Deze week kwamen de milieuministers van de Europese lidstaten bijeen. Ze hadden het onder andere  over een herziening van de regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten (EU_ETS, European Union Emissions Trading System), een marktsysteem dat door de EU in 2005 werd gelanceerd met de bedoeling de industrie ertoe te bewegen de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Om een ton CO2 uit te stoten moet een bedrijf over de nodige ‘rechten’ beschikken. Deze worden geveild op een markt. Indien de uitstoot kleiner is dan voorzien kunnen deze rechten op de ETS-markt aangeboden worden, en aangekocht door bedrijven die er te weinig hebben.

Men kan veel bedenkingen hebben bij zulk marktmechanisme, niet alleen omdat het de bedrijven zelf zijn die hun uitstoot rapporteren, en er allerlei fraudemogelijkheden (o.a. BTW-carrousels) door ontstaan, maar ook omdat emissierechten op grote schaal gratis worden verleend.

Daarom stuurden een aantal milieuorganisaties, waaronder de Bond Beter Leefmilieu en de ‘waakhondorganisatie’ Carbon Market Watch een brief naar de ministers met het dringend verzoek het gratis uitdelen van emissierechten te beëindigen en het principe ‘de vervuiler betaalt’ volledig toe te passen.

In deze brief lezen we dat er sinds 2008 voor 200 miljard euro gratis emissierechten werden verleend aan energie-intensieve bedrijven, en dat 95% van de industriële emissie geniet van dergelijke gratis rechten. Het effect van ETS op de sector is dan ook zeer bedenkelijk: minder dan 0,4% reductie per jaar sinds 2013. Dit moet vergeleken worden met de elektriciteitssector, waar gratis rechten de uitzondering zijn en de reductie sinds 2013 niet 0,4% maar 29% bedraagt.

Niettemin zou de Europese Commissie van plan zijn om voor de periode 2021-2030 opnieuw gratis emissierechten toe te staan voor vijf miljard ton CO2, en de lidstaten lijken van plan daar graag op in te gaan. Aan de huidige prijs van 80 €/ton zou het dus gaan om 400 miljard euro. Dit zijn inkomsten die lidstaten mislopen door de gratis rechten toe te staan; dit werpt ook enig licht op de verdrievoudiging van de energiefactuur voor de gewone burger, die in tegenstelling tot de industrie op weinig tegemoetkoming van de overheid moet rekenen.

Herman Michiel is actief in Ander Europa. Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ander Europa.