Je kan hieronder het meest recente standpunt van SAP – Antikapitalisten vinden over de oorlog in Oekraïne en onze taken. Dit standpunt werd aangenomen op de samenkomst van onze Nationale Leiding op 4 april.
Steun het Europees solidariteitsnetwerk met Oekraïne en tegen de oorlog
Het is nu meer dan een maand geleden dat het Russische leger Oekraïne binnenviel op bevel van Vladimir Poetin, die zijn groot-Russische imperialistische ambities nastreeft. De oorlog heeft al geleid tot duizenden doden en de gedwongen verplaatsing van meer dan 10 miljoen Oekraïners (een kwart van de bevolking), van wie er al meer dan 4 miljoen het land hebben verlaten. Burgers en civiele infrastructuur zijn doelbewust het doelwit van het Russische leger en steden worden belegerd.
Ondanks deze sombere voorlopige tol is de eerste fase van de oorlog gekenmerkt door een mislukking van het Kremlin, in die zin dat het Russische leger niet in staat is gebleken in een blitzkrieg een snelle overwinning te behalen. De oorlog zal langer duren dan de strategen van het Kremlin hoopten en het risico is reëel dat de Russische troepen vastlopen.
Een sterke verzetsbeweging
Deze mislukking van de blitzkrieg is mogelijk gemaakt door een bijzonder sterk volksverzet van de Oekraïners. Deze mobilisatie, die van fundamenteel belang is om de situatie te begrijpen en de perspectieven te bepalen, neemt verschillende, elkaar aanvullende vormen aan. Enerzijds wordt onder bevel van de Oekraïense regering gewapend verzet gepleegd door de reguliere strijdkrachten en door burgers onder toezicht van de militairen binnen de territoriale verdedigingstroepen. Anderzijds is er vanaf het begin van de invasie sprake geweest van ongewapend verzet en mobilisatie, met vreedzame demonstraties in de bezette gebieden, waarbij de invaller als zodanig werd benoemd en verzocht werd naar huis terug te keren en met de oprichting van netwerken voor wederzijdse hulp aan de in eigen land ontheemde bevolking, aan degenen die het land willen verlaten en aan degenen die naar het buitenland konden vluchten. De invasie van Vladimir Poetin heeft de Oekraïense samenleving niet gebroken, maar juist het gevoel van ‘één volk’ versterkt. Ook de Russischtalige bevolkingsgroepen van Oekraïne demonstreren tegen de Russische bezetter.
Daardoor lijkt de installatie van een marionettenregime in Kyiv onder bevel van Moskou, wat waarschijnlijk een optie was van Vladimir Poetin, nu onmogelijk. Deze onmogelijkheid lijkt nu door het Russische leger zelf te worden erkend, aangezien het ministerie van Defensie het offensief sinds 25 maart heeft gereorganiseerd om zijn troepen te concentreren in de door de separatisten opgeëiste regio’s van de Donbass in het oosten van het land en in het door het Russische leger bezette zuiden, teneinde de territoriale continuïteit tussen de Donbass en de Krim en de totale controle over de Zee van Azov te waarborgen (deze reorganisatie garandeert echter niet dat de offensieven in andere regio’s van het land niet zullen worden voortgezet).
Tegelijkertijd hebben de Oekraïense strijdkrachten tegenoffensieven gelanceerd om terrein terug te winnen op de Russische strijdkrachten. Bovendien betekenen de omvang van de volksmobilisatie en het in diskrediet brengen van de imperialistische agressie, dat zelfs het streven naar een verdeling van het land, een ‘bescheidener’ doelstelling dan de koloniale heerschappij over het gehele grondgebied, het risico zou lopen op aanhoudend verzet te stuiten in gebieden die vóór 24 februari niet onder Russische of separatistische controle stonden, zoals blijkt uit het verzet in de Russischtalige steden Kharkiv en Marioepol.
Geconfronteerd met indrukwekkende en onverwachte weerstand, is de Russische agressie helaas overgegaan tot een dramatische frontale stormloop (niet anders dan het Russische militaire optreden in Syrië aan de zijde van het bloeddorstige regime van Bashar Al-Assad), het intensiveren van de bombardementen op Oekraïense steden, doelbewuste aanvallen op de burgerbevolking en het belegeren van Marioepol.
Geen vrede zonder gerechtigheid
We steunen het recht op zelfbeschikking van alle volkeren in Oekraïne, hetgeen impliceert dat we elke buitenlandse militaire bezetting van het land afwijzen. We eisen de onmiddellijke terugtrekking van de Russische strijdkrachten van Oekraïens grondgebied. Het zelfbeschikkingsrecht van de Russischtalige bevolkingsgroepen van de Krim en Donbass kan alleen tot uitdrukking worden gebracht via echte democratische processen en kan niet worden gelegitimeerd door scheidingsprocessen die worden gekenmerkt door dreiging, gebruik van geweld en dwang van een ‘sponsor’-imperialisme.
Deze oorlog is die van een van ’s werelds grootste militaire mogendheden tegen een perifere staat; een militaire overwinning voor Oekraïne op korte termijn lijkt uitgesloten en de uitkomst van de oorlog zal waarschijnlijk worden gezocht in onderhandelingen. Maar dat zal grotendeels afhangen van de machtsverhoudingen ter plaatse. Daarom is het belangrijk het Oekraïense verzet te steunen, ook het gewapende verzet.
Het gewapend verzet in Oekraïne wordt hoofdzakelijk belichaamd door de Oekraïense regering en haar leger en door de territoriale verdedigingsgroepen onder militair bevel. De Oekraïense regering is duidelijk een burgerlijke, kapitalistische regering; we kunnen haar politiek niet steunen. Maar in onze revolutionair-marxistische traditie hebben we altijd het recht van een volk verdedigd om een nationale bevrijdingsstrijd te voeren, zelfs als die strijd wordt geleid door burgerlijke krachten – nationale onafhankelijkheid is een noodzakelijke (maar niet voldoende) voorwaarde voor de ontwikkeling van emancipatorische strijd. Het is deze zelfde aanpak die in het huidige conflict moet worden bevorderd. Bovendien zou de militaire uitdaging aan het Russische leger in Oekraïne kunnen helpen om de anti-oorlogsbeweging in Rusland te versterken.
Aangezien we het gewapende Oekraïense verzet steunen, steunen we het recht van dit verzet om luchtafweer- en antitankwapens te ontvangen als tegenwicht tegen de technologische superioriteit van het Russische leger.
We betuigen opnieuw onze steun aan de anti-oorlogsbeweging in Rusland. Ondanks zware repressie gaan duizenden Russen de straat op om zich tegen de oorlog te verzetten en het autoritaire bewind van Vladimir Poetin uit te dagen. Het muilkorven van de media en van elke afwijkende stem door het Kremlin enerzijds en de sancties anderzijds, maken concrete solidariteit moeilijk. We zullen bekendheid blijven geven aan initiatieven en standpunten tegen de oorlog in Rusland.
We eisen dat de Russische heersende klasse echt gestraft wordt voor deze oorlog. Sancties die enerzijds slechts gericht zijn tegen een kleine kring van mensen die dicht bij de regering staan en anderzijds tegen de hele Russische economie (en dus tegen miljoenen Russen die tot de arbeidersklasse behoren), zullen Vladimir Poetin er duidelijk niet toe brengen terug te krabbelen. We eisen de onteigening van alle Russische miljonairs met bezittingen in het buitenland en de inbeslagneming van hun vermogen. Het teruggevorderde geld moet worden gebruikt voor de financiering van humanitaire hulp en de wederopbouw van Oekraïne. Zoals Thomas Piketty opmerkt, betekent dit dat er een openbaar register van grote vermogens moet komen. Dat register zal het ook mogelijk maken een belasting te heffen op de westerse vermogens om de economische en sociale crisis te betalen die nog is verergerd door de oorlog in Oekraïne met de bijkomende stijging van de energie- en grondstofprijzen.
We eisen ook de kwijtschelding van de schuld van Oekraïne aan het IMF, de Wereldbank en de Europese Unie, die gebaseerd is op voorwaarden van economische liberalisering die hebben geleid tot de verslechtering van de levensomstandigheden van de Oekraïners en alleen de heersende klasse van het land ten goede zijn gekomen. Zonder kwijtschelding van deze schuld en de daaraan verbonden voorwaarden zullen alle verdere hulpmaatregelen een pleister op een gapende wonde zijn – of erger nog, een nieuwe gelegenheid om Oekraïne te onderwerpen aan westerse ‘sponsors’, waardoor het zelfbeschikkingsrecht van de Oekraïners wordt ondermijnd.
We zijn verheugd over de versoepeling van de ‘immigratieroute’ voor Oekraïners die in België aankomen. Hieruit blijkt dat de belemmeringen van de vreemdelingendienst en het CGVS kunnen worden overwonnen; we eisen de toepassing van deze vereenvoudigde procedure voor alle migranten, ongeacht hun land van herkomst. We eisen ook de versterking van de opvangcapaciteiten: België zou over 30.000 plaatsen beschikken, terwijl in het land enkele honderdduizenden Oekraïners worden verwacht. Dat vereist een ommekeer in het beleid van de afgelopen jaren, dat op beschamende wijze de capaciteit heeft verminderd en de opvangomstandigheden heeft verslechterd.
Ecosocialisme of barbarij
Door een oorlog te beginnen waarvoor hij alleen verantwoordelijk is, versterkt Vladimir Poetin de imperialistische militaire alliantie die de NAVO is. In Oost-Europese landen zoals Polen en de Baltische republieken lijkt de NAVO een bolwerk tegen de expansionistische ambities van het Kremlin. In een aan de ‘shock-strategie’ ontleende beweging maakt de Europese Unie (EU) al gebruik van de oorlog en de legitieme vraag van Oekraïne om hulp om zichzelf militair te versterken. Het Europees Parlement heeft nogmaals met klem bevestigd dat de NAVO de belangrijkste pijler van de EU-defensie is. Verscheidene lidstaten, waaronder Duitsland, kondigen verhogingen van de militaire uitgaven aan om de door de NAVO aangemoedigde 2 procent van het bbp te benaderen of te bereiken. In België is al een extra bedrag van 1 miljard euro toegezegd voor militaire uitgaven tegen 2024. Het lidmaatschap van de NAVO voor staten als Zweden en Finland is plotseling een concreet vooruitzicht geworden.
Wat ook de uitkomst van de huidige oorlog moge zijn, het risico is dat de wereld een nieuw tijdperk van verhoogde inter-imperialistische spanningen zal binnentreden, met meer conflicten en humanitaire crises. Alle arbeidersklassen zouden eronder lijden, vooral diegenen die de meest ondergeschikte posities innemen in onze buitengewoon ongelijke samenlevingen – zoals vrouwen, transseksuelen, immigranten en geracialiseerde mensen. Deze gevolgen van de oorlog zien we al in de behandeling van transseksuele vrouwen, die Oekraïne niet op dezelfde manier mogen verlaten zoals mannen tussen 18 en 60 jaar, of in de opvang van niet-Oekraïners die erin slagen Oekraïne te verlaten en die te horen krijgen dat ze zo snel mogelijk moeten vertrekken naar gastlanden die geen gastlanden zijn. Feministische strijd wordt in Polen opgeschort vanwege de huidige crisissituatie. Een algemene staat van oorlog zou de emancipatoire strijd algemeen tot stilstand brengen en de strijd tegen de klimaatverandering (die onverenigbaar is met de toename van de wapenuitgaven en de toename van het aantal conflicten) voor onbepaalde tijd uitstellen. Omgekeerd versterkt de oorlogstoestand de vooruitzichten op kapitalistische accumulatie van de wapenhandelaars en de ondernemingen die in staat zijn in het buitenland te investeren en die verbonden zijn aan de imperialistische staten.
De onmiddellijke ontbinding van de NAVO zal het Oekraïense conflict niet oplossen. Maar we moeten ons verzetten tegen deze logica van militaire blokken die weer in alle hevigheid de kop opsteekt en de ontmanteling eisen van de NAVO en de CSTO (Verdragsorganisatie voor Collectieve Veiligheid, waarin verschillende voormalige Sovjetrepublieken rond Rusland zijn verenigd). Deze militaire organisaties moeten worden vervangen door nieuwe kaders voor internationale samenwerking, ook met Rusland, die gebaseerd zijn op vrede, solidariteit, gelijkheid en echte democratie. Achter de agressie van Vladimir Poetin staat het geheel van de heersende klassen in de wereld dat bestreden moet worden om het dodelijke kapitalisme omver te werpen dat oorlog zaait, ellende verspreidt en onze ecosystemen met uitsterven bedreigt.
Om al deze redenen steunen wij het Europees netwerk voor Solidariteit met Oekraïne en tegen de oorlog. Je kan hieronder het basisplatform van het netwerk lezen.
We hopen ook in België dit netwerk te kunnen opbouwen. We roepen alvast iedereen, individuen en organisaties, die hieraan mee wil werken, op om de oproep te onderschrijven. Dat kan je hier doen.
De Facebook-pagina van het netwerk kan je hier vinden: European network in solidarity with Ukraine and against war. De website van het netwerk vind je hier: European Solidarity Network with Ukraine | We stand with Ukraine (ukraine-solidarity.eu)
Basisplatform van het Europees netwerk voor Solidariteit met Oekraïne en tegen de oorlog
Wij, mensen en organisaties uit sociale bewegingen, vakbonden en partijen, uit Oost- en Westeuropa, tegenstanders van de oorlog en alle vormen van neokolonialisme in de wereld, willen van onderuit een netwerk opbouwen, dat onafhankelijk is van eender welke regering.
Wij komen op voor:
1. De verdediging van een onafhankelijk en democratisch Oekraïne.
2. De onmiddellijke terugtrekking van de Russische troepen van het volledige Oekraïense grondgebied.
Het stopzetten van de nucleaire dreiging die wordt gevormd door het in de alarmfase brengen van de Russische kernwapens en het bombarderen van Oekraïense kerncentrales.
3. Steun aan het verzet (gewapend en ongewapend) in al haar verscheidenheid van het Oekraïense volk, ter verdediging van haar zelfbeschikkingsrecht.
4. Kwijtschelding van de buitenlandse schuld van Oekraïne.
5. Onthaal zonder discriminatie van alle vluchtelingen, uit Oekraïne en elders.
6. Steun aan de democratische en anti-oorlogsbeweging in Rusland. Garandeer het statuut van politieke vluchteling voor alle opposanten tegen Poetin en voor Russische soldaten die deserteren.
7. Inbeslagneming van de tegoeden van Russische regeringsleden, hoge ambtenaren en oligarchen in Europa en de rest van de wereld; en financiële en economische sancties, waarbij de kansarmen worden beschermd tegen de gevolgen ervan.
Daarenboven, komen wij, samen met stromingen die deze doelstellingen delen in Oekraïne en Rusland, op voor:
8. Voor wereldwijde nucleaire ontwapening. Tegen militaire escalatie en de militarisering van de geesten.
9. Voor de ontmanteling van de militaire blokken.
10. Opdat elke hulp aan Oekraïne ontsnapt aan de greep en de bezuinigingsvoorwaarden opgelegd door IMF of EU.
11. Tegen het productivisme, het militarisme en de imperialistische concurrentie voor macht en winst die ons leefmilieu en onze sociale en democratische rechten vernietigen.
Na Wereldoorlog I werd de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) opgericht op basis van volgende universele verklaring: ‘Een universele en duurzame vrede kan enkel gesticht worden op basis van sociale rechtvaardigheid’. Vandaag moeten we daar ook ecologische rechtvaardigheid en de rechtsstaat aan toevoegen. Wij komen op voor vrede en gelijkheid, democratische rechten, sociale en klimaatrechtvaardigheid, door samenwerking en solidariteit tussen de volkeren.
