlak belangrijke initiatieven nam. Maar één ding verhindert de EU om die rol consequent en effectief te spelen:  haar huwelijk met de kapitalistische bedrijfsbelangen.

Ja, de EU neemt maatregelen om de uitstoot van CO2 (en andere schadelijke stoffen, zoals methaan, zwavel, roet, fijn stof) te reduceren, zowel bij de productie als bij het transport. Maar tegelijkertijd stelt de EU alles in het werk om nog meer goederen over de oceanen te transporteren, nog meer handelsgerichte productie te stimuleren, met alle gevolgen vandien: méér uitstoot, méér ontbossing, om nog niet te spreken van de sociale ontwrichting die er meestal mee gepaard gaat.

Een nieuwe studie illustreert dit contraproductieve EU-beleid. De EU heeft in juni de onderhandelingen afgerond voor een zoveelste vrijhandelsverdrag, nu met Mercosur. Dit is een douane-unie tussen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay, en nog een reeks andere landen zijn ermee geassocieerd. Een aanzienlijke markt van meer dan een kwart miljard mensen, waarvan de bovenlaag best wat meer Europese wagens kan afnemen. De Mercosur agro-business van haar kant wil meer landbouwproducten, in het bijzonder rundvlees, naar Europa verschepen. De Mercosur-EU deal wordt dan ook soms lapidair een ruil van cars for cows genoemd, maar de EU wil ook meer kaas en wijn exporteren, en naast beef produceren Brazilië en Argentinië bv. ook soja, tabak, en ethanol (‘biobrandstof’). Volgens de bekende slogans zal vrijhandel hier dus voor beide partijen een win-win-operatie zijn die iedereen ten goede komt. Maar kleine producenten, en vooral de boeren in het Zuiden weten ondertussen wel beter.⁽¹⁾Zie bv. Het Nieuwe kolonialisme, Het vampierverdrag tussen EU en Mercosur stoppen!

Maar ook vanuit een ecologisch standpunt heeft handel, en transatlantische handel in het bijzonder, een prijs. Medewerkers van GRAIN ⁽²⁾GRAIN is een kleine internationale vzw, gevestigd in Barcelona, die opkomt voor kleine boeren en sociale bewegingen in hun strijd voor gemeenschapsgecontroleerde en op biodiversiteit gebaseerde voedselsystemen. Hun website is drietalig Spaans-Engels-Frans. berekenden deze prijs aan de hand van de aangekondigde exportquota vermeld in de EU-Mercosur vrijhandelsdeal, zich beperkend tot de 8 belangrijkste agrarische producten. Ten gevolge van het geplande vrijhandelsverdrag zou de export voor deze producten verhogen, zoals getoond in onderstaande figuur.

De implicaties voor de CO2-productie worden als volg ingeschat:

• Verhoging van de emissie met één derde (van 25,5 miljoen ton naar 34,2 miljoen ton per jaar)
• Het grootste deel daarvan (82%) afkomstig van de rundvleesexport naar Europa
• De extra-uitstoot komt overeen met die van een stad als Lissabon.

Hierbij werd rekening gehouden met de extra uitstoot ten gevolge van de extra productie (wat instaat voor 2/3 van de extra uitstoot), die ten gevolge van de veranderde grondbestemming (ca 1/3) en die ten gevolge van het transport (ca 1%). Men zou kunnen inbrengen dat vleesimport uit Brazilië en Argentinië de (gedeeltelijke) vermindering zal meebrengen van de productie in Europa – een argument dat politieke leiders hier niet luid zullen verkondigen – maar in het geval van biobrandstof zal dat veel minder het geval zijn.

De hele studie kan men hier raadplegen (met dank aan Paul-Emile Dupret, medeweker van de linkse fractie in het Europees Parlement, voor het wijzen op deze studie).

Herman Michiel is actief bij Ander Europa. Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.