Begin oktober maakte Trump bekend dat hij de ongeveer 1.000 Amerikaanse soldaten terug zou trekken uit het door Koerden bestuurde Noordoost Syrië. ‘Zij hielpen ons niet in de Tweede Wereldoorlog, zij hielpen ons niet in Normandië’, verklaarde hij tijdens een persconferentie.
Direct daarna viel het Turkse leger Noordoost Syrië binnen, samen met door Turkije gewapende Syrische soldaten. Tienduizenden mensen zijn op de vlucht gejaagd. De lokale autoriteiten stellen het dodental van die week op 218 burgerslachtoffers. De brute en gerichtte moord op de Syrisch-Koerdische politica Hevrin Khalaf, die eerder onderhandelde met de Verenigde Staten, laat zien hoe het lot van de Koerden is gekeerd.
Drie weken later spraken Erdogan en Poetin af dat Russische troepen samen met het Syrische leger nu een strook van 144 kilometer aan de Syrisch-Turkse grens zullen controleren. Poetin riep de door de Syrisch-Koerdische PYD gedomineerde Syrische Democratische Strijdkrachten op om dit gebied te verlaten.
Of het nu het Turkse leger is of Assad die controle over het gebied neemt, het vernietigende resultaat voor het Koerdische project van Rojava is hetzelfde.
Syrische revolutie
In 2011 kwam de Syrische bevolking massaal in opstand tegen decennia aan heerschappij van de familie van Bashar al-Assad. Door heel Syrië gingen mensen de straat op en werden lokale comités van onderaf opgezet om het politieke verzet te coördineren. Doordat Assad direct naar de wapens greep om de revolutie te verslaan, werden deze activisten gedwongen zichzelf ook te bewapenen.
Onder leiding van de Syrisch-Koerdische partij PYD werd deze energie in het Noordoosten van Syrië in de eerste plaats gericht op het opbouwen van eigen structuren. ‘Rojava’ was een antwoord op decennialange Syrische bevolkingspolitiek tegen de Koerden. De geboorte van dit experiment ging echter ook gepaard met een de facto staakt-hetvuren met het regime. Protesten tegen Assad werden onderdrukt. Assad kon zijn legers zo in de eerste plaats richten op het breken van de revolutie in andere delen van Syrië.
Rojava betekende op sommige punten vooruitgang voor de inwoners van Noord-Syrië: er was de mogelijkheid om onderwijs in het Koerdisch te volgen en vrouwen namen leidende posities in het leger en lokale regering. Koerdische strijders vochten ook tegen ISIS. Zij werkten hierbij samen met de Verenigde Staten en functioneerden als hun troepen op de grond. De VS weigerde altijd samen te werken met Syrische rebellen die ook in gevecht waren met Assad. Door de bombardementen van de VS en Rusland veroverde de PYD ook de controle over delen van Syrië die niet overwegend door Koerden werden bewoond.
De Turkse staat zag deze Koerdische zelforganisatie altijd als een gevaarlijk precedent voor emancipatie van de Koerdische minderheid op haar eigen grondgebied. Het was een van de redenen dat zij het vredesproces met PKK-leider Öcalan in 2015 afbrak. En begin 2018 viel zij Afrin in het westen van Syrië al binnen, waarbij de Koerden werden verdreven. Nu Trump Amerikaanse soldaten naar West-Irak overplaatst, kan Turkije ook agressiever optreden aan de rest van de grens.
In het overleg met Turkije stelde de Russische afgezant Peskov dat de Amerikanen ‘de Koerden in de steek hebben gelaten en uiteindelijk, in essentie, verraden hebben.’ Dit klopt, maar hetzelfde geldt voor de Russen en Assad. De werkelijkheid is dat geen enkele imperialistische mogendheid aan de kant van de Koerden staat. Alleen een alliantie met de onderdrukte bevolking van Syrië kan de weg openen naar daadwerkelijke zelfbeschikking.
Consequente Solidariteit
Het akkoord tussen Rusland en Turkije luidt het einde in van Rojava. Het is daarom belangrijk dat links in het Westen solidair is met de Koerden. Dat de Koerden eerder samenwerkten met het Amerikaanse imperialisme kan hierin geen belemmering zijn. Net zoals de oproep van Syrische rebellen aan het Westen om een no-fly zone in te stellen boven Syrië ook geen argument was om niet solidair te zijn met de Syrische revolutie. Je kunt activisten niet kwalijk nemen dat ze proberen te overleven.
Volgens campagne Stop de Wapenhandel verdiende het Nederlandse bedrijfsleven tussen 2006 en 2015 bijna 500 miljoen euro met de verkoop van wapentuig aan Turkije.(1)Ook Belgische bedrijven deden gouden zaken in de wapenhandel met Turkije. De Europese Unie heeft vorige maand deze wapenhandel opgeschort. Lopende afspraken worden wel gewoon gehonoreerd. De Nederlandse SP roept op om Turkije uit de NAVO te zetten, maar het is niet de rol van socialisten om te bepalen wie er in deze coalitie van massamoordenaars mag zitten.(2)Met de SAP zijn wij er voor dat ons land uit de NAVO stapt, en de NAVO uit ons land verdwijnt.
Erdogan zal proberen miljoenen Syrische vluchtelingen te deporteren naar het Noorden van Syrië. Zij worden zo weer de handen in gedreven van de slager van de Syrische revolutie. De Nederlandse staat was een van de drijvende krachten achter de Turkije-deal over de opvang van vluchtelingen. Socialisten zouden ervoor moeten pleiten veel meer vluchtelingen over te halen uit de Griekse concentratiekampen en ook vluchtelingen uit Turkije welkom te heten.
Assads eindeloze contrarevolutie
De aanval op Rojava staat niet op zichzelf. In West-Syrië is Assad met Russische steun bezig om het laatste door rebellen bestuurde deel van het land onder controle te krijgen. Deze nieuwe orde is op zand gebouwd.
Het begin van de Syrische revolutie in 2011 ging gepaard met massaal verzet van onderaf. Door het land heen vonden grote demonstraties plaats en werden er lokale raden opgezet. Deze comités werden gebruikt om revolutionair activisme van onderaf te coördineren en hulp te organiseren voor de inwoners van buurten en steden. Aan het einde van 2017 waren er meer dan 400 lokale raden, met de meesten in de provincies Aleppo en Idlib.
Het zijn deze provincies die Assad sinds eind april probeert in te nemen. Bombardementen op woonwijken, ziekenhuizen en scholen joegen hier al meer dan 400.000 mensen op de vlucht. Door steden te belegeren, hoopt het regime inwoners tot overgave te dwingen. Inwoners kunnen vaak de steden verlaten, maar moeten daardoor steeds verder naar het noorden vluchten. Inwoners mogen ook achterblijven, maar kunnen worden gemarteld of gedwongen het leger in te gaan.
In een groot gedeelte van Idlib heeft ondertussen de jihadistische Hayet Tahrir al-Sham de controle. De militarisering van de revolutie zorgde ervoor dat alleen groepen met toegang tot rijke donoren bewapend konden worden. Assad gebruikt dit als legitimering voor zijn collectieve vergeldingspolitiek van belegering en bombardementen, maar reeds vanaf het begin van de revolutie werden activisten neergezet als terroristen.
Het Syrian Network for Human Rights deed onderzoek naar de daders van al de burgerdoden. Assad en Rusland zijn samen verantwoordelijk voor meer dan 90 procent van de burgerslachtoffers, ISIS voor iets meer dan 2 procent.
Assad heeft geprobeerd de Syrische revolutie in bloed te smoren. Meer dan een half miljoen mensen kwamen om sinds het begin van de opstand. Meer dan vijf miljoen mensen vluchtten naar andere staten in de regio terwijl een veel groter aantal in Syrië zelf onderdak heeft gevonden.
Verwoesting
Het moorddadige regime van Assad zal nooit rust krijgen. Syriërs hebben familie, vrienden en kameraden verloren in de burgeroorlog. De onteigening van het bezit van Syriërs die zijn gevlucht en de gedwongen terugkeer van vluchtelingen uit landen zoals Turkije, betekent dat de klok niet simpelweg teruggezet kan worden. De massale opstand in buurland Libanon, waar sektarische tegenstellingen door massaal verzet werden overwonnen, moet een angstbeeld zijn voor Assad.
De Syrische revolutionair Yassin al-Haj Saleh schrijft over de situatie in Syrië nu: ‘De revolutie is ten einde gekomen, maar het Syrische vraagstuk is net begonnen.’ En: ‘Er is geen andere optie dan door te gaan, vast te houden, maar met andere methodes, andere ritmes waarbij we voortbouwen op de lessen die de martelaren van de gehavende revolutie ons gegeven hebben.’
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.
