Wonderman
Een ploeg van 15 mannen en 8 vrouwen, 8 ‘technocraten’ en 15 politici verdeeld over de politieke families van Lega tot LeU. Drie op vier ministers komen uit het noorden. Grootste objectief: de covid 19-crisis overwinnen en de Recovery, het fonds uit de EU van 209 miljard euro, beheren.
Draghi heeft als voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) de euro gered, hij zal dan Italië wel redden, klinkt het van links naar rechts. Volgens de peilingen verwachten bijna alle Italianen veel van deze “redder”. Hij heeft veel ervaring met het Italiaans beleid, als directeur-generaal van het ministerie van Financiën leidde hij van 1991 tot 2001 de privatisering van talrijke overheidsbedrijven. Daarop werd hij vicepresident voor de Europese tak van… Goldman Sachs. Nadien gouverneur van de Italiaanse Centrale Bank en in 2011 voorzitter van de Europese Centrale Bank.
Draghi gaat wonderen doen. Hij heeft dat nu al gedaan door gezworen vijanden in één ploeg te steken. Sommigen hebben zich in allerlei bochten moeten wringen en hebben nieuwe termen moeten uitvinden om zich te verantwoorden. Voorop de 209 miljard van Recovery. De aanwending daarvan was voor ex-premier Matteo Renzi het voorwendsel om de regering Conte2 op te blazen. Conte2, dat was de Vijfsterrenbeweging M5S, de centrumlinkse Democratische Partij (PD), de kleine linkse LeU en Renzi’s Italia viva (Iv), een afsplitsing van de PD.
Grondwetsboog
Bij de PD, een partij bestaande uit de resten van de communistische PCI en de christendemocratie (DC), wordt herinnerd aan de ‘constitutionele boog’ van na de Tweede Wereldoorlog: alle partijen behalve de neofascisten. Ook nu doen de postfascisten van Fratelli d’Italia niet mee, de rest van de rechtse coalitie wel.
Die rest, dat is in de eerste plaats de uiterst-rechtse Lega van Matteo Salvini die al in de regering van Conte1 zat. Samen toen met de Vijfsterren (M5S) die geen enkel probleem hebben om met uiterst-rechts samen te werken. In het EU-parlement zaten ze samen met de uiterst-rechtse Ukip van Nigel Farage in één fractie.
De Lega heeft nu ineens haar diepe vijandigheid tegen ‘Europa’ laten varen. Ze was daar trouwens de jongste tijd steeds meer over verdeeld. Tenslotte is een belangrijk deel van haar achterban, zowel grote als kleine ondernemers uit het noorden, op Europa afgestemd. Het was al lang duidelijk dat de populaire gouverneur van Veneto, Luca Zaia, niet achter Salvini’s project staat.
Dat project bestond er onder meer in een Europees uiterst-rechts identiteitsblok te smeren samen met Trump’s ex-adviseur Steve Bannon. De nederlaag van Trump was een tegenslag voor zijn Europese bewonderaars onder wie Salvini. Die moet nu toegeven aan de “Europeïsten” als zijn vice-voorzitter Giancarlo Giorgetti. Die wordt nu minister van Economische ontwikkeling.
Die laatste is al een tijdje aan het onderhandelen met de Duitse CDU om de Lega naar de EVP te laten opschuiven. Voorwaarde was dat de Lega een “Europese draai” nam, en dat is nu gebeurd. “We zijn altijd Europees gezind geweest”, zegt Salvini nu, waarmee hij bedoelt een Europa met zijn christelijke conservatieve identiteit. Salvini die campagne voert met een Paternoster om zo de vroegere plaats van de christendemocratie te bezetten.
Ster kwijt
Voor Vijfsterren is samengaan met de Lega geen probleem, ze hebben meer dan een jaar samen geregeerd, met Salvini op Binnenlandse Zaken. Maar samengaan met Silvio Berlusconi en diens Forza Italia? Berlusconi was voor M5S de verpersoonlijking van het corrupte establishment waartegen de Vijfsterrenbeweging is opgericht. Trouwens, ook Draghi is daar een verpersoonlijking van. Na de verkiezingen van maart 2018 wou M5S wel met uiterst-rechts regeren, maar Forza mocht er niet bij; Salvini moest Berlusconi laten vallen.
In Draghi’s ploeg stappen, heeft binnen M5S dan ook een crisis uitgelokt. Een groep rond de populaire Alessandro Di Battista beschouwt dit als verraad aan de grondbeginselen van de beweging en eiste een raadpleging van de achterban. Stichter Beppe Grill verscheen weer op het toneel om voor samenwerking met Draghi te pleiten. De raadpleging kwam er en 59 % (op 74.537) stemde voor deelname. Di Battista kondigde meteen zijn vertrek uit M5S aan. De leiding vindt dat ze nochtans veel binnen haalt, namelijk dat er een nieuw groot ministerie voor Ecologische Transitie komt.
Deze episode zal de Vijfsterrenbeweging verder uithollen. Drie jaar geleden nog goed voor een derde van de stemmen, nu schommelend rond 15 % na bijna drie jaar regeringsdeelname. En steeds verder afwijkend van de eigen principes. Een grote groep parlementsleden heeft al laten weten tegen het vertrouwen in Draghi te zullen stemmen.
Links
Bij de PD zitten ze toch wat in hun maag met de nieuwe toestand. In één schuitje met Salvini? Het argument van die naoorlogse constitutionele boog moet dienen om zichzelf te overtuigen. Maar, aldus partijleider Nicola Zingaretti, de nieuwe ploeg is gevormd rond de as Vijfsterren-PD-LeU, alsof dat ooit een as is geweest. Links kan ook bogen op syndicale steun voor de sprong. Onder andere Maurizio Landini, de leider van de linkse CGIL, is positief voor Draghi.
Bij LeU, een verzameling van kleine groepen links van de PD, is er geen eenparigheid zoals bij de PD om mee te doen. Met Roberto Speranza op Volksgezondheid in de regering Conte hadden ze een populaire minister, die trouwens in Draghi’s ploeg op post blijft.
Pogingen om al wat links van de PD staat, samen te brengen in een of andere vorm van herstichte PCI, zijn sinds de crisis van links in 2008 goed begon, vruchteloos gebleken. Integendeel, sectarisme en verdere versnippering hebben velen de hoop ontnomen. Regeren samen met uiterst-rechts biedt weinig perspectief voor een heropstanding van links.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
