Foto: Gabriel Attal (rechts) krijgt advies van voorgangster Elisabeth Borne.

“De functie van eerste minister bestaat niet meer, Gabriel Attal neemt weer zijn functie van regeringswoordvoerder op”. Aldus Jean-Luc Mélenchon, boegbeeld van la France insoumise (LFI), na de aanstelling van Attal tot opvolger van ontslagnemend premier Elisabeth Borne. Attal heeft veel weg van een clone van zijn baas, president Emmanuel Macron die Attal lanceert voor de presidentsverkiezingen van 2027.

2027

De campagne voor die verkiezingen in 2027 is al een tijdje bezig.
Macron kan zelf geen kandidaat meer zijn na twee ambtstermijnen, maar de jongste tijd werd het gerucht gelanceerd dat die jonge Attal, nu 34, over drie jaar toch wel een kans zou maken voor het Elysée. Op die manier zou Macron de Macronie als politieke stroming kunnen redden en zelf mee aan de touwtjes blijven trekken. Attals half jaar als minister van Onderwijs was een inloopperiode naar nationale bekendheid. Hij verwierf die onder meer met zijn verbod op de abaja op school en met diverse hervormingsvoorstellen, waaronder een proef met schooluniform.

Attal moet in de eerste plaats evenwel zorgen dat de rest van Macrons mandaat, nog meer dan drie jaar, nog op iets trekt. Het begin van dit tweede mandaat was er een van kommer en kwel. Met een regering zonder meerderheid in de Assemblée Nationale. Waardoor aftredend premier Borne 23 keer een beroep heeft moeten doen op het beruchte artikel 49.3 van de grondwet om zonder parlement budgetten en wetten door te jagen.

Daaronder de pensioenwet waardoor de pensioenleeftijd tegen de overgrote meerderheid van de Fransen in, van 62 naar 64 wordt opgetrokken. Om dan 2023 te beëindigen met een rampzalige immigratiewet waarvan president en premier zelf zegden te hopen dat de Conseil Constitutionnel, grondwettelijk hof, de ongrondwettelijke delen er zou uithalen. Justitie moet de laffe houding van de regeerders corrigeren.

Réarmement

Attal moet na dat slopend jaar een nieuwe dynamiek brengen. Grote hervormingen doorvoeren, zoals de grote administratieve vereenvoudiging. Daar is al schamper mee gelachen, er wordt herinnerd aan de zovele voorgaande pogingen tot vereenvoudiging, wat in een digitale omgeving goed zou moeten kunnen. Vereenvoudigingen zijn er al wel gekomen, bij voorbeeld om zeer gul subsidies toe te kennen aan ondernemers. Maar als men gaat kijken wat met die vereenvoudiging wordt bedoeld, komt het er vaak op neer de sociale uitgaven te “vereenvoudigen” door zogenaamde gunstregimes af te schaffen. Besparen in sociale uitgaven dus.

In zijn nieuwjaarstoespraak had Macron het kader geschetst voor de rest van zijn ambtstermijn. Er moet verder “hervormd” worden in de geest van herbewapening: zeven keer viel de term “réarmement”. Dat slaat dan wel op alles en nog wat, van onderwijs tot industriële relance.

Concreet was hij niet, maar die term roept vragen op bij een president die vorig jaar zeer brutaal zijn pensioenwet doorduwde, die uit de zware incidenten na de politiemoord op Nahel eind juni vorig jaar alleen maar over herstel van gezag sprak. Die het toen ook had over de dreigende “décivilisation” (ont-beschaving), een term ontleend aan uiterst-rechts.

Krabbenmand

De feitelijke promotie van Attal tot kandidaat-opvolger, zal geen rust brengen in de woelige Macronie. Ze zet kwaad bloed bij een ex-premier, Edouard Philippe. Die voert al een tijdje campagne om in 2027 president te worden. Hij is populair bij rechts, hij heeft aan de rand van de Macronie zijn eigen partij, Horizons, met een dertigtal gekozenen in de Assemblée. Niet heel veel, maar meer dan genoeg om Macron met zijn niet-meerderheid het leven zuur te maken.

Philippe is niet de enige die op de tenen is getrapt. Minister van Economie en Financiën Edmond Le Maire heeft even sterke presidentiële ambities, net als superflik minister Gérald Darmanin.

Voor de zogenaamde ‘linkervleugel’ van de Macronie – de 59 parlementsleden die niet voor de immigratiewet stemden – wordt het intussen met de dag moeilijker om in dat rechtse gareel te lopen. Die immigratiewet, toegejuicht door Marine Le Pen, was geen accident. Termen als “décivilisation” en “réarmement” zijn geen toevallige keuzes.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.