Hoe konden linkse europarlementsleden een ‘solidariteitsmotie’ met Oekraïne niet goedkeuren?

Het Europees Parlement keurde op 1 maart de resolutie “Over de aanval van Rusland op Oekraïne“ goed: 637 vóór, 13 tegen, 26 onthoudingen. De tegenstemmen kwamen van uiterst rechts (5), één van groen en 7 van radicaal links. Tien van de onthoudingen kwamen eveneens van radicaal links, waaronder het Belgisch europarlementslid Marc Botenga, verkozen voor PVDA/PTB. De meerderheid (21) van de 38 stemmen van radicaal links waren vóór.

Dit roept natuurlijk vragen op, en zal voor sommigen de thesis versterken dat extremisten, of het nu uiterst links of uiterst rechts is, uiteindelijk aan hetzelfde zeel trekken. Sommige krantenkoppen zijn voorspelbaar: “Europarlementsleden stemmen massaal voor sancties en voor steun aan Oekraïne, Vlaams Belang en PVDA onthouden zich” (De Morgen); “Eurodiputados de Izquierda Unida, Anticapitalistas y Bildu se niegan a condenar la invasión rusa” (ABC, “Europarlementariërs van Verenigd links, Anticapitalistas en Bildu weigeren de Russische invasie te veroordelen”)  Enige duiding is dus zeker op zijn plaats.

Vooreerst zij opgemerkt dat het belang van deze resolutie alleen is aan te geven in welke richting de neuzen van de Europarlementariërs wijzen. Voor de rest heeft de resolutie geen praktische implicaties. Het Europees parlement heeft immers geen bevoegdheid over buitenlandse politiek, militaire inzet of wapenleveringen.⁽¹⁾Cfr. een vorig bericht waarin uitgelegd wordt hoe de EU het verdragrechtelijk verbod op militaire uitgaven omzeilt, en daarmee ook het Europees parlement buiten spel zet. In haar resolutie zegt het parlement dus dat het “aandringt op…”,” ingenomen is met…”, “oproept tot…”, maar nergens dat het “beslist heeft om”. De massale steun van het parlement aan de resolutie betekent dus dat onverkozen organen zoals de Commissie, de Raad, het Defensieagentschap, de ‘Peace Facility’, van het parlement geen tegenstand moeten verwachten tegen een beleid dat aan democratische controle ontsnapt.

Blijft de vraag: hoe is het mogelijk dat linkse parlementsleden geen steun verlenen aan een resolutie die zich richt tegen het enorme onrecht dat het Russisch regime aanricht in Oekraïne? Is het niet zeer terecht dat de tekst “in de krachtigste bewoordingen de illegale, niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde militaire agressie tegen een invasie van Oekraïne door de Russische Federatie, alsook de betrokkenheid van Belarus [Wit-Rusland] bij deze agressie” veroordeelt? Dat men “eist dat de Russische Federatie onmiddellijk alle militaire activiteiten in Oekraïne stopzet”, dat het “een ernstige schending van het internationaal recht is, en met name het Handvest van de Verenigde Naties” ? Dat men “zijn onverdeelde solidariteit met de Oekraïense bevolking” betuigt en “aandringt op verdere diplomatieke inspanningen om de Russische agressie tegen Oekraïne een halt toe te roepen en een vreedzame oplossing te vinden”??

Wie zich echter de moeite getroost om de standpunten van de niet-inschikkelijke linkse parlementariërs of hun partijen na te gaan, zal zien dat ook zij de Russische aanval ten scherpste veroordelen, aandringen op diplomatie in plaats van geweld, enzovoort.⁽²⁾Zie bv. de site van Özlem Demirel of haar partij Die Linke, de ondubbelzinnige veroordeling door de Belgische PVDA/PTB, door Miguel Urban Crespo’s organisatie Anticapitalistas, door de Portugese Communistische Partij PCP of het Spaanse Izquierda Unida… Wat echter in de media niet vermeld wordt is dat de resolutie niet alleen de Russische inval veroordeelt, maar terzelfder tijd ook de NAVO aanprijst als een garantie voor de vrede, de verantwoordelijkheid van het Westen, en Europa in het bijzonder, verdoezelt, de toenemende militarisering van de EU zelf ophemelt en doet alsof over het sanctiebeleid, inclusief de economische oorlogsvoering, geen discussie moet gevoerd worden. Een paar voorbeelden:

• Dat de akkoorden van Minsk (die een oplossing moesten bieden voor de burgeroorlog in Oost-Oekraïne) in feite dode letter zijn geworden wordt toegeschreven aan de erkenning van de separatisten op 21 februari 2022 door het Kremlin. Nochtans werden die akkoorden al minstens 6 jaar dode letter door de onwil van Kiev, en de passiviteit van de Duitse en de Franse diplomatie, die nochtans de bewerkstelligers van ‘Minsk’ waren. De resolutie vermeldt zelf het cijfer van 14.000 doden in die burgeroorlog … We kunnen alleen hopen dat het aantal slachtoffers in de huidige oorlog daar ver beneden blijft.
• Het Europees Parlement “roept op om het toepassingsgebied van de sancties uit te breiden en ze te richten op het strategisch verzwakken van de Russische economie en industriële basis”. Men mag daar dan aan toevoegen dat het is om het militair-industrieel complex te verzwakken, wie een economie destabiliseert legt een collectieve straf op en treft daardoor in de eerste plaats de gewone burger. De ervaringen in Griekenland zeggen daar genoeg over.
• Het Parlement “benadrukt dat de lidstaten moeten erkennen en aanvaarden dat zware sancties tegen de Russische Federatie onvermijdelijk negatieve gevolgen zullen hebben voor hun economische situatie”. Welk democratisch orgaan heeft deze heldhaftige beslissing tot zelfkastijding beslist?
• Het Parlement “herhaalt dat de NAVO de basis vormt van de collectieve verdediging van de lidstaten die NAVO-bondgenoten zijn; is ingenomen met de eenheid tussen de EU, de NAVO en andere gelijkgestemde democratische partners bij het aanpakken van de Russische agressie”, en “is ingenomen met de activering van de defensieplannen van de NAVO”. Moet men linkse partijen, die meestal kritisch zijn voor de NAVO, of zelfs voor de terugtrekking van hun land uit het bondgenootschap pleiten, niet van hypocrisie en kiezersbedrog beschuldigen als ze een dergelijke resolutie goedkeuren?
• Wie een clausule “om Oekraïne via de Europese Vredesfaciliteit en alle andere beschikbare instrumenten te ondersteunen” goedkeurt, verklaart zich akkoord met de wapenleveringen aan een oorlogvoerende partij, een Europese ‘primeur’. Daarmee wordt de Rubicon overgestoken, en keert het Europees Parlement zich tegen de inzichten van vredesinstituten en vorsers  (zoals  Tom Sauer ) die waarschuwen voor de gevolgen van een Europees havikengedrag.
• Instemming met deze resolutie betekent nu blijkbaar ook al dat lidstaten niet alleen instemmen met de kapitalistische ordening van hun economie (het ‘acquis communautaire’), maar ook met een buitenlands beleid dat aan elke democratische controle ontsnapt, en bedisseld wordt in de geheime zittingen van de Europese Raad en uitgewerkt door beambten van de Commissie. Immers, de resolutie “betreurt het ten zeerste dat Servië zich niet heeft aangesloten bij de EU-sancties tegen Rusland, wat schadelijk is voor het proces van toetreding tot de EU, en herhaalt dat het van de kandidaat-lidstaten van de EU verwacht dat ze zich niet alleen achter het EU-acquis scharen, maar ook achter het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU”.
• Dat Rusland niet mag deelnemen aan het Eurovisiesongfestival zal Poetin en zijn oligarchen waarschijnlijk weinig pijn doen, maar waarom heeft men er nooit aan gedacht om dezelfde maatregel te nemen tegenover Israël, dat al 55 jaar een stuk Syrië bezet, en een meedogenloze apartheidsoorlog voert tegen de Palestijnen?

Wie dit allemaal in rekening brengt, vraagt zich niet meer af hoe het komt dat linkse europarlementariërs de resolutie niet goedkeurden, maar veeleer hoe een aanzienlijk aantal ervan dat wel deden. De solidariteit met Oekraïne is op een dusdanige manier verpakt in een pleidooi pro-domo van het Europees establishment dat links dit in feite niet kon goedkeuren. Had men een resolutie voorgesteld die de Russische inval veroordeelt, de terugtrekking eist van de Russische legers uit Oekraïne, concrete stappen had voorgesteld voor een diplomatiek offensief, dan was er geen enkele reden geweest om de resolutie niet goed te keuren (behalve het feit dat een parlement uitgesloten wordt van elke beslissing ter zake.)

Europarlementslid Marc Botenga van PVDA heeft zelf een uitleg verschaft over zijn niet-goedkeuring van de resolutie.⁽³⁾Marc Botenga, Waarom de PVDA de misdadige oorlog van Poetin veroordeelt in het Europees Parlement, en zich onthoudt bij de dubbelzinnige resolutie, website PVDA. Ik kan er mij helemaal in terugvinden, maar zou eruit besloten hebben dat de resolutie moest verworpen worden.

Herman Michiel is actief in Ander Europa. Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.