Biden heeft een probleem

Terwijl VS-president Joe Biden zei dat het Afghaanse leger met zijn 300.000 manschappen de 75.000 van de Taliban wel zou aankunnen, trokken de eerste Talibanstrijders Kaboel in alle rust binnen. Was Biden door zijn geoefende inlichtingendiensten slecht ingelicht? Of loog hij gewoon? Hoe dan ook, hij staat er nu bij voor spek en bonen, door zijn Afghaanse en westerse bondgenoten gebrandmerkt als “verrader”. Zijn geloofwaardigheid krijgt via Kaboel een zware deuk, althans in de rest van de wereld, niet noodzakelijk in de VS.

In Trumps spoor

Joe Biden kan aanvoeren dat het zijn voorganger Donald Trump is die de afgang in versnelling zette. Inderdaad, het was Trump die na zijn verkiezingsnederlaag duidelijk maakte dat hij de touwtjes nog in handen had en een versnelde terugtrekking van de VS-troepen aankondigde.⁽¹⁾Zie https://www.uitpers.be/taliban-klaar-voor-kaboel/

De bondgenoten van de Navo waren verbluft, maar dat kon Trump geen barst schelen. Biden kwam half juni de bondgenoten in Brussel wel vertellen dat Washington nu zoals weleer het bondgenootschap zou respecteren. Maar intussen deed hij net als zijn voorganger: zich van die zogenaamde bondgenoten, in feite gewillige vazallen, niets aantrekken.

Die bondgenoten, waaronder België, hadden nochtans troepen in Afghanistan, de Atlantische Alliantie had haar lot verbonden aan Afghanistan, maar Washington besliste compleet eenzijdig dat het zijn troepen vóór eind augustus volledig terugtrok. De ‘bondgenoten’ moesten maar hun conclusie trekken – en volgen.

Verraad

Vooral in Berlijn en Londen zijn de regeerders ronduit woedend, ex-diplomaten die geen blad voor de mond moeten nemen, spreken het harde woord “verraad” uit. Verraad, dat is wat ook de (nu gewezen) Afghaanse bondgenoten van de VS in de mond nemen. Zij gingen ervan uit dat de VS en de Navo hun regime tenminste voor een totale instorting zouden behoeden. Niet dus.

De hardste gevolgen van deze instorting zijn nochtans voor de Afghanen zelf. Niet alleen voor degenen die actief meewerkten met de Amerikanen en Navo, maar voor miljoenen Afghanen die toch hebben kunnen genieten van onder meer de alfabetisering (gestegen van 8 tot 43 %), de langere levensverwachting (van 56 tot 64 jaar), de gevoelige daling van de kindersterfte, toegang tot drinkwater…

Alle verklaringen van Taliban woordvoerders dat ze rekening gaan houden met de veranderde samenleving, ook voor de vrouwelijke helft, zijn bestemd voor de internationale galerij. De eerste getuigenissen uit pas veroverde steden over executies, voorspellen een terugkeer naar een harde theocratie, zoals die in het buurland van de sjiïtische ‘ketters’, Iran. Voor de Afghanen die hadden gehoopt op een open moderne samenleving, is Biden hoe dan ook een verrader.

Achter de schermen

Is Biden dan zo onwetend geweest over wat er zou gebeuren? Of is hij integendeel zo cynisch? Zal over enkele maanden de aap uit de mouw komen als blijkt dat de VS met het akkoord van Doha van 29 februari 2020 enkele afspraken met de Taliban maakten? Midden van de jaren 1990, toen de Pakistaanse militairen, met hulp van de CIA, de Taliban aan het opleiden, bewapenen en financieren waren , had Washington zeer goede contacten met de Taliban die zelfs bloemrijke lof kregen.

Van hen werd immers verwacht dat ze in Afghanistan orde en tocht zouden doen heersen. Dat zou dan goed zijn voor de projecten om pijpleidingen aan te leggen die gas en olie van Centraal-Azië dwars door Afghanistan naar Pakistan zouden brengen. Vooral de firma Unocal was toen erg in die pijpleidingen geïnteresseerd en stuurde aan op akkoorden. Zbigniew Brzezinski, indertijd de hoge raadgever van president Jimmy Carter (Democraat) was als zakenman persoonlijk bij die contacten betrokken.

Misschien zijn er ook afspraken gemaakt, of zijn er dan toch verwachtingen, dat de Taliban China’s invloed zullen tegenwerken. Of misschien zelfs de onrust onder de moslims in Xinjiang zullen aanwakkeren?

Die kans is evenwel klein, de Taliban staan op zeer goede voet met Pakistan dat bevriend is met China en dat geen graten ziet in wat er in Xinjiang gebeurt. Bovendien waren er de jongste maanden heel wat contacten tussen Taliban en China. Voor de Chinese leider Xi Jinping mag Afghanistan best in de ‘Nieuwe Zijderoute’ worden ingetekend.

Taiwan

In Peking zal Xi ook wel een les trekken uit Bidens debacle. Xi droomt ervan Taiwan onder zijn leiderschap onder gezag van de Volksrepubliek te brengen. Het is vooral de Amerikaanse steun aan en bescherming van Taiwan die Peking daarvan weerhoudt.

Maar wat zijn die Amerikaanse toezeggingen aan Taiwan waard, vroegen ze zich al eerder af in Taipei. Wat als Washington en Peking een globale deal sluiten waarin de VS grote punten scoort in ruil voor Taiwan? In het licht van het Afghaans scenario is dat best denkbaar. Het kan ook gewoon zijn dat ze in Washington op een gegeven Taiwan toch geen permanente wrijving met Peking waard achten en de bescherming terugdraaien, wie kan nu noghet tegendeel garanderen? Hoe dan ook, de Afghaanse catastrofe is voor Taiwan niet bemoedigend.

Weg, weg

En wat met Bidens geloofwaardigheid in de VS zelf? Zijn populariteit was al een tijdje aan het zakken. Hij verzekerde nog zeer onlangs dat Kaboel 2021 geen Saigon 1975 zou worden – het is gewoon nog erger.

Het debacle van Kaboel komt dus ongelegen. Vooral de leugenachtige cynische manier waarop hij de zaken voorstelt, zonder zich ook maar te bekommeren om wat dat voor veel Afghanen betekent, botst met zijn imago van beminnelijkheid. Biden heeft zich in Kaboel van zijn slechtste kant laten zien.

Anderzijds, de grote meerderheid van de Amerikanen staat achter de beslissing om volledig weg te trekken. De manier waarop is wel storend, de beelden zijn schokkend. Maar voor de meesten is het belangrijkste dat Biden woord houdt en het avontuur Afghanistan afsluit. Wat er daar verder gebeurt, kan hen gestolen worden, veel meer dan gejammer over het lot van de Afghaanse vrouwen valt er niet te verwachten.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.