Economische sancties zijn de laatste jaren een van de belangrijkste instrumenten van het buitenlands beleid van de VS. Er zijn momenteel meer dan 20 landen die onderworpen zijn aan verschillende sancties van de Amerikaanse regering.
Maar als meer Amerikanen zouden weten hoeveel onschuldige burgers er eigenlijk sterven als gevolg van deze sancties, zouden de strengste dan worden toegestaan?
We staan op het punt dat uit te vinden in Afghanistan. De sancties die momenteel aan het land zijn opgelegd, zullen het komende jaar meer burgers het leven kosten dan er in 20 jaar oorlogsvoering zijn omgekomen. Er is geen ontkennen meer aan.
De prognoses voor de winter gaan ervan uit dat 22,8 miljoen mensen te maken zullen krijgen met ‘grote acute voedselonzekerheid’. Dat is 55 procent van de Afghaanse bevolking, het hoogste percentage dat ooit in het land is geregistreerd. Naar schatting 1 miljoen kinderen lijden dit jaar aan ‘ernstige acute ondervoeding’. Kinderen die ondervoed zijn, lopen meer kans te sterven aan ziektes, zelfs als ze genoeg calorieën en voedingsstoffen binnenkrijgen om te overleven. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de VN krijgt nu al 98 procent van de bevolking niet genoeg te eten.
De grootste en meest vernietigende sanctie die Afghanistan momenteel boven het hoofd hangt, is de inbeslagname van meer dan 9 miljard dollar van de tegoeden van het land die bij de Amerikaanse Federal Reserve staan. Dat komt overeen met ongeveer de helft van de Afghaanse economie en ongeveer 18 maanden invoer van het land – waaronder voedsel, medicijnen en infrastructuur die van vitaal belang zijn voor de volksgezondheid.
Maar het effect van dit verlies van tegoeden van de Centrale Bank blijkt veel dodelijker te zijn dan het verlies van essentiële importen. De in beslag genomen tegoeden zijn in dollars; landen hebben die internationale reserves in harde valuta nodig om een stabiel financieel stelsel en een stabiele economie te handhaven. Sinds de bevriezing van de reserves van het land hebben ‘geldgebrek en het verlies van bankrelaties de Afghaanse banken lamgelegd’, meldt het Internationaal Monetair Fonds.
Persberichten ter plaatse beschrijven de rampzalige menselijke kosten van de ontwrichting die het gevolg is van het verlies van deze reserves: wanhopige moeders op zoek naar medicijnen voor uitgemergelde kinderen; een stijgend aantal mensen dat zonder inkomen zit; boeren die het bewerken van hun land opgeven.
De Afghaanse munt is sinds augustus met meer dan 25% in waarde gedaald, waardoor de prijs van voedsel en andere eerste levensbehoeften voor veel mensen, in wat toch al het armste land van Azië was, onbereikbaar is geworden. Banken hebben een limiet van 400 dollar ingesteld voor het opnemen van contant geld en ook beperkingen waardoor bedrijven de lonen niet meer kunnen betalen. Dat drijft meer mensen tot werkloosheid en acute honger.
Voorstanders van de sancties, in de regering van de VS en elders, hebben geantwoord dat mensen die honger lijden, ondervoed zijn of werkloos zijn als gevolg van de sancties, geholpen kunnen worden met internationale hulp. Het is echter duidelijk dat de logica om een economie te vernietigen en vervolgens te proberen mensen te redden met hulp, niet werkt. De hulp zal slechts een heel klein deel van het inkomensverlies van het land vervangen, dat volgens ramingen van het IMF in de komende maanden met een verbazingwekkende, nooit eerder geziene 30 procent zou kunnen dalen.
En er zijn enorme moeilijkheden bij het verlenen van de hulp: het banksysteem wordt gehinderd, internationale banken en zelfs sommige hulporganisaties zijn terughoudend om de risico’s te nemen die gepaard gaan met het overmaken van geld en er zijn storingen in het vervoer en in andere essentiële diensten als gevolg van de sancties en de daaruit voortvloeiende economische inkrimping.
Washington en zijn bondgenoten hebben aangevoerd dat sancties een noodzakelijk antwoord zijn op de schendingen van de mensenrechten door de Taliban, waaronder de onderdrukking van vrouwen. Maar het zijn de mensen, vooral de armsten, die de prijs betalen. Hoeveel tienduizenden of honderdduizenden vrouwen en meisjes moeten er worden opgeofferd om de Taliban te straffen?
De westerse regeringen, geleid door de Verenigde Staten gedurende 20 jaar oorlog, zullen waarschijnlijk geen concessies krijgen van de Taliban door de Afghaanse economie te vernietigen. Maar er zal een enorme prijs worden betaald door miljoenen onschuldige mensen, van wie velen zullen sterven, naarmate voedsel, gezondheidszorg, werkgelegenheid en inkomen steeds schaarser worden.
Leden van het Amerikaanse Congres beginnen terug te slaan: zo’n 50 leden stuurden in december een brief aan president Joe Biden waarin ze opmerkten: ‘De inbeslagname door de VS van 9,4 miljard dollar aan Afghaanse valutareserves’ stort het land ‘dieper in een economische en humanitaire crisis.’
Deze collectieve straf is afschuwelijk verkeerd en immoreel. De regering Biden kan met één pennenstreek de strengste sanctie wegnemen. Ze moet dat onmiddellijk doen, voor het te laat is.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op The Sacramento Bee. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.
