De onzen: Marijke Colle (1947-2023)

Op 16 april overleed onze kamerade Marijke Colle op 75-jarige leeftijd. Marijke stierf aan kanker. We publiceren hierronder een aantal eerbetonen, van haar partner en kameraad Pips, kameraden van de 4e Internationale en strijdgenotes in de feministische beweging. We vullen deze komende dagen nog verder aan.

Marijke Colle, 1947-2023

Door Hendrik Pips Patroons

Toen Marijke in Gent biologie begon te studeren, kwam ze terecht in een non-conformistisch gezelschap dat kritisch actief was in de studentencontestatie maar tegelijk de studie zeer ernstig nam. Ze verzeilde daarbij in de radicale linkse beweging, meer bepaald in de trotskistische. Toen ze afgestudeerd was werkte ze even aan de universiteit, maar na een zwaar auto-ongeval werd ze lerares in het middelbaar onderwijs.

Haar biologische kennis heeft haar geholpen op een wetenschappelijke manier kwesties aan te pakken waarmee ze als militante linkse feministe werd geconfronteerd, zoals erfelijkheid, racisme, gender, seksuele geaardheid, etc.  Charles Darwin was Marijkes held. Niet het fundamentalistisch darwinisme van een Richard Dawkins die alles reduceert tot het egoïstische gen, of de zogenaamde evolutionaire psychologie van een Steven Pinker. Niet in onze genen of in onze hersenen zit het probleem, maar in de structuur van onze samenleving, en die is dringend aan een fundamentele verandering toe. Ze wees erop dat Darwin zijn morele opvattingen niet haalde uit de natuurlijke historie, zoals het sociaal-darwinisme en uiterst-rechts dat doen, want de natuur kent geen moraal. De natuurlijke selectie heeft de mens echter paradoxaal begiftigd met het vermogen een moraal voort te brengen die zich verzet tegen de strijd van allen tegen allen. Mensen beschikken over empathie en het wederzijds hulpbetoon speelt een fundamentele rol in ons bestaan.

Zich verzetten tegen alle vormen van discriminatie, onderdrukking, vernedering en uitbuiting was Marijkes categorische imperatief. Ze wilde de mensen niet overtuigen van de ware leer, als er inderdaad al zoiets is, maar ze aanzetten om zelfstandig te denken, zich autonoom te organiseren en collectief te ageren, en daaruit te leren hoe een betere toekomstige samenleving er zou kunnen uitzien. Ik zeg wel, er zou kunnen en niet er moet uit zien!

Uitgaande van de specifiek onderdrukking van de vrouw benadrukte Marijke de absolute noodzaak van een autonome vrouwenbeweging, zelfstandig en niet onderworpen aan enig partijbelang. De strijd voor het recht op abortus heeft een belangrijke rol gespeeld in Marijkes leven. Ze was zo overtuigd van het recht van de vrouw over het eigen lichaam te beschikken dat ze de verantwoordelijkheid opnam van de eerste illegale abortuskliniek in Vlaanderen. Ze moest voor de rechter verschijnen maar de sociale druk maakte dat ze niet werd veroordeeld.

Marijke verdiende haar brood als lerares. Ze was een enthousiaste en goede lerares, geapprecieerd door haar leerlingen zoals ik heb kunnen constateren toen ze biologie en scheikunde onderwees aan de Europese school in Abingdon bij Oxford, en dat deed ze in het Nederlands, het Frans en het Engels. Een wandeling met haar was tegelijk een les in plant- en dierkunde. Veel ervan bleef niet in mijn hersenen hangen, maar ik heb van haar wel het verschil geleerd tussen een boterbloem en een madeliefje, tussen een koolmees en een vink.

Marijke was atheïste, maar niet praktiserend zoals sommige laïcards die ze in Frankrijk van nabij had leren kennen. Niet wat de mensen min of meer geloven, gaf voor haar de doorslag, maar wat ze maatschappelijk doen. In verband met de kwestie van de hoofddoek merkte ze schamper op dat sommige mannen plots feminist waren geworden en vergaten dat er onder hoofddoek van moslimvrouwen een verstand schuilt dat, geconfronteerd met de werkelijkheid, aan het denken slaat. Denk aan de jonge Iraanse vrouwen.

Drie keer werd ze uitgenodigd naar de Filippijnen om er vorming te geven over feminisme en ecologie voor een boerenpubliek dat streeft naar biologische landbouw. Een kleine anekdote: Op het eiland Mindanao kwam ze in gesprek met vrouwen van een inheemse bevolkingsgroep waar polygamie gebruikelijk is. Marijke beleerde hen niet maar vroeg wat ze ervan vonden dat hun mannen meerdere vrouwen hadden. Toen kwamen de tongen los en werd er nagedacht.

Marijke begreep niets van poëzie, ze las met moeite romans en ze had een uitgesproken afkeer van populaire muziek. Ze kon de beleefdheid niet opbrengen om zelfs maar een hapje te proeven van het eten dat ze niet lustte. Over smaak kon je met haar niet twisten. Maar ze keek met plezier naar Duitse krimis en naar Star Trek, ze las stripverhalen en ze keek naar de wielerkoers.

In haar laatste levensjaren maakte Marijke zich ernstige zorgen over de politieke ontwikkeling en het klimaat. Ze gaf diverse spreekbeurten over ecologie, klimaat en ecofeminisme in de Duitstalige landen. Toen het Poetin-regime Oekraïne aanviel verdedigde zij de gewapende weerstand van de Oekraïense bevolking. Ze kritiseerde de vredesbeweging die niet begreep dat het in werkelijkheid ging om de vernietiging van een volk in naam van het Groot-Russisch chauvinisme en de imperialistische doelstellingen van een fascist geworden stalinist.

Tot slot wil ik het personeel en de vrijwilligers van de palliatieve zorg van het AZ Sint Lucas bedanken voor hun liefdevolle hulp in de laatste levensweek van Marijke, en meer in het bijzonder haar tweelingzuster Caecilia en haar zuster Trees die haar en mij hebben bijgestaan in de moeilijke uren. En ik vergeet daarbij natuurlijk ook niet haar zuster Lutgart en alle vriendinnen en vrienden van Marijke. Uit de vele berichten van medeleven die ik uit diverse delen van de wereld heb gekregen blijkt hoezeer Marijke Colle geapprecieerd werd.

Compañera Marijke, presente!

Door Alain Tondeur

Op 27 april begeleidden haar kameraden, familie, vrienden en de zon Marijke naar haar laatste rustplaats. Hier is de tekst van de toespraak die ik bij deze gelegenheid hield.

“Marijkes nagedachtenis eren, vereist de inzet van veel kwalificaties.

Marijke was een buitengewoon intelligent mens. Ze was een wetenschapper die de rede, nauwkeurigheid en integriteit hoog in het vaandel droeg bij het begrijpen van de werklelijkheid: feiten, feiten, feiten, in de eerste plaats feiten, want ‘Een feit is meer waard dan een burgemeester‘.

Marijke was bioloog, in de diepe, existentiële zin van het werkwoord ‘zijn’. Het was meer dan een beroep: het was een denkopleiding. Zoals Pips [haar partner] al aangaf, was Darwin haar held. Net als hij had Marijke nieuwsgierigheid, sympathie en empathie voor alle levende wezens.

Het idee dat de mensheid deel uitmaakt van de natuur en toch verschilt van andere dieren, met andere woorden, dat de menselijke geschiedenis verweven is met de natuurlijke geschiedenis maar ook gehoorzaamt aan sociale wetten, die niet ‘natuurlijk’ zijn, was voor Marijke vanzelfsprekend. Voor haar waren de meeste van deze vragen door haar mentor opgelost in zijn tweede grote werk, De afstamming van de mens, dat helaas minder bekend is dan Over de oorsprong der soorten. Net als Patrick Tort zag Marijke beschaving als een ‘omgekeerd effect’ van natuurlijke selectie.

Biologen van het kaliber van Marijke zijn nooit koude vissen. Men denke aan Stephen Jay Gould, Rachel Carson en vele andere humanisten. Marijke was een persoon van groot meesterschap en evenwicht. Ze sprak niet lichtvaardig en altijd op afgemeten toon. Maar haar verontwaardiging over uitbuiting, onderdrukking, brutaliteit en lafheid borrelde in haar op en kwam naar boven in wat ze betoogde.

‘Stille wateren, diepe gronden‘: dit Vlaamse gezegde ‒ dat in het Frans geen echt equivalent heeft ‒ belicht de persoonlijkheid van onze kameraad heel goed, denk ik. Marijke was een gedreven persoon met een kalme maar intense passie. Als zij sprak, voelde je een grote vastberadenheid, een morele kracht verankerd op heel stevige fundamenten waarbij persoonlijke overwegingen nooit op de voorgrond stonden.

Marijke was radicaal in de zin van Marx: om een probleem op te lossen moet je de wortel ervan rationeel vaststellen en daarnaar handelen, revolutionair. Ze beheerste de categorieën van het historisch materialisme ‒ productiewijze, productieverhoudingen, klassen en sociale lagen, kapitaal, sociaal meerproduct, waarde, meerwaarde, enzovoort ‒ maar ze was het tegendeel van een dogmaticus. Als vrije geest was Marijke niet bang om de gebaande paden te verlaten als de werkelijkheid daarom vroeg.

Naast de vakbondsstrijd, waaraan ze als onderwijzeres deelnam, was Marijkes bijdrage vooral belangrijk op twee gebieden: het feminisme en het ecosocialisme. In beide gevallen ging het erom de grenzen, of zelfs de oogkleppen, van een bepaalde marxistische, patriarchale en productivistische traditie te overschrijden.

Samen met andere activisten, gegroepeerd in de Vrouwencommissie van de Belgische afdeling [van de Vierde Internationale], speelde Marijke een sleutelrol in de strijd voor de decriminalisering van abortus. Dat de vrouwen van de Christelijke Arbeidersbeweging overtuigd werden om het wetsvoorstel Lallemand /Herman-Michielsens te steunen, was te danken aan deze kameraden. Het was een grote overwinning voor de emancipatie in ons land. Enkele jaren later stond Marijke weer vooraan en speelde ze een hoofdrol in de grootschalige eenheidscampagne ‘Vrouwen tegen de crisis’.

Tegelijkertijd was Marijke een van de eersten in de Vierde Internationale, en de eerste in de Belgische afdeling, die zich ten volle rekenschap gaf van de verschrikkelijke barbaarse bedreigingen die voortvloeien uit de duizelingwekkende achteruitgang van de biodiversiteit, de onomkeerbare verstoring van het klimaat en de chemische en radioactieve vergiftiging van de planeet. In onze kranten La Gauche en Rood wijdde ze hier regelmatig een column aan. Begin jaren tachtig daagde ze tijdens een scholingsdag de leden van de Belgische afdeling [van de Vierde Internationale] uit door te wijzen op de noodzaak verder te gaan dan de onontbeerlijke structurele veranderingen, met name door aanzienlijk minder vlees te eten.

De afgelopen vijftien jaar heeft Marijke zich beziggehouden met ecofeminisme, een concept waarmee ze de twee grote strijdpunten van haar activistische leven heeft samengebracht. Hoewel ze zich distantieerde van de essentialistische opvattingen van bepaalde auteurs voor wie vrouwen ‘van nature’ ecologischer zijn dan mannen, stak ze haar bewondering voor het engagement van Vandana Shiva niet onder stoelen of banken. Ze was niet bang om erop te wijzen dat de overheersing van vrouwen en de overheersing van de natuur meer zijn dan gelijksoortige vormen: het zijn twee kanten van dezelfde medaille.

Marijke was een uitstekende lerares en maakte er een punt van om de meest ingewikkelde dingen in eenvoudige bewoordingen uit te leggen. Haar didactische vaardigheden, oprechtheid, menselijkheid en toewijding leverden haar de achting en erkenning van veel mensen op. Dat geldt vooral voor vrouwenactivisten uit het Zuiden die de kans kregen haar scholingen te volgen aan het Amsterdamse Instituut [IIRE], waar Marijke vier lange jaren mededirecteur was.

Marijke was bescheiden. Ze had een hekel aan uitslovers, opscheppers en navelstaarders van allerlei slag. En ze kon niet tegen de gladde praters ‒ meestal mannen en erg langdradig ‒ die denken dat ze door veel ingewikkelde woorden te gebruiken of te verzinnen ‘filosofen’ worden.

Het activistische leven bestaat uit veel nederlagen, enkele successen en nogal wat persoonlijke ontgoocheling, met de nodige bekrompenheid en jaloezie. Marijke had daar soms last van, maar het deed geen afbreuk aan haar trouw aan het revolutionaire, feministische, internationalistische en ecosocialistische marxisme. In deze tijd van ongebreideld narcisme verdient dat een enorm respect, dat we te danken hebben aan haar oprechte, eerlijke aard en haar felle strijdlust.

In de laatste jaren van de vorige eeuw heeft Marijke’s voorbeeld mij aangemoedigd om mijn wetenschappelijke achtergrond te gebruiken om onze politieke stroming te helpen rekening te houden met de centraliteit van de wereldwijde ecologische crisis. Zeggen dat ik dankbaar ben, is een understatement.

Namens de Belgische afdeling van de Vierde Internationale en de Vierde Internationale breng ik hulde aan onze kameraad Marijke, voorheen ook bekend als Lida.

Namens mijzelf groet ik een dierbare vriendin, aan wie ik veel te danken heb.

Compañera Marijke, presente!”

Marijke’s  onaflatende gedrevenheid

Door Ellen Verryt, bestuurslid Furia

“Ik denk inderdaad dat het feminisme haar doelstellingen niet kan realiseren onder het heersende neoliberalisme. Maar dat belet ons niet om actie te voeren en meer vrouwen bewust te maken door onze activiteiten. Dat gaat van betogingen zoals tijdens de covid-pandemie (waar ik als oudere vrouw het risico niet genomen heb om naar Brussel te komen) tot vergaderingen over theoretische onderwerpen en solidariteitsacties met vrouwen over heel de wereld.”  Dat vertelde Marijke aan een potentieel nieuw lid voor Feminsme Yeah, de feministische organisatie van SAP – Antikapitalisten.

Toen ik Marijke de link doorstuurde van een fragment uit “Van liefdadig naar rechtvaardig”, het boek van Els Hertogen, voorzitster van 11.11.11, met de opmerking dat het wel de goede richting uitgaat, maar dat stellen dat de term kapitalistisch patriarchaat een eigen term is, toch iets te ver ging, bedankte ze me en zei ze het artikel aandachtig te zullen lezen, met wel de directe en spitante kanttekening dat de term kapitalistisch patriarchaat haar onevenwichtig leek en dat spreken over patriarchaal kapitalisme de lading veel beter dekte.

Dit zijn maar twee kleine voorbeelden van haar ongelooflijk pertinente en scherpe geest.

In de loop van de jaren zeventig ontwikkelde zich ook in Vlaanderen een feministisch-socialistische stroming, waar ook Marijke zich sterk voor inzette. Tegelijk bleef ze ook oog hebben voor andere stromingen. Dat kwam goed van pas bij het organiseren van toenmalige belangrijke acties zoals Vrouwen tegen de Krisis.

Voor mij persoonlijk was Marijke een zeer inspirerend iemand binnen het debat dat we voerden binnen Feminisme Yeah, over zowel de relatie tussen de opbouw van de SAP, het interne feministische werk van de organisatie en het versterken van een autonome vrouwenbeweging, die eenheidsacties kan opzetten. Marijke was ook zeer uitnodigend naar jongere kameraden toe. Zo spoorde ze me al snel aan om deel te nemen aan de feministische zomerschool van de Vierde Internationale in Amsterdam. Voor mijzelf een belangrijk moment van radicalisering.

Jaren later ondersteunde ze ook mijn persoonlijke beslissing om meer bij Furia aan de slag te gaan omdat – volgens haar – ook de SAP dankzij dit soort werk van een kameraad meer voeling kan blijven hebben met de vrouwenbeweging in Vlaanderen. Ze sprak dan ook haar hoop uit om daarover in contact te blijven, wat we ook deden. De brief die ze mij hier toen over schreef sloot ze af met warme feministische groeten en met twee kleine woorden die me tot op de dag van vandaag raken… hou vol!

Ook de link tussen Marijke en Furia bleef sterk. Zo werkten we met haar samen rond ecofeminisme voor de Vrouwendag in 2020 en in de strijd voor het recht op abortus stond zij ons steeds bij met accurate informatie. Vanuit Furia herinneren we haar op onze website met de volgende woorden: Marijke, biologe en socialistisch feminist, je maakte ons wegwijs in de feministische en ecologische strijd en toonde ons verbanden. Je legde ons haarfijn uit hoe ons economisch systeem teert op uitbuiting van natuur en zorgarbeid. Je verfijnde en versterkte onze strijd, die zo lijkt op de strijd die jij samen met de Dolle Mina’s vanaf de jaren ‘70 voerde. Een strijd voor kwalitatieve en voldoende kinderopvang, een strijd voor arbeidsduurverkorting, een strijd voor zelfbeschikking over eigen lijf. Je voerde de strijd continu. We bewonderen je voor jouw onaflatende gedrevenheid, jouw enthousiasme. We voeren jouw strijd verder, Marijke!

Een groot verlies…

Door Thomas Weyts, SAP-Antikapitalisten

“Vanmiddag hoorden we het droevige nieuws dat Marijke Colle overleden is. Marijke had kanker. We wensen vooreerst onze innige deelneming uit te drukken met haar partner Pips, haar zussen, haar vele vrienden, vriendinnen en kameraden in de ganse wereld.

Met Marijke verliezen we met SAP – Antikapitalisten en de Vierde Internationale een actieve, gedreven en hyperintelligente kamerade, die vele decennia een grote rol heeft gespeeld in onze organisatie, in de ecologie- en feminisme commissie, als co-directrice van onze internationale school, het International Institute for Research and Education.

Het overlijden van Marijke betekent ook een enorm verlies voor de feministische beweging in ons land, waar ze een van de pioniers was van de vorige golf, en afgelopen jaren heel enthousiast haar steun gaf aan de nieuwe feministische beweging(en) en 8 maart-acties. Een verlies voor de klimaatbeweging, waarin ze tot het einde actief probeerde mee te werken, ook lokaal in de Gentse Klimaatbeweging. Marijke was ook vele jaren lang een echte strijdsyndicaliste, ondermeer als militante en afgevaardigde van Acod Onderwijs.

Marijke was ook een internationaliste van het beste slag. Een van de laatste acties waaraan ze in Gent kon deelnemen, was een solidariteitsactie met de Oekraïense bevolking. Maar ook honderden kameraden, jong en oud, uit de ganse wereld die met haar konden samenwerken of naar haar steeds interessante vormingen luisteren, op de jongerenkampen van de 4e Internationale, in de internationale scholen in het International Institute for Research and Education, in de leiding van de Internationale en de diverse internationale commissies (feminisme, ecologie,..) waarin ze doorheen de jaren meedraaide, leerden Marijke kennen als een kamerade die steeds haar gedacht zei, maar waar je ook steeds van kon leren.

Een persoonlijke herinnering: een van de eerste keren dat ik Marijke ontmoette, was toen ik in de jaren ’80 als piepjonge militant van SJW, de toenmalige jongerenorganisatie van SAP (toen nog de Socialistische Arbeiderspartij) een woensdagmiddag ging meewerken op het “bolwerk”, ons nationaal secretariaat in Brussel. Marijke had als leerkracht de woensdagmiddag vrij, en in die tijd was er ook woensdagavond wekelijks een vergadering van het toen nog Politiek Bureau.

Toen ik vroeg wat ik kon doen, zei Marijke me dat het gebouw hier en daar wel een kuisbeurt kon gebruiken (terecht). Waarop ze me een keerborstel, een dweil en een stofzuiger gaf. M.a.w.: organiseer jezelf en trek je plan toch. Later die middag mocht ik, veel plezanter tuurlijk, de archieven klasseren. Ik heb die middag veel geleerd over mijn organisatie en hoe je met weinig middelen toch best veel kan bereiken. ‘Katten hoeden’ leerde ik later.”

“Haar aanhoudend enthousiasme, sterke standpunten en vurige overtuiging blijven voor altijd bij ons”

Door collectief 8 maars Ghent

“Vorige week vernamen we het nieuws dat Marijke Colle, feministe en ex-dollemina, overleden is. Marijke had kanker en was al een tijdje ziek. Al onze steun en solidariteit aan Marijkes familie en vrienden. Haar aanhoudend enthousiasme, sterke standpunten en vurige overtuiging blijven voor altijd bij ons.

Kati, actief bij het collectief, vertelt hoe ze Marijke leerde kennen in de jaren ’70: “Overtuigd links en feministisch als ze was, liet ze haar nuchtere en deskundige kijk schijnen over de problemen die de linkse vrouwenbeweging toen aanpakte: seksuele voorlichting en plezante seks voor vrouwen en meisjes, recht op anticonceptie, zelfbeschikkingsrecht van vrouwen, abortus op beslissing van de vrouw, enz…. Ze zette mee haar schouders onder de oprichting van het abortuscentrum in Gent, toen abortus nog illegaal was en bleef mee ijveren voor de legalisering van abortus. Die inzet en overtuiging is ze gans haar leven trouw gebleven. Zo duwde ze mee aan de organisatie van de Internationale Vrouwendag in Gent. We zullen haar scherp inzicht, haar onwrikbare overtuiging, maar ook haar warme interesse missen.””

Marijke Colle, een leven lang nieuwsgierig en actief

Door Alex De Jong, co-directeur IIRE en SAP-Grenzeloos (Nederland)

“Op zondag 16 april kwam het droevige nieuws dat onze kameraad Marijke Colle op vijfenzeventigjarige leeftijd is overleden. Als overtuigd feministisch-socialist zette Marijke zich vele jaren in voor verschillende bewegingen en bleef ze tot op het eind politiek actief. Haar toewijding, intellect en geestdrift maakten haar een voorbeeld voor veel anderen.

Marijke werd in 1947 geboren in een conservatieve Vlaamse familie. Zoals zo veel van haar generatiegenoten politiseerde ze in de golf van 1968. Marijke speelde een voortrekkersrol in die beweging. Ze werd in de jaren zeventig lid van Dolle Mina en actief in de socialistisch-feministische beweging. Als lid van de Belgische zusterorganisatie van Grenzeloos (toen Ligue Révolutionnaire des Travailleurs ‒ Revolutionaire Arbeidersliga, nu Gauche Anticapitaliste ‒ Antikapitalisten) speelde Marijke een belangrijke rol in de strijd voor het recht op abortus in België.

In die strijd deed Marijke waardevolle ervaring en kennis op die ze later door zou geven aan nieuwe generaties en toe zou passen in andere bewegingen. Marijke wist dat socialisten een aanjagende rol kunnen spelen door het combineren van radicale eisen met brede mobilisaties. Radicaal zijn, dat betekende voor Marijke je niet afzijdig te houden, maar actief te zijn waar je mensen kan overtuigen en iets kan veranderen. Zo was ze jarenlang een strijdbaar lid van de onderwijsvakbond.

In een overlijdensbericht schrijft SAP – Antikapitalisten dat Marijke’s leven gekenmerkt werd door drie dimensies; revolutionair marxisme, feminisme en ecologie. Marijke studeerde biologie en werkte vele jaren als lerares biologie. Ecologie en klimaatverandering lagen haar nauw aan het hart. In de Vierde Internationale speelde ze opnieuw een pioniersrol, ditmaal doordat ze al meer dan dertig jaar geleden ecologie als een centrale kwestie voor socialisten naar voren schoof. Klimaatverandering, zo zag Marijke al vroeg in, is een kwestie van klassenstrijd: als links geen eigen antwoorden naar voren schuift, zullen het werkende mensen zijn die wereldwijd letterlijk en figuurlijk op zullen draaien voor de kosten van deze crisis.

De manier waarop kapitalisme het klimaat en het eco-systeem verwoest, toonde voor haar ook de noodzaak om op een andere manier te kijken naar de natuur, om die niet alleen te zien als een verzameling grondstoffen voor menselijk gebruik, maar de intrinsieke waarde en schoonheid ervan te erkennen. Wat dat betreft stond Marijke zeker kritisch tegenover het klassieke marxisme. Marijke wist hoe vrouwen te maken hebben met gecombineerde, vaak verborgen vormen van onderdrukking en hoe ook binnen links het risico bestaat dat seksistische patronen gereproduceerd worden. Als antwoord hierop ijverde Marijke altijd voor het recht van vrouwen om zich onderling te organiseren.

Marijke was een internationalist in hart en nieren. Ze was actief in België, Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland, zich altijd bewust van de internationale gevolgen van processen als klimaatverandering en de noodzaak van internationale solidariteit. Tijdens een bezoek aan de Filipijnen, waar ze zag hoe activisten daar opkomen voor ecologisch verantwoorde landbouw als middel voor zowel natuurbehoud als levensonderhoud voor de bevolking, was Marijke geheel in haar element. Een van de laatste acties waaraan ze kon deelnemen was een solidariteitsactie met de Oekraïense bevolking.

Van 2009 tot 2013 woonde Marijke in Nederland en was ze co-directeur van het IIRE Amsterdam, het scholingsinstituut van de Vierde Internationale. Ze had een talent voor onderwijs, ze kon complexe kwesties op een heldere manier uiteen zetten en mensen enthousiasmeren. Marijke had sterke overtuigingen en stak meningsverschillen niet onder stoelen of banken. Tegelijkertijd bleef ze nieuwsgierig naar nieuwe ideeën en was ze altijd bereid om in discussie te gaan. Door haar scholingen, artikelen en via informele discussies heeft Marijke invloed gehad op veel activisten die met dankbaarheid aan haar terug zullen denken.

Marijke realiseerde zich de reikwijdte van de huidige sociale en ecologische crises en hoe urgent radicale veranderingen zijn. Tegelijkertijd putte ze hoop uit bewegingen als die van kleine boeren in het Globale Zuiden en het radicalisme van jonge klimaatactivisten. Marijke’s levenshouding was een mooi voorbeeld van wat Gramsci noemde ‘pessimisme van het intellect, optimisme van de wil’. Ze was ook heel nuchter en zou het citeren van iemand als Gramsci vooral nogal pretentieus vinden.

Marijke was een geboren rebel met een passie voor politiek die ook tijd wist te maken om af en toe een pintje te drinken. Het is een voorrecht van haar geleerd te hebben en haar gekend te hebben. Onze gedachten gaan uit naar haar familie, kameraden en vrienden, in het bijzonder naar haar partner Pips.”

Marijke op onze website

Marijke schreef regelmatig voor onze website. Heel wat artikels van haar kan je hier terugvinden: Marijke Colle.