Solidariteit met de antiracistische revolte

De omvang en de betekenis van de wereldwijde protesten en de massale beweging tegen racisme en politiegeweld na de moord op de zwarte arbeider George Floyd door de politie in Minneapolis zijn ongekend. Deze mobilisaties worden gekenmerkt door de massale multiraciale deelname van jongeren in een generatiesoverschrijdende beweging. In veel gevallen waren het ook de eerste mobilisaties in landen die uit een lockdown kwamen en slaagden ze erin hun aanwezigheid op straat af te dwingen.

De dagelijkse protesten in grote en kleine steden in de VS duren al meer dan twee weken. De multiraciale, door zwarten geleide, grotendeels gedecentraliseerde, spontane aard van de meeste protesten, die soms in meerdere delen van steden tegelijk plaatsvinden, zijn de onmiskenbare tekenen van een authentieke sociale massabeweging. Veel van de demonstranten zijn werkloos en veel van hen zullen de komende tijd betrokken raken bij de protesten voor werkloosheidsvoorzieningen en andere sociale strijd.

De politie heeft op grote schaal antiracistische protesten onderdrukt, onder andere door gebruik te maken van gevaarlijke chemische stoffen in (traan)gas en pepperspray, ongeoorloofde aanvallen op vreedzame demonstranten, uitgaansverboden en massale arrestaties.

De protesten buiten de VS, van Europa tot Australië, van Japan tot Afrika, van Mexico tot Brazilië, zijn een combinatie van protesten tegen de moord op Floyd, solidariteit met de antiracistische protesten in de VS en protesten tegen het lokale politiegeweld tegen de zwarte meerderheidsgroepen zoals in Brazilië, de inheemse bevolking, zoals in Australië, etnische en religieuze minderheden en migranten. Demonstranten over de hele wereld schreeuwden en droegen borden met de tekst ‘Black Lives Matter’ naast de namen van gekleurde mensen die in eigen land door de politie zijn gedood – zoals Adama Traoré, in 2016 in Frankrijk en verschillende gevallen in Groot-Brittannië – vergelijkbaar met George Floyd. Eisen om symbolen van racistische en imperialistische onderdrukking te verwijderen, zoals beelden van de Belgische koning Leopold II die Congo als privé-kapitalistisch gebied op moorddadige wijze uitbuitte, of beelden van slavenhandelaren in Groot-Brittannië, het centrum van de transatlantische slavenhandel, weerspiegelen de eisen om Geconfedereerde ⁽¹⁾ De Geconfedereerde Staten van Amerika was een bond van de zuidelijke staten die zich van de Verenigde Staten van Amerika hadden afgescheiden vanwege hun verzet tegen de afschaffing van de slavernij. De Confederatie bestond van 1861 tot 1865. beelden en pro-slavernij vlaggen in de Zuidelijke staten van de VS te verwijderen.

Crisis van de kapitalistische legitimiteit

Het falen van de kapitalistische regeringen – met name in Groot-Brittannië, Brazilië en de VS – om adequaat te reageren op de covid-19-crisis, de golven van massaontslagen die miljoenen mensen werkloos hebben gemaakt en die de geracialiseerde en allochtone bevolking veel heviger treffen, in combinatie met massale protesten die na twee weken van dagelijkse mobilisaties aan kracht winnen, hebben de kapitalistische regeringen tijdelijk in het defensief gedrongen, terwijl ze ernaar streven het normale kapitalistische functioneren weer te herstellen.

In de VS heeft de opstand al verdeeldheid veroorzaakt in belangrijke delen van de bourgeoisie en haar politieke vertegenwoordigers. Er zijn tekenen van een crisis van het regime en van de regering-Trump zelf, aangezien militaire topofficieren en Trump’s eigen minister van Defensie – en alle vier de levende voormalige presidenten, inclusief George W. Bush – openlijk de dreiging van Trump hebben afgewezen om militair geweld te gebruiken tegen de grotendeels jeugdige, multiraciale demonstranten die hij ‘schurken’ en ‘terroristen’ noemt.

Het feit dat deze verdeeldheid af en toe gewelddadige repressie heeft voorkomen en dat de slogan van ontmanteling en demilitarisering van de politie onder de demonstranten met enig succes toeneemt, zijn de eerste gedeeltelijke overwinningen in de strijd.

De situatie kent ook gevaren. Trump’s law and order-tweets hebben blanke nationalistische groepen aangemoedigd, van wie sommigen hebben geprobeerd zich aan te sluiten bij de antiracistische protesten, terwijl ze met gecodeerde racistische symbolen en geweren liepen. De extreemrechtse en autoritaire regeringen in Brazilië, de Filippijnen, India en elders gebruiken de situatie om de antiterroristische en repressieve maatregelen, die een onevenredige impact zullen hebben op de zwarte, migranten- en inheemse gemeenschappen, te versterken. Migrantengemeenschappen in Europa worden al lange tijd geterroriseerd door extreemrechtse groepen zoals Gouden Dageraad in Griekenland, en de economische crisis zal de racistische en op migranten gerichte aanvallen verergeren.

Een massale opstand

De enorme explosie van antiracistische mobilisaties na de moord op Floyd kan gezien worden als de druppel die de emmer doet overlopen. Niet alleen een reeks politiemoorden op zwarte mensen, maar ook de gevolgen van een pandemie die heeft geleid tot twee of drie keer zo veel sterfgevallen in de zwarte gemeenschap dan onder de bevolking als geheel en een economische crisis die de zwarte werknemers en etnische minderheden onevenredig veel schade heeft berokkend.

Massale protesten op straat en de voortdurende behoefte aan fysieke afstand in een tijd waarin niet-blanke, migranten- en gemarginaliseerde gemeenschappen bijzonder kwetsbaar zijn voor de pandemie, is een van de grote tegenstrijdigheden van deze periode. Zwarte gemeenschappen, gesteund door jongeren en blanke arbeiders, gaan de straat op omdat ze het belangrijker vinden om racisme, repressief geweld en neofascistische regeringen te stoppen dan om maatregelen te respecteren die in hun huizen en onder omstandigheden van gebrek aan inkomen en werkgelegenheid onmogelijk zijn uit te voeren.

De opgebouwde spanning van racistisch geweld, waaronder politiemoorden op zwarten en moorddadige antisemitische aanslagen en anti-moslimterreur en de genocide op inheemse volkeren gecombineerd met de massale werkloosheid veroorzaakt door de depressie en de pandemie die de gekleurde arbeidersgemeenschappen veel harder heeft getroffen dan de bevolking als geheel, zijn de redenen tot de bereidheid om te vechten en tot de moed om de onderdrukkers te bestrijden.

De verbanden die de demonstranten leggen tussen Floyd’s moord en het lokale racistische politiegeweld over de hele wereld gaan ver terug in de tijd. De behandeling van intern gekoloniseerde, inheemse volkeren van kleur in de VS, Canada, Australië, Zuid-Afrika en Latijns-Amerika, en de migrantengemeenschappen van kleur in de imperialistische metropolen van Europa weerspiegelen de eeuwenlange koloniale en imperialistische overheersing door het mondiale noorden over het mondiale zuiden, die centraal staan in het kapitalisme. Van de plundering van de zilvermijnen van Potosí door Spaanse kolonisten in de 16e eeuw die deel uitmaakten van de kapitaalaccumulatie die ten grondslag lag aan de Europese kapitalistische ontwikkeling, de Europese slavernij van miljoenen Afrikanen, tot de kolonisatie van Afrika in de 19e eeuw en de huidige neo-imperialistische overheersing van de gekleurde bevolking in het globale zuiden, hebben de zware last gedragen van de kapitalistische ontwikkeling en expansie.

Enkele van de ergste wreedheden tegen de mensheid van de afgelopen decennia zijn begaan tegen etnische en religieuze minderheden. Etnische minderheden en sociaal geconstrueerde raciale groepen hebben overal ter wereld te maken gehad met repressie, van etnische zuiveringen in het voormalige Joegoslavië en Rwanda in de jaren negentig tot de huidige onderdrukking van moslimminderheden in China en India en de behandeling van Palestijnen in Israël en de bezette gebieden.

Hun antiracisme en de onze

Hervormingsgezinde kapitalistische politici worstelen om relevant te blijven en om de energie van de beweging te kanaliseren naar de veilige kanalen van hoorzittingen, commissies en cosmetische hervormingen, beperkt tot het verwijderen van symbolen van de slavenhandel en oppervlakkige veranderingen in de politiepraktijken.

Een enorme hoeveelheid multinationale ondernemingen – waarvan er veel deel uitmaken van de ‘Fortune 500’ ⁽²⁾De Fortune 500 is een ranglijst van bedrijven uit de Verenigde Staten, geordend op basis van hun jaaromzet. De lijst wordt jaarlijks opgesteld en gepubliceerd door het zakenblad Fortune. – verkondigen nu luidkeels hun antiracisme, plaatsen dure advertenties in de media, beloven donaties en herzien bedrijfshandboeken. Dit zijn dezelfde bedrijven die racistische en seksistische wervingspraktijken beoefenden en zich jarenlang verzetten tegen hervormingen. Velen van hen hebben enorme winsten gemaakt over de ruggen van gekleurde arbeiders.

Er is geen leiderschap of stem van de traditionele politieke partijen. Het gebrek aan politiek leiderschap in de VS is bijzonder acuut. De overheersing van het kapitalistische tweepartijenstelsel van Democraten en Republikeinen in de Amerikaanse politiek heeft ertoe geleid dat de energie in de straten geen nationale politieke uitdrukking vindt. Tijdens de campagne voor de voorverkiezingen van de Democraten genereerde senator Bernie Sanders een enorm enthousiasme en brede steun, met name onder jongeren, voor zijn programma van sociaaldemocratische hervormingen in de stijl van de New Deal. Maar de Sanders-campagne werd beëindigd vanwege de bedrijfsbelangen die de Democratische Partij beheersen voordat de pandemie, de massaontslagen en nu de antiracistische protesten in de straat begonnen, waardoor een gat aan de linkerzijde ontstond.

De transformatie van de Europese sociaaldemocratie in neoliberale instrumenten van het kapitaal en de electorale ineenstorting van de communistische partijen  heeft in Europa links ruimte gelaten die zowel uitdagingen als kansen biedt om antiracistische en antikapitalistische eisen met elkaar te verbinden.

Een tijd van kansen

De wereldwijde opstand tegen racisme en politierepressie heeft een enorm potentieel voor de toekomst van nieuwe generaties, die de strijd op de werkplek en vakbondsstrijd beginnen, die opstaan in de strijd tegen de klimaatverandering, in het feministische verzet, en die zich bewijzen in de directe strijd tegen de politie als de gewapende macht van de burgerlijke democratie, wat de noodzaak onderstreept van het organiseren van zelfverdediging door de beweging tijdens demonstraties en andere publieke evenementen, evenals de noodzaak om een permanente beweging op te bouwen die gebaseerd is op democratische zelforganisatie.

Op dit moment drukt de protestbeweging woede en vaak radicale, maar ongerichte eisen tot verandering uit. Dit weerspiegelt het nieuwe karakter van de beweging, de onervarenheid van de demonstranten, maar ook het faillissement van veel gevestigde reformistische politieke leiders. In de VS ondervinden de eisen ‘ontmantel en demilitariseer de politie’ en zelfs ‘ontbind de politie’ een brede weerklank onder de bevolking en hebben een aanzienlijk potentieel als antikapitalistische overgangseisen. Er is een wijdverbreide afwijzing van de vakcentrale AFL-CIO ⁽³⁾De Amerikaanse Federatie van Werknemers en Congres van Industriële Organisaties (Engels: American Federation of Labor and Congress of Industrial Organizations, AFL–CIO) is de grootste vakbondsfederatie in de Verenigde Staten. De federatie bestaat uit meer dan 50 nationale en internationale vakbonden. omdat er nog steeds racistische en ultrarechtse politievakbonden deel van uitmaken. Andere eisen worden geformuleerd naarmate de beweging zich ontwikkelt en voortvloeiend uit de verschillende nationale situaties: tegen politiegeweld met name tegen zwarte, inheemse en etnische minderheden, tegen de criminalisering van het protest, tegen institutioneel racisme en de koloniale en pro-slavernij-symbolen, en voor positieve actie voor sociale en economische rechtvaardigheid om de historische ongelijkheid recht te zetten.

Het is vandaag de dag mogelijk om de vlag van de internationale solidariteit van de arbeidersklasse te heffen op een manier die en met een publiek dat we al tientallen jaren niet meer hebben gezien, en uitleggen dat, zoals Malcolm X deed, ‘Je geen kapitalisme kunt hebben zonder racisme’ en de strijd tegen racisme inherent is aan de strijd tegen het kapitalisme, en dat deze beweging een aanzienlijk potentieel heeft om aan te zwellen en samen te vloeien met de arbeids-, vrouwen- en antikapitalistische bewegingen over de hele wereld om de weg naar een nieuwe, rechtvaardige maatschappij af te leggen.

Om al deze redenen verbindt de Vierde Internationale zich ertoe te strijden aan de zijde van de vrouwen en mannen die nu in opstand zijn in deze antiracistische en anti-neofascistische opstand. De gevechten tegen staatsgeweld en institutioneel racisme onder het kapitalisme kunnen alleen samenhangende gevolgen hebben als we de implicaties ervan onder ogen zien. We zijn allemaal in oorlog tegen het systeem dat de planeet vernietigt, mensen discrimineert op basis van geslacht, ras, seksuele geaardheid en identiteit, dat ons overmatig uitbuit in naam van het voortbestaan van bedrijven, die als enige doel hebben om permanent meer winst te maken ten koste van ons leven en ons lichaam.

Deze verklaring werd op 9 juni uitgebracht door het Uitvoerend Bureau van de Vierde Internationale.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk opInternational Viewpoint. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.