Voor president Emmanuel Macron kon het moeilijk slechter, de tweede ronde van de Franse gemeenteraadsverkiezingen. Het enige wat hij na de uitslag wist te zeggen, was hoe erg de lage opkomst, rond 40 %, wel is. Maar hoe die 40 % heeft gestemd, is rampzalig voor Macron. Want de grote nachtmerrie, dat hij in 2022 zelfs de tweede ronde van de presidentsverkiezingen niet haalt, wordt weer wat reëler.

Vernederd

Er was maar één troost voor het regeringskamp: premier Edouard Philippe won in Le Havre. Maar is dat wel goed nieuws voor Macron? Want Philippe is helemaal geen lid van zijn partij, La République en Marche (LRM). Integendeel, hij heeft altijd afstand bewaard, Philippe komt uit de rechtse Les Républicains (LR) en heeft daar zijn vrienden. Philippe is bovendien een mogelijke rivaal van Macron. Dus zelfs Le Havre is geen troost voor de vernedering in de rest van het land.

De vernedering is omvangrijk. LRM had op enkele troostplekken gehoopt, zoals Straatsburg. Maar ook in die stad komt een groene burgemeester, LRM had er nochtans de steun van rechts gekregen, maar werd toch vernederd. Niet zo erg als in Parijs waar ex-minister van Gezondheid Agnes Buzyn niet eens 15 % haalt. Ze is zelfs niet eens als gemeenteraadslid gekozen, terwijl Parijs op het lijstje van de te veroveren steden stond.

De strategie van samenwerking met rechts-rechts tegen groen en links heeft dus niet gewerkt. Dat stuitte al op veel weerstaand binnen LRM. Men kan zich dus eerstdaags  een zware botsingen en afrekeningen binnen LRM verwachten.

Triomf

De groene partij EELV (Europe Ecologie Les Verts) haalt nog meer dan in haar stoutste dromen. Ze haalt op eigen kracht de tweede grootste stad binnen, Lyon, waar Grégory Doucet burgemeester wordt. Groen bestuurt in Parijs verder mee met de herverkozen socialistische burgemeester Anne Hidalgo, wint redelijk verrassend in Bordeaux waar tot voor kort de rechtse ex-premier Alain Juppé ongenaakbaar was. Besançon krijgt een groen bestuur. De groene burgemeester van Grenoble, Eric Piolle (foto), is triomfantelijk herkozen. En op 227 stemmen na, zou zelfs Rijsel een groene burgemeester hebben gekregen. De socialiste Martin Aubry haalde inderdaad zeer nipt haar herverkiezing.

In Marseille komt er wellicht, de verkiezing gebeurt zoals in Lyon en Parijs via de gekozenen van de districten, een groene, maar dan wel een roodgroene, burgemeester: Michèle Rubirola. Zij is de kandidate van een zeer bonte linkse lijst, le Printemps Marseillais waaraan EELV niet wou deelnemen, ook al is Rubirola een groene activiste. Marseille was een kwarteeuw lang een rechts bolwerk.

Die uitslagen betekenen dat EELV zich kan opwerpen als de grote hoop van links – EELV rekent zich doorgaans tot links, ook al laat EELV-leider Yannick Jadot daar twijfels over bestaan.

Tevreden PS

Het succes van groen is niet  ten koste van de rest van links gegaan. De PS kan tevreden zijn met het behoud van Parijs, Rijsel, Rennes, Dijon en talrijke andere steden met een PS-burgemeester. Bovendien doet ze er nog veroveringen bij: Nancy op rechts, Saint-Denis op de communistische PCF. Die verliest rond Parijs nog enkele oude bolwerken.

In Seine Saint-Denis lag de opkomst voor de tweede ronde in de meeste steden lager dan 30%. Nationaal is amper 40 % naar de stembus gegaan. Jean-Luc Mélenchon van La France insoumise heeft gelijk als hij dat naast het groene succes het meest opvallende “resultaat” van deze verkiezingen noemt. Gemeenteraden worden verondersteld dicht bij de burger te staan, maar die burger ziet dat niet zo.

Bij de parlementsverkiezingen van 2017 lag de opkomst in de eerste ronde ook al onder de helft (48,7%) en in de tweede ronde was dat 42,6%. Alleen presidentsverkiezingen lokken meer kiezers, 78% bij de eerste ronde in 2017. De macht is dan ook zo geconcentreerd in het Elysée, dat de rest – zeker het parlement – er minder toe doet.

2022

De presidentsverkiezingen van 2022 zijn nu al spannend. Macron moet er ernstig rekening mee houden dat hij al in een eerste ronde kan worden uitgeschakeld. De uiterst-rechtse Marine Le Pen (RN) heeft een vaste basis van meer dan 20 %. Een groene kandidaat mag bij een goede eensgezinde campagne en met steun van linkse kiezers die ‘nuttig’ willen stemmen, ook op een plaats vooraan rekenen. Indien rechts (LR en co) zich kan vinden rond een geloofwaardige kandidaat, ligt meer dan 20 % in het verschiet. Er zijn dus in de tweede ronde verscheidene duels mogelijk.

Maar Macron mikt nu al jaren op die rechtse kiezers. Het ligt bijna voor de hand dat hij die nu nog meer zal willen bekoren om toch de eerste keuze te zijn. Of zal hij u zijn beleid “vergroenen”? Daarvoor is hij toch te ongeloofwaardig geworden.

Maar zal groen die kans grijpen? Yannick Jadot gedraagt zich sinds het succes bij de Europese verkiezingen (13%) als de volgende president. Bij EELV, een partij met weinig leden en veel clans, stuit hij op veel kritiek. Veel groenen vinden hem te arrogant en autoritair, hij kan moeilijk in een team werken, aldus het verwijt.

Bovendien zijn er rivalen. Eric Piolle, de burgemeester van Grenoble, ziet zich ook al in het Elysée. En wie weet of Ncolas Hulot die in augustus 2018 spectaculair ontslag nam als minister van Ecologie, zijn kans niet waagt.

Groen heeft in Frankrijk immers al enkele keren kansen verkeken door interne afrekeningen. Of het succes van zondag daar verandering inbrengt, is nog maar de vraag.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.