Nicaragua: groot aantal maatschappelijke organisaties verboden

Medio 2018 zetten Ortega en Murillo de Operatie Schoonmaak in, die erop gericht was om de civiele oppositie tegen de dictatuur te vernietigen. En hoewel de greep van het dictatorsechtpaar op het land al voor de frauduleuze presidents- en parlementsverkiezingen van 7 november ‘21 vrijwel compleet was (met maar liefst 30 oppositionele politici waaronder 7 presidentskandidaten in de gevangenis) lijkt het repressieapparaat niet van ophouden te weten.

Op de dag dat ik dit artikel schrijf, word ik wakker met het bericht dat opnieuw 25 Niet Gouvernementele Organisaties (NGO’s) buiten de wet zijn gesteld, waaronder de mensenrechtenorganisatie ACPDH (Jinotega), de vrouwenorganisatie AMM (Chinandega) en het Centraal-Amerikaans Historisch Instituut (IHCA), dat deel uitmaakt van de prestigieuze Centraal-Amerikaanse Universiteit van de jezuïeten (UCA). Onder de paraplu van de IHCA verschijnt sinds 1981 het maandblad Envío, dat nationaal en internationaal respect afdwingt vanwege haar grondige analyses over de ontwikkelingen in Nicaragua en de positie van het land binnen het internationale krachtenveld. Ook de organisatie van de voormalige contrabeweging FDN-RN is buiten de wet gesteld.

Sinds december 2018 zijn tenminste 267 NGO’s buiten de wet gesteld. Onder de 25 NGO’s die door het verbod van begin mei getroffen worden, bevindt zich de Stichting Luisa Mercado die geleid wordt door Sergio Rámirez, schrijver en voormalig vicepresident van Ortega die nu als politiek vluchteling in Spanje verblijft. Voor de Vereniging voor de Ontwikkeling van Solentiname, die opgezet is door de in 2020 overleden Ernesto Cardenal, ex-priester en voormalig bondgenoot van en minister van Cultuur onder Ortega, viel het doek al een jaar geleden. Volgens het Ministerie van de President zijn de door het verbod getroffen NGO’s tekort geschoten in hun wettelijke verplichting om tijdig verslag te doen van de staat van hun financiën en hun activiteiten. (Swissinfo, 3-5-2022)

In oktober 2020 trad de Wet ‘Buitenlandse Agenten’ in werking en op 31 maart van dit jaar keurde de Nationale Assemblee de Wet Regulering van en Controle op Organisaties zonder Winstoogmerk goed. De 12 artikelen van deze laatste wet hebben betrekking op de wettelijke plicht van organisaties om naar de overheid toe verantwoording af te leggen van hun werkzaamheden, interne organisatie en financiën, het verbod op politieke inmenging en een embargo op persoonlijk en financieel gewin. (Vos TV, 31-3-2022).

Niet alleen vormt de wet formeel een adequaat instrument om elke positie van verzet of neutraliteit omver te trekken, ook laat het element van willekeur in de toepassing van de wet geen enkele twijfel over wie er de baas is in het land.

NGO’s gaan verschillend om met de verhevigde repressie door de dictatuur. Zo deed de Permanente Mensenrechten Commissie (CPDH) haar best om te bewijzen dat zij helemaal voldeed aan de vereisten van de wet, maar kreeg zij toch nul op rekest. Het initiatief ‘Ethiek en Transparantie’ dat afgelopen november de verkiezingsfraude bloot legde, deed daarentegen niet eens een poging haar rechtmatigheid naar de autoriteiten aan te tonen omdat betrokkenen zich geen enkele illusie maakten over de rechtsstatelijkheid van de nieuwe wetgeving. (El Pais, 5-2-2022).

Onder de buiten de wet gestelde NGO’s bevinden zich ook 4 Noord-Amerikaanse en 6 Europese organisaties (waaronder Oxfam Spanje en Oxfam Denemarken). Het belangrijkste Nicaraguaanse nieuwsmedium Confidencial was in 2018 een van de eerste slachtoffers van het politieke bulldozerbeleid van Ortega-Murillo en ook het laatste dagblad La Prensa moest er vorig jaar aan geloven.

Het ‘bloedbad’ dat de dictatuur de afgelopen vier jaar binnen de Nicaraguaanse NGO-wereld aangericht heeft, is in alle opzichten indrukwekkend. Dat de Ortega-Murillo dictatuur zich wreekt op voormalige sandinisten die zij als verraders beschouwt, is afkeurenswaardig maar vanuit een verknipt beeld van de werkelijkheid tot op zekere hoogte te begrijpen. Voorbeelden daarvan zijn de Stichting Mejia Godoy van de legendarische en internationaal bekende muzikanten Carlos en Luis Enrique, die vandaag de dag liederen voor het nieuwe verzet ten gehore te brengen; CENIDH, de organisatie van Vilma Nuñez die geen oogje dichtknijpt als ‘vrienden’ mensenrechten schenden; het Vrouwencollectief 8 Maart, dat ageerde tegen de uitverkoop van vrouwenrechten (waaronder het recht op abortus) om de Katholieke Kerk tegemoet te komen; en de Nicaraguaanse afdeling van de schrijversorganisatie PEN onder leiding van Giaconda Belli (net als de eerder vermelde stichtingen van Sergio Ramírez en Ernesto Cardenal).

Maar het verbieden van professionele organisaties uit de medische hoek (15 verboden!), waaronder de Christelijke Medische Actie die de medische zorg aan de Costa Atlantica voor haar rekening neemt, of Operatie Glimlach die hazenlip- en gebitsoperaties uitvoert, of Stichting Tesis die ondersteuning biedt aan kinderen en jongeren die lijm snuiven of in de prostitutie zitten, gaat echt heel ver.⁽¹⁾Zie France 24, 17-3-2022

Daarnaast is het verbieden van organisaties één ding, maar het in beslag nemen van gebouwen, infrastructuur en financiën iets anders. Ook dit is iets waar NGO’s in deze opruimoperatie mee te maken krijgen. Dit maakt dat nogal wat particuliere organisaties in de loop van de tijd rekening zijn gaan houden met de ‘onteigeningsoptie’. De manoeuvreerruimte van organisaties met panden en infrastructuur is in dit opzicht beperkt, maar (buitenlandse) bankrekeningen maken het mogelijk om te voorkomen dat organisaties in een klap hun fondsen kwijt zijn als zij verboden worden.

Voor Arturo McFields, sinds 5 november 2021 de Nicaraguaanse afgevaardigde voor de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), is de maat vol. In een plenaire sessie van de organisatie gaf hij op 23 maart jl. aan dat hij onmogelijk kon verdedigen wat niet te verdedigen is: 170 politieke gevangenen, 350 doden, 137 NGO’s die verboden zijn en 170 duizend Nicaraguanen die vooral om politieke redenen het land hebben verlaten. Onmiddellijk liet de Nicaraguaanse regering weten dat niet McFields maar Francisco Campbell Hooker – bekend vanwege financieel mismanagement – de Nicaraguaanse vertegenwoordiger binnen de OAS was.

Binnen de OAS ligt Nicaragua al enige jaren onder vuur vanwege haar belabberde mensenrechtenbeleid. Omdat Ortega blijkbaar het idee heeft dat de eerste klap een daalder waard is, maakte Nicaragua afgelopen 24 april bekend dat het land zich per onmiddellijk uit de OAE terugtrekt.

Ondanks het feit dat Nicaragua statutair tot november ‘23 lid is van dit interstatelijk verband, kreeg het personeel de opdracht het kantoor binnen een kort tijdsbestek te ontruimen. Vice-president Rosario Murillo kondigde aan dat het gebouw een sociale bestemming zou krijgen, waarop de politie het pand bezette. Toen OAE-voorzitter Luís Almagro in verband met deze clandestiene operatie opmerkte dat er sprake was van schending van de meest elementaire diplomatieke normen, liet Daniel Ortega weten dat er niets aan de hand was. Het optreden van de politie zou er slechts op gericht zijn om de fysieke integriteit van de infrastructuur te garanderen.

En zo schildert het dictatorsechtpaar zichzelf internationaal steeds verder in de hoek. Ortega als het kleine broertje van Poetin en van Xi.

Dit artikel is overgenomen uit Nicanieuws nummer 36. Voor de hele nieuwsbrief, abonneren op deze nieuwsbrief of vorige edities teruglezen? Klik dan hier!