In Star Wars VIII: The last Jedi strijden de rebellen als ware Bolsjewieken tegen de ruimtetsaar Snoke en zijn handlangers. Dat valt nog niet mee. De dictatuur dreigt Het Verzet te vermorzelen. Maar mede mét de juiste overtuiging houden de rebellen moedig stand.

Dictator contra Verzet

In Star Wars VIII probeert het regime van dictator Snoke, The First Order, de laatste basis van de rebellen in het heelal te vernietigen. Met een overmacht aan militairen en middelen dreigen hij, zijn generaal Hux en Kylo Ren (kleinzoon van Darth Vader), de rebellen te verpletteren. Het Verzet onder aanvoering van generaal Leia en admiraal Holdo moet zien te ontsnappen. De van The First Order overgelopen Finn, alsmede de robots C-3PO en R2-D2, spelen daarbij een belangrijke rol.

Tevens tracht Het Verzet nieuwe krachten op te doen door verzetsheldin Rey in de leer te sturen bij de laatst levende Jedi, Luke Skywalker. Luke was eens een vooraanstaand opstandeling, maar heeft zich nu teruggetrokken op een rotsig eiland op een afgelegen planeet en eigenlijk wil hij niks meer met de strijd te maken hebben.

Geen rouwverwerking

Deze Star Wars is me een stuk beter bevallen dan aflevering 7, The Force Awakens. Dat was een Afknapper, met een hoofdletter. Gelukkig lijkt The Last Jedi niet meer op een serie opnamen van het Amerikaanse leger, met al zijn doelloos gemarcheer en stompzinnige geschreeuwde bevelen.

Natuurlijk staat ook deze film weer bol van de spectaculaire strijd tussen ontploffende ruimteschepen die toch behoorlijk wat heelalvervuiling moeten veroorzaken. Ook de duels met de klassieke lichtzwaarden ontbreken niet. Al die actie is best vermoeiend. Maar er zijn ditmaal flink wat ‘rustmomenten’, vooral op het eiland van Skywalker. Die zijn sfeervol en nuttig om af en toe op adem te komen.

Opvallend is dat er wéér geen enkele ruimte en tijd wordt genomen voor het verwerken van verdriet ‘om hen die ons ontvielen’. Vooral aan de kant van de rebellen vallen honderden doden. Niemand laat een traan. De onachtzaamheid ten aanzien van mensenlevens, waar toch ook heel wat dierbaren bij moeten zitten, is overweldigend. Zowel aan de kant van The First Order als bij Het Verzet. Je vraagt je af hoe dat verder gaat met dat tot enkele tientallen gedecimeerde verzet, want behalve aan rouwverwerking wordt er ook niet aan seks gedaan….

Weerzinwekkende wapenhandel

Wat wél aanspreekt in Star Wars VIII is dat Het Verzet bestaat uit een rijk geschakeerd leger van allerlei kleuren, rassen en wezens. Opmerkelijk is ook de voorname rol van oudere vrouwen, zoals generaal Leia (Carrie Fisher) en admiraal Holdo (Laura Dern). Daar staat wel tegenover dat de grootste verzetsheldin Rey wordt vertolkt door de jonge en beeldschone Daisy Ridley. Een soort Miss Universe met lichtzwaard. Bij de tegenpartij The First Order zijn het allemaal oude witte mannen die bevel voeren over een zwaar gedisciplineerd voetvolk.

Opmerkelijk is in deze film niet zozeer dat er weer gestreden wordt tegen een onderdrukkende dictatuur, maar dat er eveneens expliciet aandacht is voor de grote profiteurs: de wapenhandelaren. In een stad die hen toebehoort, leiden zij hun liederlijk luxe leventje ten koste van al het leed dat zij mede mogelijk maken. Deze lieden worden door regisseur Rian Johnson met de nodige weerzin neergezet. Terecht!

Natuurlijk zit er wederom flink wat filosofie in de film. Nadrukkelijk wordt het belang van ‘balans’ beleden. In de strijd tussen The First Order en Het Verzet mogen er weinig grijstinten zijn, in vrijwel elk individu speelt zich een voortdurend conflict af tussen ‘goed en kwaad’. Een juiste balans is dan de beheersing van de minder mooie impulsen door betere en verstandiger overwegingen. Fouten maken is daarbij vergeeflijk: “Mislukkingen zijn onze beste lessen”. Maar er moet wel gedaan worden wat gedaan moet worden: “Wie niet doet wat moet, leeft voort met schaamte en de gevolgen”. Dit zou het motto hebben kunnen zijn van de Bolsjewieken bij de Oktoberrevolutie van 1917 in Rusland.

Aardse zaken

Met vergelijkbare moed, doorzettingsvermogen en doodsverachting vechten de rebellen in Star Wars VIII tegen de dictatuur van The First Order zoals de Bolsjewieken in hun revolutie vochten tegen honger, oorlog en kapitalisme. De ideologie is niet helemaal hetzelfde, bij Het Verzet is er sprake van een inspirerend geloof in The Force, terwijl de communistische Bolsjewieken verondersteld werden atheïsten te zijn en hun enthousiasme aan wereldser idealen te ontlenen. Maar voor hoeveel Bolsjewieken was het communisme niet toch een soort religie? En hoeveel rebellen werden niet minstens mede gemotiveerd door ‘aardse zaken’ zoals vrijheid?

In de niet-aflatende volhardende strijd tegen onderdrukking ondanks vele tegenslagen is enige overeenkomst tussen de inzet van de rebellen in Star Wars VIII en de inzet van de Bolsjewieken in 1917 zeker zichtbaar!

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Grenzeloos.