In ieders belang: Delhaize moet stoppen met shoppen. Halt aan de sociale dumping

Tijdens de COVID-epidemie van 2020 kregen ze nog alle lof toegezwaaid als “‘essentiële” dienstverleners die, met risico voor de eigen gezondheid, zorgden dat iedereen voedingswaren kon blijven kopen. Op 7 maart 2023 kondigde het management van de bedrijfsgroep Delhaize aan dat zij hun 128 geïntegreerde winkels wilden omvormen tot franchisés. Niet verwonderlijk dat sindsdien bij de 9.200 personeelsleden boosheid heerst ten aanzien van een onbuigzame directie die vastbesloten lijkt in hun project van sociale afbraak. Deze woede is meer dan terecht en legitiem.

Agressieve bazen en vraatzuchtige aandeelhouders

Delhaize maakt nochtans comfortabele winsten, betaalt aandeelhouders royale dividenden uit en verhoogt stelselmatig de bezoldiging van het management. Sinds 2016 maakt het bedrijf deel uit van de reus Ahold Delhaize, die aanwezig is in Europa, Azië, en de VS, alsook actief is in de e-commerce met “bol.com”. In 2022 had deze groep een omzet van 87 miljard EUR en boekte een winst van 3,73 miljard EUR, een stijging van maar liefst 12% ten opzichte van 2021! Tromgeroffel en trompetgeschal alom in de financiële pers: de zakken van de aandeelhouders worden immers goed gevuld. Idem voor de CEO: mijnheer Frans Muller kon zijn jaarlijkse bezolding in 2 jaar tijd met 30% laten stijgen tot zo’n 6,5 miljoen – jawel MILJOEN – EUR per jaar. Wat neerkomt op meer dan 3000 euro per uur. Maar geldwolven zijn niet te verzadigen…

Een frontale aanval met voorbedachten rade

Het management van Delhaize wil daarom de weerstand van personeel en hun vakbondsafgevaardigden in de geïntegreerde winkels breken. Het overdragen van winkels aan franchisenemers zal onmiskenbaar leiden tot: meer werken om minder te verdienen. Door het opblazen van de bestaande bedrijfsstructuur en het kunstmatig opsplitsen in kleinere, zogenaamd zelfstandige winkels worden de afspraken van een ander paritair comité van kracht, met duidelijk minder gunstige arbeidsvoorwaarden. Doordat elke franchisewinkel apart meestal te weinig personeelsleden telt om een syndicale delegatie toe te laten wordt ieder weerwerk tegen de patronale macht bemoeilijkt. Delhaize volgt en wordt hiermee gevolgd door de patroonssfederatie van de sector handel en diensten COMEOS: “in franchisewinkels hebben de vakbonden geen macht meer”. Daar komt in de feiten het project van de Delhaize-directie op neer: het personeelsbestand in kleinere entiteiten opsplitsen, een belangrijk deel van hun inkomen afpakken (we hebben het over een loonverschil van 25%), en duizenden ‘overtallige’ mensen buitengooien.

Álle werkne·e·m·ste·rs van de groep worden hierdoor getroffen. Voor het hoofdkantoor van Delhaize, bij de ondersteunende functies, kondigt het management aan dat er 128 banen verloren gaan. Weer eens blijkt de valsheid van de directie: het ontslag wordt gespreid over twee maanden, waardoor de groep aan de bescherming van de ‘wet Renault’ (van toepassing bij collectief ontslag) kan ontsnappen. Ook voor zij die werken in de geïntegreerde depots zal het franchiseringsproject gepaard gaan met extra flexibiliteitsdruk en ‘kostenbesparingen’, kortom met slechtere arbeidsvoorwaarden en verloning. Zelfs de klanten worden er niet beter van, want franchisering resulteert in (nog) hogere prijzen.

Zo gaat het eraan toe in de jungle van de markt met zijn meedogenloze kapitalistische concurrentie, waarbij iedere winkelketen het aantal vestigingen wil vergroten en zijn winsten verder probeert te maximaliseren, in de eerste plaats ten nadele van de arbeidsvoorwaarden. Dit wijst op de noodzaak om op termijn de essentiële sector van de grote distributie op een rationele en sociaal verantwoorde manier te herorganiseren, dit wil zeggen te socialiseren in een stelsel van collectief eigendom met democratische planning en controle.

Een belangrijke strijd voor de hele arbeidersklasse

De strijd om Delhaize gaat ons allemaal aan. De betekenis van deze brutale aanval op duizenden loontrekkenden en hun gezinnen, in een bedrijf met een lange vakbondsgeschiedenis, overstijgt het bedrijf Delhaize zelf: de hele sector van handel en distributie is het doelwit. Zoals recentelijk na een gelijkaardig plan bij de groep Mestdagh. Bovendien komt het erop aan om voorkomen dat het model van precarisering van de arbeid, d.w.z. de voortdurende bestaansonzekerheid en dreigende armoede, veralgemeend wordt in België. In die zin is het ook cruciaal om het verzwakken van de collectieve tegenmacht van de loontrekkenden, met name in de vorm van georganiseerde vakbondsactiviteit, tegen te gaan. Vergeten we niet dat precarisering in deze sector, weeral eens, vooral vrouwen (parttime) en jongeren treft. Op de gevestigde politieke partijen moeten we niet rekenen. Iedereen weet dat liberalen van beide taalgroepen zowel als NVA en Vlaams Belang – als het erop aankomt – de patronale belangen dienen. Maar ook sociaaldemocraten en groenen komen niet verder dan schuchtere en simbolische wetsvoorstellen (die toch niet door het parlement gestemd worden) en vermijden angstvallig om ondubbelzinnig tegen de patronale willekeur in te gaan. Niemand anders zal de kastanjes voor de werkende klassen uit het vuur halen: de enige betrouwbare wapens waarover we beschikken zijn onze strijd en onze solidariteit.

Bij Delhaize wordt de patronale arrogantie en misprijzen voor de loontrekkenden overduidelijk geillustreerd door de inzet van bewakingsagenten tijdens vergaderingen met de syndicale afgevaardigden alsook door de onverholen driegementen en geruchtenmolen gelanceerd door bepaalde leidinggevenden. Het meest efficiënte antwoord hierop wordt gevormd door een vastberaden en breed gedragen verzet van onze kant. De weerstand en acties van het personeel tegen de plannen van de Delhaizedirectie is op vele plaatsen voorbeeldig. Ook is er een gestage toename van solidariteitsbetuigingen, zoals de petitie met al meer dan 50.000 handtekeningen! Op deze weg moet voortgegaan worden, bij voorkeur door het organiseren van directe actie, het bevorderen van onderlingen contacten en algemene vergaderingen van stakers en actievoerders. Het is uitermate belangrijk om verstandig om te gaan met onze krachten, actiemiddelen en strijdmethodes om lang stand te kunnen houden, want dit gevecht zal niet op korte termijn beslecht worden. Juist daarom ook roepen we iedereen op, zij die werken in de distributie of andere sectoren, gepensioneerden en studenten, om de strijd bij Delhaize te steunen, solidariteitsbetuigingen te sturen, steunmoties te laten stemmen in eigen kring/vakbond, delegaties naar piketten (voor winkels en depots) en personeelsvergaderingen (in winkels of daarbuiten) te sturen, en zo mogelijk materiële en financiële steun voor de actievoerders te organiseren, of andere initiatieven te nemen!

Een andere perspectief, een betere toekomst is mogelijk. Dit vereist:

  • de onmiddellijke intrekking van het managementplan van Delhaize: nee tegen de franchising van geïntegreerde winkels!
  • de harmonisering van bovenaf van de twee paritaire commissies (geïntegreerde winkels en franchisenemers) om een einde te maken aan de sociale dumping en patronale “shopping”;
  • de verhoging van de bezoldigingen en van de patronale sociale bijdragen voor studentenarbeid;
  • een uitbreiding van de strijdbeweging met inbegrip van depotarbeiders, franchisewinkelmedewerkst·ers en zijn die in handel en disteributie werken;
  • op termijn de organisatie door een systeem van democratisch zelfbeheer van de winkels, depots en het geheel van de Delhaize-groep door de arbeid·st·ers zelf!

Solidariteit met het personeel van Delhaize. Samen en eensgezind voor de terugtrekking van het directieplan!