Het CD&V-cruiseschip is al een tijd op drift. Kapitein, eerste officier, boordwerktuigkundige en hofmeester zijn druk in de weer om het christendemocratische standenschip in veilige wateren te brengen. Er zijn namelijk kapers op de Vlaamse kust. Een nationalistische torpedoboot is uit de mist opgedoemd en een niet minder nationalistische kruiser beheerst de wateren.
Op het salondek vervoert het cruiseschip traditioneel het christelijke establishment, op het tussendek de middenstand en in het ruim zorgen de stokers voor stoom. Op de brug wordt de koers strak aangehouden gehoorzamend aan de richtlijnen van de pauselijke zeevaartschool: men volgt de kapitale stroom maar vermijdt daarbij stroomversnellingen en orkanen. Men vreest in de eerste plaats de concurrentie van de Red Star Line die dergelijke wateren niet schuwt, maar dat was eigenlijk vroeger het geval.
Edoch! Een neoliberale tsunami, gedreven door een nationale wind, stort zich op de stuurboordflank van het schip. Paniek op de brug. De ouwe vraagt om raad. Twee officieren stellen voor om de vloedgolf haaks aan te pakken, namelijk door naar stuurboord te zwenken. Dat lijkt logisch. Maar de kapitein aarzelt nog. Hij vreest muiterij van de stokers die van geen zwenken, zeker naar stuurboord, willen weten en meer aan hun eigen heil denken dan aan dat van alle cruisegangers. De kapitein luistert wel en begrijpt de gevoeligheden, maar wil niet verder ingaan op de klemtonen van zijn twee interpellerende officieren. Het schip zwalpt voort. Wat gedaan?
Twee CD&V-officieren, Ward Kennis en Lise Laridon, houden echter voet bij stuk. Stuurboord, volle kracht! Trouw aan de partij leggen zijn hun klemtonen evenwel anders. Hun groepering die sinds de verkiezingen van 2019 vorm heeft gekregen draagt de naam “Stuurboord”. Ze zijn zonder complexen Vlaams, klagen de transferts naar Wallonië aan, begrijpen de belangen van het ondernemerschap en willen meer verantwoordelijkheid geven aan het individu. Ze weten dat hun gemeentelijke magistraten kunnen omgaan met identiteit, de tradities respecteren en van een doorleefd ethisch besef doordrongen zijn. “Mogen we nog wel Vlaams zijn?” vragen onze in hun identiteit gefnuikte woordvoerders zich af.
Ze vinden dat veel mensen binnen hun groepering het programma van de N-VA aantrekkelijk vinden, en stippen aan dat deze zelfde mensen, in tegenstelling tot veel N-VA-ers, van geen samenwerking met het Vlaams Belang willen weten. Conclusie: neem het neoliberale en nationalistische programma over van het N-VA. De vraag is echter of zo’n overname de N-VA kan terugdringen en de christendemocratie weer kan opheffen tot de sterkste partij in Vlaanderen. En er is een andere kink in de neoliberaal-nationalistische kabel: de christelijke arbeidersbeweging. Hoe zal die uiteindelijk reageren op de huidige toestand? Vasthaken aan de standenpartij in de hoop dat “onze vrienden in de regering” voordelen kunnen afdwingen? Of zich echt losmaken van de standenpartij en een eigen politieke koers varen?
De voorgestelde koers van “Stuurboord” past mooi (als we dat adjectief hier mogen gebruiken) in de rechtse cultuurrevolutie. In hun strijd tegen de opgang van conservatief en uiterst rechts, in werkelijkheid een louter electorale strijd, schuiven de verenigde parlementair-democratische partijen mee op naar rechts. “Een van de dingen die mij regelmatig frustreert”, schrijft Liz Fekete, “is de manier waarop men de dreiging die van reactionairen en extreemrechts uitgaat blijft reduceren tot de verkiezingsresultaten van dat soort partijen. Wie zich daartoe limiteert, verhult het feit dat de staten direct of indirect kunnen bijdragen tot de groei van het fascisme.”
Fekete leidt het Europese onderzoeksprogramma van het Institute of Race Relations en is redactrice van het tijdschrift Race & Class. Haar boek Zijn de jaren 30 terug? Nieuw Rechts in Europa is een must. Uitgever is Epo.
