De troepen van generaal Khalifa Haftar zijn uit heel westelijk Libië verdreven. Haftar smeekt bijna om een bestand nu hij ook de stad Syrte dreigt te verliezen. De ommekeer in de krijgskansen is in de eerste plaats een groot succes voor de Turkse president Erdogan die massaal wapens uit Turkije en jihadisten uit Syrië stuurde. De grootste verliezers zijn de Verenigde Arabische Emiraten en in hun zog Egypte, Rusland en Frankrijk.
Huurlingenlegers
Toen Haftar 14 maanden geleden de aanval op Tripoli inzette, leek het een kwestie van weken voordat hij de baas zou zijn in heel Libië. Hij had de belangrijkste olievelden en pijpleidingen in handen en kon op uitgebreide steun rekenen van de Emiraten, Egypte, Saoedi-Arabië en Jordanië. Uit Rusland kwamen huurlingen van Wagner, een privéfirma met vrienden in het Kremlin. Uit Soedan kwamen de ‘janjawid’ die hun sporen “verdienden” bij de repressie in Darfur.
Het tij keerde zeer plotseling toen Erdogan begin dit jaar van het Turkse parlement de zegen kreeg
om wapens en troepen te sturen. Die troepen, dat waren Turkse specialisten voor het inzetten van de nieuwste drones, voor het opzetten van een efficiënte luchtafweer en daarnaast duizenden leden van door Turkije gesponsorde jihadistische milities uit Syrië. Een groep die weigerde manschappen te sturen, verloor meteen zijn sponsor.
Haftar kon rekenen op enkele milities uit het oosten, zijn basis, en Syrte, een allegaartje met salafisten van diverse slag, huurlingen onder wie de Soedanese ‘janjawid’, de Russische huurlingen, toestellen en vooral geld en wapens van de Emiraten, heimelijke diplomatieke steun uit Parijs (dat daar de belangen van oliereus Total behartigt)… Het was niet genoeg om de Turkse pletwals, ondersteund door geld uit Qatar, te weerstaan. De as van de Moslim Broeders wint – vooralsnog.
De Libische president Serraj vloog deze week prompt naar Ankara om Erdogan te bedanken. Beide zeiden te zullen doorzetten: we sluiten geen akkoord met Haftar, we willen geen verdeling van Libië met een oostelijk Haftar-gebied, we willen het land volledig in handen hebben.
Turkse belangen
Er is ook al gesproken over de wederopbouw, en die lucratieve contracten zullen naar Turkse bedrijven gaan die al zo actief zijn in Afrika. Er is niet alleen de wederopbouw, Erdogan bevestigt ook dat Turkije op grote schaal in de oostelijke Middellandse Zee wil boren naar olie en vooral gas, iets waarover hij vorig jaar met Serraj een akkoord sloot. Turkije maakt aanspraken op zones die door Griekenland en Cyprus als de hunne worden beschouwd.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavosoglu zei het zo: “Iedereen erkent nu dat de komst van Turkije in Libië de toestand grondig heeft veranderd. Wij hebben er belangen, wij hebben in het ganse Middellandse Zeegbied belangen”.
Moskou houdt zich nu op de vlakte. Het steunde, zonder het te zeggen, Haftar. Maar nu die een verliezer blijkt, is het bereid – zoals in Syrië – met Erdogan afspraken te maken. Terwijl Serraj in Ankara was, pleegde zijn vice-president Ahmed Maitig in Moskou overleg over samenwerking.
En de Libiërs in dit alles? Negen jaar na de val van Kadhafi is Libië nog nauwelijks een soeverein land. Het heeft naast Tripoli meerdere ‘hoofdsteden’. Ankara, Abou Dhabi, Moskou, Parijs, Rome, Washington … spreken een woordje mee.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
