Gegevensbescherming, privacy, uw digitale rechten … altijd een vreselijk iets om zelfs maar te weten waarover het gaat, of het nu is over hoe Google je gangen nagaat of over de manier waarop de Europese Unie de privacy van de burgers meent te beschermen. Aan dit laatste moet weer een stukje toegevoegd worden, maar het zal niet overbodig zijn eerst te zeggen waar we gekomen waren.

Het best kunt u Uw privacy als EU-geschenk aan Washington nog eens doornemen, maar als u gehaast bent, hier heel in het kort wat voorafgaat. Met de Europese verordening (2018) over gegevensbescherming, beter bekend als GDPR, wil de EU vermijden dat er heimelijk privé-informatie over u wordt verzameld. U merkt inderdaad dat sindsdien veel websites u vragen of u het eens bent met het gebruik van cookies, enzovoort. In de lidstaten werden ook al boetes uitgeschreven wegens overtredingen op de General Data Protection Regulation.

Maar wat met niet-Europese bedrijven zoals Google, Facebook, Amazon … die ook in Europa de belangrijkste digitale spelers zijn, en met alle middelen hun miljardenbelangen verdedigen? De Europese Commissie sloot in het jaar 2000 al met Washington het Safe Harbor akkoord; ‘safe’ waren alleen de Amerikaanse bedrijven die hierdoor rustig konden doorgaan met het transfereren van persoonsgegevens uit Europa naar de USA. Maar op 6 oktober 2015 verklaarde het Europees Hof van Justitie Safe Harbor niet verenigbaar met het Europees recht… No problem, zei de Europese Commissie, en in februari 2016 sprak men niet meer van Safe Harbor maar van Privacy Shield , even lek als de vorige regeling.

Vooral door toedoen van de Oostenrijkse privacy-activist Max Schrems en zijn organisatie NOYB werd ook de nieuwe regeling onder vuur genomen, en op 16 juli 2020 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat Privacy Shield niet verenigbaar is met de bepalingen van GDPR. Op 3 september debatteerde Schrems hierover op een hoorzitting in het Europees Parlement met Europees Justitiecommissaris Didier Reynders. Schrems meldde er dat Amerikaanse bedrijven al gemeld hadden dat ze zich niet zullen storen aan de uitspraak van het Europees Hof. “We kregen zelfs een brief van Facebook, zeggend dat ze zich niet zullen houden aan de tweede uitspraak van het Europees Hof van Justitie”, aldus Schrems.

Reactie van commissaris Reynders: verwacht niet te vlug een nieuw akkoord met de Verenigde Staten daarover, want er zijn presidentsverkiezingen, en er zouden zelfs stukken van de Amerikaanse wetgeving moeten gewijzigd worden voor een beter akkoord. De Foreign Intelligence Surveillance Act laat de Amerikaanse geheime diensten als NSA immers toe om informatie te verzamelen over niet-Amerikaanse burgers.

Herman Michiel is actief bij Ander Europa. Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.