Het einde zal niet komen van een kernraket maar van een blad papier met een stempel op. Zo voelde het althans, toen ik in de rij stond aan te schuiven – voor de duizendste keer. Voor me stond een oudere man, te klagen dat het personeel steeds jonger en incompetenter werd. Maar het lag niet aan het personeel. Elk van hen was zelf maar een radertje in een gruwelijke machine, die niets geeft om individuen.
Ook dit is kitsch, bedenk ik me. Er zijn nog veertig wachtenden voor me. Het is bijna een kunstvorm, een tot in de perfectie doorgedreven bureaucratie. Het is enorm lelijk, maar juist daarom is het kunst. Je moet eraan werken, zoiets ontstaat niet zomaar. Er zijn hele intelligente mensen die heel hard gewerkt hebben om deze papiermolen te creëren en te verfijnen.
Het ultieme doel van bureaucratie is ervoor zorgen dat niemand krijgt waar die recht op meent te hebben. Dat iedereen die aan het proces begint, hoopvol aanschuivend met een zielige hoop papieren die zéker niet voldoende gaan blijken, eindigt met meer papieren, minder geld en een depressie.
Dzjengis Khan veroverde ooit half de wereld, maar als hij wat bureaucraten te paard had meegestuurd met papier en stempeltjes, had hij ook de andere helft kunnen veroveren.
Achter mij loopt een man kwaad weg. Hij geeft het op. Daarachter krijgen twee mensen weer hoop: een wachtende minder. Ze dwalen. Ze hebben er nog niets van begrepen. Ik sta nu voor de tweede keer in de rij. Dat is belangrijk: geef mensen nooit zomaar direct iets nuttigs mee. De eerste keer dat ik in de rij stond, kreeg ik uiteindelijk een nieuw papiertje waarmee ik in een andere wachtrij terecht kwam.
Zo zal de wereld uiteindelijk eindigen. Niet met ontploffingen of virussen, maar omdat de hele aarde bedekt zal zijn in alles verstikkend papierwerk. Nergens nog een echt geluid, enkel het doodse gefluister van formulieren.
Buiten zie je mensen tegen de muur leunen, op de trappen zitten. Rokend en vaak wenend. Zij snappen wel wat de bedoeling is. Want de bureaucratie, de bureaucratie, die is er enkel voor zichzelf.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Overvallen op de kruispunten.
