Belarus: een totale oorlog tegen de arbeiders- en democratische beweging

Er is een buurland van Rusland en Oekraïne dat niet vaak wordt genoemd als het erom gaat de inzet van Poetins brute invasie te begrijpen. En toch is wat er in Belarus gebeurt rijk aan lessen voor wie zich aan de kant van de strijdende volkeren in het post-Sovjetgebied wil scharen.

Zoals er geen twijfel bestaat over de impact van de Oekraïense sociale beweging van Maïdan op de oorlogszuchtige bedoelingen van Poetin, zo heeft ook de grote staking die Belarus in de zomer van 2020 opschudde het Kremlin zeer verontrust. De Russische elite vreest vooral het ontstaan van een gestructureerde sociale strijd in de staten van de voormalige USSR, die ze als haar achtertuin blijft beschouwen.

Ongekende stakingsgolf in 2020

In deze voor bijna 75 procent door de staat geleide economie behoren de arbeidsverhoudingen tot de meest brute en repressieve die er bestaan en ze zijn gedurende de drie decennia van Loekasjenko’s dictatuur alleen maarBel verslechterd. Staken is verboden, eenjarige contracten van bepaalde duur voor de openbare en particuliere sector zijn regel, gevangeniswerk als instrument om ‘gevangenen te verbeteren, ten goede te veranderen, hun gedrag te corrigeren’, het gebruik van dwangarbeid voor ongeveer 50.000 mensen… naast andere beperkingen.⁽¹⁾Zie het CGT-interview met de twee verbannen BKDP-leiders in Témoignages de quatre syndicalistes en guerre, Soutien à l’Ukraine résistante, Brigades éditoriales de solidarité, vol. 16.

In de zomer van 2020 zijn de vervalste verkiezingen de druppel. Een krachtige stakingsgolf, ongekend in de afgelopen decennia in dit deel van de wereld, ondermijnt het zittende regime aanzienlijk. De BKDP, een met de oppostie verbonden vakbond die ‒ samen met de politieke activisten van Rabochy Rukh (Arbeidersbeweging) ‒ sterk betrokken was bij de stakingscomités en de coördinatie ervan, schatte dat de productiecapaciteit tijdens de acties van de sociale beweging met 50 procent daalde. De repressie, met de steun van de politieke politie van grote broer Poetin, was gewelddadig: duizenden mensen werden opgesloten, honderden gemarteld, sommigen verdwenen of stierven. De repressie en de processen tegen de leiders van deze staking zijn sindsdien niet gestopt.

Repressie van vakbondsleden en ontbinding van de vakbond

Bij het begin van de invasie van Poetin heeft de BKDP een moedig standpunt ingenomen ter ondersteuning van de Oekraïners, in overeenstemming met een bevolking die voor meer dan 70 procent tegen deze broederoorlog was.

Haar belangrijkste leider, Aliaksandr Yarashuk, verklaart met name: ‘Eis op jullie werkplekken, in naam van de werkcollectieven: nee tegen de oorlog, nee tegen de deelname van Belarus eraan! Eis een verbod op het sturen van Wit-Russische troepen naar Oekraïne. Eis de terugtrekking van de Russische troepen uit ons land!’

Inmiddels is hij veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf en is de vakbond BKDP ontbonden. Drie dozijn vakbondsleden zijn veroordeeld tot in totaal 64 jaar gevangenisstraf en 12,5 jaar beperkte vrijheid en er lopen tien processen tegen Rabochy Rukh-activisten, die elk tot 15 jaar gevangenisstraf kunnen krijgen.

Lizaveta Merliak, internationaal leider van de BKDP in ballingschap, zegt: ‘Dit totale anti-vakbondsoffensief werd mogelijk door de verschrikkelijke betrokkenheid van de Wit-Russische regering bij de onrechtvaardige oorlog van Poetin in Oekraïne […] de aanval op de democratische arbeidersbeweging nam dramatisch toe met het begin van de oorlog en het anti-oorlogsstandpunt van het Wit-Russische Congres van Democratische Vakbonden.’ Een repressie die ook mensenrechtenorganisaties, onafhankelijke boekhandels en uitgevers treft en alles wat een ‘gevaar’ voor het regime zou kunnen vormen […].

Het verzet van de Oekraïners is ook de verdediging van een perspectief van bevrijding voor allen die in de regio strijden. Het wordt tijd dat links wereldwijd ook voor hen campagne voert!

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op l’Anticapitaliste. Nederlandse vertaling; redactie Grenzeloos.