Negen jaar na hun gevangenneming zijn Baba Jan en zijn laatste drie mede gevangen genomen kameraden vrijgelaten. Negen jaar waarin we meer dan eens voor zijn leven hebben gevreesd, negen jaar met juridische gevechten en grote mobilisaties in Pakistan, en meerdere campagnes van internationale solidariteit. Na elf van zijn medegevangenen die eerder uit de gevangenis waren vrijgelaten, zijn alle veroordeelden uit de Hunza-vallei in Gilgit Baltistan, een semi-autonoom Himalayagebied dat onder Pakistaans toezicht staat nu vrij.
De vervolging van Baba Jan was politiek gemotiveerd. Hij was te populair en te radicaal voor de gevestigde orde. Zijn populariteit werd op briljante wijze bevestigd bij de verkiezingen: in 2015 toen hij, ondanks zijn gevangenschap, als tweede in zijn kiesdistrict eindigde bij een verkiezing voor het parlement van de deelstaat, ver voor de derde kandidaat. Hij bedreigde de hegemonie van de regerende partij en werd inderhaast veroordeeld, een ware parodie op het recht er op gericht om te zorgen dat hij niet langer verkiesbaar kon zijn.
Baba Jan werd gevangen gezet omdat hij de dorpelingen steunde die het slachtoffer waren van de vorming van een kunstmatig meer in 2010, na een ecologische ramp in het Hunza-bekken. Hiervoor werd hij in 2014 eerst veroordeeld tot het equivalent van levenslange gevangenisstraf; vervolgens een tweede keer voor het organiseren van een staking van gevangenen, over de religieuze scheidslijnen heen, om ervoor te zorgen dat hun wettelijke rechten (kwaliteit van het voedsel, toegang tot de gezondheidszorg…) werden gerespecteerd.
Tijdens zijn gevangenschap werd Baba Jan gemarteld. Zijn gezondheid ging gevaarlijk achteruit en essentiële medische onderzoeken werden hem een tijd lang geweigerd. Heel tijdelijk werd hij voorwaardelijk vrijgelaten, toen werd hij bedreigd met ontvoering. De Pakistaanse regering dacht dat wat er in het ‘afgelegen’ gebied van Gilgit-Baltistan gebeurde, buiten de grenzen van het land genegeerd zou worden. Ze was vooral geschokt toen het lot van Baba Jan in een resolutie van het Europees Parlement werd genoemd!
Een brede solidariteitsbeweging heeft waarschijnlijk het leven van Baba Jan gered. Zij sluit vandaag af met zijn vrijlating en die van zijn kameraden. Zijn familie, vrienden en kameraden zijn altijd aan zijn zijde gebleven. Bekende Pakistaanse advocaten hebben zich vrijwillig aangemeld om hem te verdedigen zonder een honorarium te vragen. De Mensenrechtencommissie sprak zich uit tegen zijn veroordeling. Een breed scala aan progressieve krachten, waaronder zijn vriend Farooq Tariq, heeft voortdurend politieke druk op de regering uitgeoefend. Demonstraties volgden elkaar op in Pakistan en in Gilgit Balistan.
Talrijke regionale (in Zuid-Azië) en wereldwijde netwerken voerden campagne, van eco-socialistische kringen (Baba Jan is een klimaatactivist) tot de Vierde Internationale (de politieke stroming waartoe hij behoort). Er werd een groot aantal handtekeningen verzameld, uit 45 landen, waaronder veel parlementsleden, burgemeesters en andere gekozen functionarissen; intellectuelen en academici; leiders van vakbonds-, sociale en gemeenschapsbewegingen, feministen; mensenrechtenorganisaties, burgers.
Baba Jan vertegenwoordigt een van die ‘gemeenschappelijke doelen’ waar alle democratische en progressieve krachten samen achter kunnen staan. We verwelkomen zijn vrijlating.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op International Viewpoint, Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.
