Een documentaire van de BBC over de Indiase premier Narendra Modi doet veel stof opwaaien in het Zuid-Aziatische land. De film maakt inzichtelijk hoe het land de laatste twintig jaar politiek is afgegleden.

De documentaire The Modi Question gaat over de carrière van Modi en de spanningen tussen moslims en hindoes die onder zijn bewind zijn toegenomen. Zijn optreden tijdens de rellen in Gujarat in 2002 is een van de gebeurtenissen die nog steeds veel controverse veroorzaakt. De rellen vonden plaats nadat een trein met Hindoeïstische pelgrims uitbrandde. Zij kwamen terug van een tocht naar een omstreden tempel gebouwd op een afgebroken, eeuwenoude moskee. Moslims kregen de schuld van de treinbrand en daarop braken pogroms uit. De autoriteiten keken weg.

De meeste onderzoekers zijn het er over eens dat de treinbrand een tragisch ongeluk was. Ze zijn het er ook over eens dat Modi, die toen deelstaatpremier van Gujarat was, medeverantwoordelijk is voor de etnische zuivering van moslims in reactie op het ongeluk.

De politiek van de Bharatiya Janata Party (BJP), de partij van Modi, is een combinatie van extreemrechts hindoenationalisme en vrijemarktfundamentalisme. De BJP komt voort uit de Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS), een paramilitaire organisatie compleet met uniforms en militaire training. De RSS werd in de jaren 80 bekend door het aanwakkeren van haat tegen moslims en hun extreemrechtse hindoenationalistische lijn. Dit was ook het moment dat zij de politieke tak oprichtte: de BJP. Ook Modi is nog steeds lid van de RSS.

Repressie

De BJP-regering reageerde zoals verwacht niet goed op de documentaire van de BBC. De Indiase regering noemde de film propaganda en zei dat het vol met onwaarheden zat. Opvallend was dat de Britse premier Sunak zei zich niet te herkennen in het beeld dat de BBC van Modi schetst. Het Westen heeft blijkbaar geen problemen met een autoritaire premier in India, zolang de economische banden warm blijven.

In het land zelf deden de autoriteiten er alles aan om te zorgen dat de film door zo min mogelijk mensen werd bekeken. Online werden links naar de film van YouTube en Twitter verwijderd. De documentaire is officieel niet te zien, maar verschillende linkse groepen waaronder studentengroepen organiseerden toch filmvertoningen. Wanneer ze dit deden werden ze opgepakt of ontstonden er bizarre situaties.

Op de Jawaharlal Nehru University, waar veel linkse studenten zitten, werd tijdens een geplande filmvertoning de stroom en het internet afgesloten. De studenten lieten het er niet bij zitten en streamden de documentaire en masse op hun mobiele telefoons.

De repressie van Modi is net als het hindoenationalisme niet nieuw. Het blijft zorgwekkend dat een land dat een paar decennia geleden nog werd gezien als de grootste liberale democratie ter wereld, nu een extreemrechtse regering heeft met een fascistische basis.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.