Alarm! Pasgeboren baby’s die de fles krijgen, slikken naar schatting iedere dag enkele miljoenen micro-plasticdeeltjes in. De aarde warmt nog sneller op dan gedacht: dit jaar was wereldwijd het warmste sinds mensenheugenis. Het gaat helemaal niet goed. Het is de hoogste tijd het klimaat en milieu (weer) heel hoog op de agenda te zetten.
Corona heeft de klimaatcrisis nogal naar de achtergrond gedrongen. Dat is eigenaardig, want Covid-19 is met duizend draden verbonden met hetzelfde milieu als waar die crisis uit voortkomt. Denk aan de plundering van de natuur vanwege commerciële overwegingen. Denk aan de vermindering van biodiversiteit waardoor virussen zich kunnen ontwikkelen en op de mens kunnen worden overgedragen. Denk aan de ongeremde globalisering waardoor ziekten zich wereldwijd kunnen verspreiden.
De directe aanleiding voor mij om nu (weer) de klimaatcrisis te agenderen, is het zien van de film I am Greta (Ik ben Greta). Wat een film! Wat een vrouw! In de documentaire zien we Greta Thunberg als 15 jarig meisje in haar eentje voor het Zweedse parlementsgebouw op een stoep zitten met een bord waarop staat “Schoolstaking voor het Klimaat”. In het Zweeds dan. Bij toeval komt de regisseur Nathan Grossman voorbij en die begint haar te filmen. Aandoenlijk. Hij volgt haar van heel nabij en we zijn getuige van het aangroeien van haar actie tot een beweging van miljoenen scholieren over de hele wereld.
Zelf was ik bij de demonstratie van 27 september 2019 in Den Haag. Daar deden 40.000 scholieren aan mee. Zelden zag ik zo’n enthousiaste, serieuze, vrolijke en spontane demo. Geen voorbedrukte spandoeken en kant-en-klare vlaggen, maar duizenden kartonnetjes met eigengemaakte kreten. Waaronder: “Make America Great Again? Make the world Greta again!”.
Met een bewonderenswaardige inzet en kennis en in voortreffelijk Engels inspireert Greta medescholieren in andere landen en leest zij machthebbers de les. Tot en met de verzamelde bobo’s op een klimaatconferentie van de Verenigde Naties (VN) in New York toe. Daar houdt ze haar bekende speech How dare you! (Hoe durven jullie!).
Onthutsend is te zien hoe enkele ’grote mannen’ zoals Trump en Bolsonaro haar en haar actie belachelijk proberen te maken. Zij scheppen een schofterig dreigend sfeertje rond Greta, waardoor haar vader een spoedcursus Eerste Hulp gaat volgen, mocht haar iets overkomen…
Greta laat zich kennen als een gedreven en begaafde, maar ook gewone, best aardige puber. Ze is wel wat apart. “Lijd je aan Asperger? – Nee, ik lijd daar niet aan, maar ik heb het wel.” Wat later verzucht ze “Hadden maar wat meer mensen Asperger. Dan zouden ze zich misschien beter op belangrijke zaken concentreren.” Maar verder is ze een vrij normale puber.
Het leidt tot een portret waarin ook een gewoon 15-jarige meisje is te zien. Zo twijfelt ze welke kleren ze zal kiezen, krijgt ze de slappe lach om een foto met de paus, maakt ze een dansje op haar favoriete muziek en heeft ze heimwee naar huis en haar geliefde honden.
Tijdens de ruige zeiltocht over de Atlantische Oceaan naar de VN-conferentie (niet in een vervuilend vliegtuig!) krijgt ze het echt moeilijk “Het is zo zwaar, zo zwaar.” Het is een scene van Bijbelse proporties (“Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten”) en ook moest ik denken aan Jeanne d’Arc, dat andere jonge meisje dat zich ooit enorme opofferingen getroostte voor een ‘heilig ideaal’. Ontroerend. Bijna een extra dimensie in de strijd tegen de klimaatcrisis. Een reden temeer om het klimaat weer hoog op de agenda te plaatsen? MAKE THE WORLD GRETA AGAIN!
