De VS beleeft de grootste beweging van arbeiders in decennia. Hoewel die niet door vakbonden wordt georganiseerd, geen stakingen inhoudt en weinig ophef heeft gemaakt, is het een gemeenschappelijke actie, zij het niet echt een bewuste collectieve actie, ondernomen door miljoenen.

In de afgelopen maanden hebben miljoenen Amerikaanse werknemers hun baan opgezegd: ongeveer vier miljoen per maand sinds het voorjaar. En de trend om te zeggen: ‘Ik neem ontslag!’ gaat door. Er is gesuggereerd dat men dit zou kunnen zien als een ‘onofficiële algemene staking’. Hoewel dat overdreven is, zit er toch iets in.

Werknemers nemen ontslag omdat hun loon te laag is, omdat hun werkomstandigheden onveilig zijn, of gewoon omdat ze een ander leven willen, een beter leven. Ze willen gelukkig zijn.

De oorzaak van dit Grote Ontslag, zoals het is genoemd, was de covid-depressie van 2020 toen de economie met 32 procent kromp en de officiële werkloosheid 15 procent bereikte, hoewel het misschien wel 20 procent geweest kan zijn. Degenen die nog werk hadden, werkten soms in ongezonde omstandigheden, zonder de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen of fysieke afstand, terwijl anderen vanuit huis werkten, vaak omringd door schoolgaande kinderen achter de eigen computer, het behoeftige kind dat aandacht wilde, de huilende baby.

Sommige werknemers in gebieden waar veel vraag was, of het nu ging om hightech of bezorgers, kregen gewoon een burn-out en namen ontslag. Anderen hadden genoeg van hun baan en gingen vervroegd met pensioen. Sommigen die op afstand werkten en niet langer aan kantoor gebonden waren, verhuisden uit de steden naar de buitenwijken of naar verre staten. Toen werkgevers werknemers terugriepen naar kantoor, namen ze ontslag.

Sommige werklozen ontvingen maandenlang werkloosheidsuitkeringen van de staat en federale bijstand die soms evenveel of meer bedroegen dan hun lage loon. En zo, een primeur voor sommigen, hadden ze een betaalde vakantie. In de Verenigde Staten is er geen nationale wet die vakanties regelt. Gewoonlijk moeten arbeiders een jaar werken om een week vakantie te verdienen. Na, laten we zeggen, drie jaar krijgen ze twee weken, na misschien tien jaar krijgen ze drie weken, en ergens daarna, na 15 of 20 jaar, vier weken. Sommige werknemers hebben geen ziekteverlof en gebruiken dus hun beperkte vakantiedagen wanneer zij of hun kinderen ziek zijn. Dus, hoe verschrikkelijk het ook was, de covid-recessie en de werkloosheidsuitkeringen van de staat en de federale overheid gaven sommige werknemers hun eerste echte vakantie ooit, een voorproefje van vrijheid.

Voor miljoenen arbeiders in de VS zijn de lonen berucht laag. Enkele vakbonden strijden al jaren voor 15 dollar per uur. De eisen die aan de bazen van bedrijven werden gesteld, gingen vergezeld van campagnes voor wetgeving om het wettelijk minimumloon in sommige staten en steden op te trekken tot 15 dollar of meer, waarvan er verschillende succesvol waren. Toch zijn de lage lonen een belangrijke bron van ontevredenheid die werknemers ertoe brengt hun baan op te zeggen.

Wie neemt ontslag? Vóór de pandemie waren het meestal jonge werknemers van in de twintig die ontslag namen, maar in 2020 en 2021 is het aantal vrijwillige ontslagen onder de 30- tot 45-jarigen met 20 procent gestegen. Er zijn veel ontslagnames in de technologie, de gezondheidszorg en in hotels en restaurants, duidelijk om heel verschillende redenen. Overal waar men komt, ziet men  bordje met ‘personeel gezocht’.

Het grootste gevolg van het grote aantal ontslagnames is de stijging van de lonen, omdat werkgevers werknemers proberen te lokken. In augustus bereikten de lonen een gemiddelde van 31 dollar per uur, een stijging met het jaar daarvoor van 4,3% en een historisch hoogtepunt. Vijfentwintig jaar lang wilden werkgevers de lonen niet verhogen, maar nu doen ze dat wel, van McDonald’s tot de Bank of America.

Covid-19 heeft de Amerikaanse werkcultuur op veel manieren veranderd en alle gevolgen daarvan moeten nog worden afgewacht. Het einde van de federale hulpprogramma’s en misschien op een dag het einde van de coronapandemie kunnen dat opnieuw veranderen. Voorlopig nemen werknemers ontslag omdat ze gelukkiger op het werk willen zijn. Misschien is niets radicaler, als dat verlangen kan worden omgezet in bewustere, meer collectieve massa-actie.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op New Politics. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.