Op 31 maart kwam het land tot stilstand. Stakingsposten, blokkades, stilgelegde sectoren: de nationale interprofessionele staking vormde een nieuwe fase in de strijd tegen de asociale maatregelen van de Arizona-regering. Deze actiedag toonde de mobilisatiekracht van vele sectoren, maar bracht ook de huidige beperkingen van de machtsverhoudingen aan het licht. In dit terugblikartikel: een overzicht van de staking, de acties ter plaatse en de volgende stappen van de strijdbeweging. Strategische perspectieven om de mobilisatie te verbreden en te versterken worden in een volgend artikel besproken.
Na een massale mobilisatie van meer dan 100.000 mensen op 13 februari gaat het verzet tegen Arizona door. Op maandag 31 maart gaven duizenden werknemers gehoor aan de oproep van het gemeenschappelijk vakbondsfront ABVV/ACB (de ACLVB riep niet op tot deze actie) tot een 24-urenstaking tegen de aangekondigde sociale afbraak. Overal in het land legden stakingsposten en blokkades tal van economische sectoren lam. Tegen een uitgesproken asociale regering moet het verzet opgevoerd en georganiseerd worden!
Nationale staking, stakingsposten en blokkades: het land op halve snelheid
Op 31 maart lagen veel activiteiten stil door de staking. Het openbaar vervoer werd zwaar verstoord, de meeste vliegtuigen bleven aan de grond (slechts 130 vluchten vonden doorgang op de luchthaven van Zaventem), veel scholen en winkels bleven gesloten, en meer dan 700 stakingsposten verschenen in verschillende sectoren, zowel publiek als privé, en in de drie regio’s van het land. De militanten in de verschillende afdelingen van SAP-Antikapitalisten waren actief op hun werkplekken of ter ondersteuning bij diverse stakingsposten en blokkades.
In Brussel werden meer dan 60 stakingsposten geteld. Er werden verschillende tochten langs stakingsposten georganiseerd en/of ondersteund door Commune Colère; in het bijzonder de “grévibus”, georganiseerd samen met het Brusselse Collecti.e.f 8 maars, gericht op sterk gefeminiseerde sectoren, trok meer dan 200 mensen aan, met een volle bus en een fietstocht langs dezelfde piketten. Opmerkelijke stakingsposten in Brussel waren onder meer bij de Sint-Pieter en Erasmus ziekenhuizen, Audi-Vorst, het CGVS (Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen), de Centrale voor Huishoudelijke diensten (CSD), verschillende scholen en OCMW’s, evenals winkels in City 2 en de Nieuwstraat. Vele werkneemsters van de dienstenchequesector kwamen samen op het De Brouckèreplein. Een delegatie van de Brusselse brandweer werd maandag ontvangen door Georges-Louis Bouchez op het MR-hoofdkwartier. De campus Solbosch van de Université Libre de Bruxelles (ULB) was geblokkeerd door studenten en personeel, met een levendige stakingspost de hele dag lang. Verschillende studentenverenigingen die deelnamen aan de staking, waaronder de Jonge Antikapitalisten, hadden er een stand. Ook de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten lag stil en de stakingspost werd er versterkt door kunststudenten van verschillende instellingen. De culturele en non-profitsector reageerde massaal, mede door de schokgolf die recente uitspraken van Bouchez over de afschaffing van het kunstenaarsstatuut hadden teweeggebracht. Werknemers van theaters, culturele centra en technici verzamelden zich met enkele duizenden op het Muntplein in een sfeer van feestelijke vastberadenheid. Van daaruit trok een spontane stoet van enkele honderden naar de Nieuwstraat, waar stakers en activisten van Commune Colère de toegang tot de winkelstraat, het winkelcentrum City 2 en verschillende ketens gedurende twee uur blokkeerden. De actie eindigde met een kleine betoging en een algemene vergadering in het hart van de Nieuwstraat, waar werknemers en werkneemsters hun eisen deelden en komende mobilisaties aankondigden.
Ook in Wallonië was de staking zeer voelbaar. In Bergen was het winkelcentrum Les Grands Prés, het grootste van Wallonië, gesloten en geblokkeerd, net als meerdere industrieterreinen in de regio (o.a. Frameries, Cuesmes, Saint-Ghislain). In de regio Luik waren er ook eveneens blokkades van industrieterreinen, reden er geen bussen en waren de meeste scholen gesloten. Verscheidene stakingsposten konden worden versterkt dankzij de solidariteit tussen werknemers en werkneemsters uit verschillende sectoren, onder meer in winkelcentra, gevangenissen, afvalophaaldiensten, gemeentebesturen en OCMW’s. In Louvain-la-Neuve was de universiteit gemobiliseerd; de stakingspost van de UCL telde zo’n honderd personen, waaronder veel studenten, en eindigde met een betoging op de campus. Aansluitend vond er een algemene vergadering plaats, georganiseerd door de CNE, met enkele tientallen deelnemers. Grote industriële bedrijven lagen overal stil: Sonaca en Industeel in Charleroi; Aperam, Clarebout en Lutosa in Henegouwen; TotalEnergies in Feluy; Safran en FedEx in Luik, evenals de regionale luchthavens van Luik en Charleroi.
In Vlaanderen had de actie merkbare gevolgen in de transportsector: de vakbonden ACOD Spoor en CSC/ACV-Transcom deden mee aan de staking, met als gevolg grote verstoringen op het spoorwegnet. Treinen reden beperkt, met veel vertragingen en annuleringen. De staking werd ook goed opgevolgd bij De Lijn. In de publieke sector en essentiële diensten was de deelname wisselend (actie bij ziekenhuizen, rusthuizen, scholen, verenigingen; stakingsposten aan de KU Leuven, VUB en UHasselt). De staking in de controletoren voor scheepvaart van Zeebrugge (West-Vlaanderen) dwong de autoriteiten om de Schelde af te sluiten (36 schepen moesten wachten op zee), en er was een filterblokkade in de haven van Gent. In Antwerpen lagen de schoonmaakdiensten stil en de gevangenis kende een sterke stakingspost van cipiers. Sommige diensten werkten met een minimale bezetting, andere lagen volledig plat; werkgevers moesten omgaan met afwezigheden van stakende werknemers en werkneemsters. In de privésector was de deelname gevarieerd. Sommige bedrijven (Daikin in Oostende, Volvo en ArcelorMittal in Gent, DAF, CNH, petrochemie, haven van Antwerpen, AviaPartner in Zaventem, Campina in Aalter, AB InBev in Leuven, winkels zoals Carrefour, Aldi, Lidl, Brico, IKEA, Colruyt) zagen hun productiviteit dalen door afwezigheden van stakers, terwijl andere normaal bleven functioneren.
De volgende afspraken voor het sociaal protest
Hoewel de vakbonden het succes van de mobilisatie van 31 maart claimen, moeten we voorzichtig blijven: de toename van het aantal stakingsposten is onmiskenbaar een goed teken, maar de opkomst op veel plaatsen lag nog laag, met vaak minder dan tien mensen. Er werden nauwelijks vooraf informatiesessies of mobilisatievergaderingen gehouden in bedrijven, publieke diensten en verenigingen. Het land draaide op halve snelheid, maar lag niet volledig stil. Om een echte machtsverhouding op te bouwen tegenover de Arizona-heethoofden, moeten we de mobilisatie uitbreiden (veel mensen die we hebben ontmoet waren niet op de hoogte van de Arizona-maatregelen of de staking) en in een gemeenschappelijke, duidelijke richting sturen.
Gelukkig komen er in de komende weken nog veel acties aan. Vanaf 7 april start een beurtstaking in het onderwijs, die aansluit bij de reeds lopende spoorstakingen op elke dinsdag van de maand. Op 24 april is er een stakingsdag in de OCMW’s en een mobilisatie van werklozen. Op 29 april volgt een nieuwe interprofessionele actiedag met gedecentraliseerde acties, als opmaat naar een strijdbare 1 mei. Op 22 mei staakt de non-profitsector opnieuw. Overal organiseert de woede zich: in scholen, ziekenhuizen, stations, openbare diensten… Al deze tot nu toe verspreide strijdbewegingen zijn kansen om de verzetsbeweging uit te breiden, haar te versterken en te centraliseren, met als doel: de val van de Arizona-regering!
Foto: bijeenkomst tijdens de nationale interprofessionele staking van 31 maart 2025.
Bron: SAP-Antikapitalisten / CC BY-NC-SA 4.0
