Wat is er ethisch aan de ethische commissie van de FOD Volksgezondheid?
Op 18 maart 2020 kwam medisch filosoof en lid van de ethische commissie van de FOD Volksgezondheid Ignaas Devisch in De afspraak (VRT) toelichten dat er regels zijn uitgeschreven voor artsen en ziekenhuizen om te bepalen wie van de coronapatiënten voorrang krijgt om te blijven leven.
Volgens de regels moeten de artsen eerst kijken naar de overlevingskans. Een ander criterium is dat van de te redden levensjaren. Op dit moment beschikt België over zo’n 1900 bedden in intensive care. Er zijn er zo’n 800 ingenomen. Toch wordt er ook nagedacht over een worst case scenario waarbij alle beschikbare bedden bezet zijn en het geen oefening in het luchtledige blijft. Sommigen voorspellen dat er 50 000 bedden nodig zijn. Zonder blikken of blozen is de heer Devisch bereid om zich over zo’ n dilemma’s te buigen.
Laten we ons even verplaatsen naar de periode ‘40-‘45. Misschien hadden de nazi’s ook een ethische commissie in het leven kunnen roepen om te beslissen hoeveel en welke joden er op dag X en welke op dag Y naar de gaskamers moesten. Want deze onschuldige slachtoffers konden niet allemaal op 1 dag omgebracht worden. Sommigen zouden dus een dag langer kunnen leven, anderen een week, anderen zouden het zelfs kunnen overleven.
Zou Devisch in zo’n commissie zijn plaats opgenomen hebben? Of zou hij zo’n commissie in vraag stellen? Het valt te betwijfelen. Zoals ook nu op geen enkel moment in hem opkwam om zich af te vragen of er nu wel een keuze moet gemaakt worden. Wat moet gebeuren, moet gebeuren. Het lijkt wel ‘befehl ist befehl’.
Hij had zich misschien eerder kunnen afvragen of er niet meer intensive care-bedden moeten zijn in de ziekenhuizen, of er niet meer beademingsapparaten en mondmaskers moeten gemaakt worden in bedrijven die zich nu op reconversie kunnen storten om die te maken, of er in het verleden niet te veel bedden werden geschrapt door de liberalisering en privatisering in de gezondheidszorg, of er niet meer jongeren moeten worden gemotiveerd om studies verpleegkunde te gaan volgen (en dus ook financieel gemotiveerd), dat de pharma-industrie niet onder overheidscontrole moet komen te staan om vaccins te ontwikkelen ten bate van de bevolking. Plots zijn artsen en verpleegkundigen in de ziekenhuizen helden geworden, maar de witte woede vraagt al jaren om 30 uur/week te werken om het draaglijk te maken, natuurlijk zonder loonverlies .
Een ethische commissie zou zich eerder moeten uitspreken over het schandaal dat gedetineerden met meerderen in 1 cel zitten in tijden van corona (en eigenlijk ook daarbuiten). Waarom worden mensen die geen misdrijf op personen hebben gepleegd niet op vrije voeten geplaatst. Of hebben gedetineerden niet dezelfde rechten op gezondheid? Waarom spreken de ethici zich niet uit over de gesloten centra waar mensen vastzitten zonder dat ze een misdrijf hebben gepleegd. Of hebben mensen zonder papieren geen recht op gezondheid? Over al deze kwesties is er echter geen ethische commissie te horen of te zien.
Maar deze commissie met de heer Devisch gaat geen levens redden, ze gaat bepalen welke levens er stoppen.
