De toestand is ernstig
Overal in de wereld komen tienduizenden jongeren spontaan in actie als antwoord op de prachtige oproep die tijdens de COP24 gelanceerd werd door de jonge Zweedse scholier Greta Thunberg (16 jaar).
“Waarom naar school gaan als morgen onze wereld vernietigd is?”, vragen de jongeren zich af. Ze overdrijven niet, de toestand is inderdaad zeer ernstig. Sinds 1800 nam de gemiddelde temperatuur van de aarde met slechts een graad toe, en het resultaat is al verontrustend: hittegolven, koudegolven, droogtes, meer hevige regenval, smelten van de ijskappen, meer gewelddadige cyclonen, gigantische bosbranden,…
Bij twee graden opwarming zullen de gevolgen catastrofaal zijn. In dat geval riskeren we immers een sneeuwbaleffect te kennen in de opwarming. De aarde wordt dan een ‘broeikasplaneet’, de temperatuur kan dan zeer snel met 4°C stijgen. Ganse regio’s zouden onbewoonbaar worden, honderden miljoenen zouden moeten vluchten. De biodiversiteit zou ineenstorten en het niveau van de oceanen zou op termijn met drie tot vier meter stijgen. Het wordt geen catastrofe, maar een cataclysme!
We moeten er alles aan doen om de stijging van de opwarming met 1,5°C zoals ze tijdens de COP21 van Parijs werd beslist, niet te overschrijden. Maar de regeringen doen het niet. Steeds meer wereldleiders ontkennen de realiteit, zoals Trump en de Braziliaanse fascist Bolsonaro. Op 2 december 2018 feliciteerde de Belgische regering de 75.000 manifestanten voor het klimaat, de dag erna weigerde ze de twee Europese richtlijnen voor het klimaat te ondersteunen!
Het kapitaal vernietigt onze levens en de planeet
De wetenschappers luiden al meer dan 25 jaar de alarmbel. Waarom blijft de uitstoot van broeikasgassen dan toenemen? Waarom doen de regeringen bijna niets? Omdat ze ten dienste staan van het kapitalisme, een systeem dat als enkel doel de jacht op winst heeft. Om winst te maken is onophoudelijke groei nodig en die groei is historisch gebaseerd op energie voortgebracht door fossiele brandstoffen (petroleum, steenkool en natuurlijk gas).
Hernieuwbare energie? Vandaag wordt die geproduceerd voor de winst, niet voor het milieu. Als we minder zouden produceren en meer zouden delen, zouden ze voldoende zijn om de echte noden van de mensheid te dekken.
De multinationale bedrijven weigeren hun voorraden fossiele brandstof en hun installaties los te laten, de banken weigeren hun kapitalen los te laten die in deze stocks en installaties geinvesteerd werden. Het patronaat van alle sectoren heeft maar een ding in het hoofd: steeds meer de arbeidskracht en de natuur uitbuiten om steeds meer te produceren en meer winst te maken dan de concurrentie. Dit productivistisch systeem vernietigt zowel onze levens als de natuur.
We staan op de rand van de afgrond
Vandaag staan we op de rand van de afgrond. Om 1 kans op 2 te hebben om de 1,5°C opwarming niet te overschrijden, moet de wereldwijde netto-uitstoot van CO2 verminderen met 58% tussen 2020 en 2030. Vervolgens moet de uitstoot tot 0 worden teruggebracht in 2050, waarna we ervoor moeten zorgen dat de Aarde meer CO2 absorbeert dan ze uitstoot.
Anders moeten we ons ofwel neerleggen bij de broeikasplaneet, ofwel beroep doen op technologie om kunstmatig de koolstof aan de atmosfeer te onttrekken ( ‘negatieve uitstoot’) of een deel van de zonnewarmte opnieuw de ruimte insturen (geo-engineering). Opgelet: er is geen enkele garantie dat die leerling-tovenaar-technologie werkt. We zouden ze onmiddellijk op echte grote moeten uittesten, op de Aarde en al wat er op leeft…
Tegenover een dodelijke dreiging is een overlevingsinstinct absoluut legitiem. De scholieren hebben dus duizend keer gelijk om zich in staking te zetten. Laat ons niet met gekruiste armen toekijken. Ze verdienen al onze steun tegenover de aanvallen van rechtse, pro-Trump figuren en tegenover pogingen tot recuperatie, van waar ze ook komen. Laat ons vooral hun voorbeeld volgen!
De sociale kwestie en het leefmilieu: een strijd!
De belangrijkste slachtoffers van de opwarming van de aarde zijn de mensen die het kapitalisme elke dag aanvalt: de werkende mensen, de boeren, de kinderen, de vrouwen, de gepensioneerden, de zieken en de migranten.
De rijken denken dat ze altijd wel een uitweg vinden. Om hun privileges te redden en onze verworvenheden te vernietigen, worden ze aangetrokken tot de racistische. seksistische en klimaat-negationistische extreme rechterzijde. Het is duidelijk dat het sociale en het ecologische twee kanten zijn van een zelfde grote democratische strijd.
De arbeidersbeweging moet er haar plaats in in nemen. Van de gele vestjes tot de jeugd is het hoog tijd om de strijdbewegingen en de eisen te laten samen vloeien. Vandaag zijn onze jongeren op straat en in staking om hun recht op bestaan op deze planeet te verdedigen. En wij, volwassenen, wat doen wij? We moeten achter hen staan. Dat is onze plicht en onze verantwoordelijkheid!
Laat ons in actie komen. Laat ons staken, wij ook. Niet een staking voor de show, maar een actieve staking. Laat ons debatteren over alle onrechtvaardigheid, alle afbraak van ons leefmilieu en onze sociale verworvenheden en over de manieren om ze een halt toe te roepen.
Voor een ecosocialistisch noodplan
De klimaatramp verhinderen, vereist een kolossale inspanning. Het kan enkel lukken als we het sociale en het ecologische combineren, op een democratische en sociaal rechtvaardige manier. Hierbij een aanzet tot een ecosocialistisch noodplan in tien punten:
- Afschaffing van nutteloze en schadelijke productie (te beginnen met die van wapens!) en van overbodig transport van goederen. Maximaal lokaal maken van productie, strijd tegen het gepland snel verslijten van goederen.
- Creatie van openbare bedrijven voor isolatie en renovatie van gebouwen (zonder meerkost voor de inwoners).
- Weg met Koning Auto, massale investeringen in gratis en goed openbaar vervoer. Rationering van de vliegtuigreizen.
- Laat de fossiele brandstoffen in de bodem. Onteigening en socialiserinng van de energiesector en de financiele sector. Plan de snelle overgang naar een economie die 100% draait op hernieuwbare energie. Kernenergie is geen veilig alternatief: sluiting van de kerncentrales.
- Herverdeling van de rijkdommen, gelijkheid voor de belastingen. Progressieve belastingen op de globale inkomsten. Herfinanciering van de openbare diensten, het onderwijs en de gezondheidssector.
- Respecteer klimaatrechtvaardigheid. Geef het Zuiden de technologie en de noodzakelijke financiele middelen voor een leefbare ontwikkeling voor iedereen.
- Breek met de agrobusiness. Uitbouw van een ecologische landbouw die het nodige doet om een maximum aan koolstof in de bodem vast te houden.
- Arbeidsduurvermindering en – herverdeling zonder loonverlies. Reconversie in andere activiteiten van werknemers uit sectoren die moeten worden afgeschaft (met behoud van loon en sociale verworvenheden).
- Breek met het ‘alles voor de markt’: gratis onderwijs, vervoer en gezondheidszorg. Gratis water en elektriciteit voor de basisbehoeften, snel progressieve tarieven boven dit niveau.
- ‘Zorg dragen’, transparantie en verantwoordelijkheid. Versterk en vermaatschappelijk de zorg voor personen en ecosystemen. Gelijke politieke en sociale rechten voor iedereen. Recht op controle en burgerinitiatieven. Herroepbaarheid en herverkiesbaarheid van verkozenen.
Niets utopisch aan
Utopisch? Tussen 1940 en 1944 voerde de regering van de VS een noodplan door. De militaire productie steeg van 4% tot 40% van het BNP. Allerlei beperkingen werden opgelegd. Wat toen kon om het nazisme te verslaan en om de wereldwijde suprematie van de Amerikaanse multinationals te verzekeren, kan ook gebeuren om het klimaat te redden met respect voor sociale rechtvaardigheid. Dat is een kwestie van politieke wil. Aan ons om het door onze gezamenlijke strijd af te dwingen.
