Nederland: De Socialisten in de startblokken

Meer dan 150 mensen meldden zich aan voor de eerste landelijke conferentie van De Socialisten op zondag 25 september in De Kargadoor in Utrecht.⁽¹⁾Ook de Nederlandse zusterorganisatie van SAP – Antikapitalisten, SAP – Grenzeloos, werkt mee met De Socialisten Dat is best veel, ook de organisatoren hadden zo’n grote opkomst niet verwacht. De zaal bleek te klein, wat met een scherm in een tweede zaal werd opgelost.

De crisis in de Socialistische Partij (SP), het afstoten van haar jeugdorganisatie Rood, en de uitsluiting van een aantal kritische leden is inmiddels bijna een jaar geleden. Daarna kwamen de gemeenteraadsverkiezingen, in maart 2022, waarbij lijsten aangevoerd door uitgesloten SP-ers in Utrecht 0,4 procent haalden, in Amsterdam 0,5 procent en in Rotterdam 1,0 procent. Op verscheidene andere plaatsen organiseerden zich kleine kernen kritische ex-SP-ers.

Daarna werd er veel gediscussieerd, vooral via Zoom, over de te volgen weg. Uiteindelijk werd beslist een landelijke conferentie te organiseren omdat er maar eens nagels met koppen moesten worden geslagen.  Dat was dus afgelopen weekend in Utrecht, met een onverwacht grote opkomst.

Op de goed georganiseerde conferentie herkenden we een aantal militanten die al lang meedraaien, maar toch vooral jongeren, twintigers en dertigers.

Op de conferentie ging het in opeenvolgende werkgroepen over de talrijke amendementen die op de voorbereidende teksten waren ingediend. Dat was misschien wat saai, maar het geeft de leden ook vertrouwen en betrokkenheid. Het is hún organisatie.

Een minpunt was dat weinig leden zich geroepen voelden om landelijk taken op te nemen. Er waren te weinig kandidaten voor het bestuur.

Ook lokaal blijkt het moeilijk mensen aan het werk te zetten.

Wat betekent dat? Daar kan je alleen maar naar gissen. Ontbreekt het in Nederland aan een breed actief links sociaal milieu, waarin socialisten zich voelen als vissen in het water? Er zijn wel plekken tegencultuur, en grote ngo’s. Maar Nederland is Spanje of Griekenland niet waar je socialistisch bootje drijft op veel bredere actieve milieus.

Door het ontbreken van een warm maatschappelijk bad trekken mensen zich makkelijk terug in de eigen kring, in discussies onderling. Het feit dat veel contact loopt via social media helpt niet. Het staat de vorming van een breder beleefd sociaal milieu in de weg. Daartoe moet je niet posten maar naar buiten komen.

Als je electoraal doorbreekt heb je tenminste nog het apparaat en het geld om van bovenaf iets op te bouwen, maar ook dan is het niet vanzelfsprekend. Kijk maar naar de SP, die maandenlang campagne heeft gevoerd rond de levensduurte, en uiteindelijk op Prinsjesdag amper 1500 tot 2000 leden wist aan te voeren. Een maatschappelijke beweging tegen de levensduurte getrokken door politiek links is het niet geworden. Dan zouden we zoiets moeten zien als het verzet van de boeren tegen de stikstofmaatregelen.

Maar genoeg pessimisme! De landelijke bijeenkomst van De Socialisten keek met optimisme vooruit. Groei lijkt mogelijk.

De Socialisten zijn alvast niet geïsoleerd. Heel wat actieve mensen zijn lid gebleven van de SP, maar delen de kritiek van De Socialisten op de koers van de SP. Anderen zijn overgestapt naar BIJ1. Al deze mensen staan allicht wat sceptisch over de plannen van De Socialisten (anders waren ze wel lid geworden). Maar ze hebben ook sympathie. Hier zit dus toch een potentieel van een breder milieu linkse politiek actieve mensen. De opeenvolgende crises die Nederland door elkaar schudden zal hopelijk dit milieu omvormen tot een actieve factor. Daarom is snelle groei van De Socialisten misschien niet per se nodig, maar wel goed doen wat je doet, en werken aan wederzijds vertrouwen met die anderen.

Na een lange discussie werd besloten de nieuwe organisatie te omschrijven als werkend aan een partij in opbouw.

Het landelijk bestuur heeft weinig middelen, maar de lokale groepen zijn nu gefuseerd tot één geheel. Dat is goed voor de samenhang. Het geeft steun aan kleinere groepen en individuele leden elders in het land. De activiteit en energie moet van de plaatselijke groepen komen. Het kleine landelijk bestuur zet zich vooralsnog vooral in om landelijk de discussie te coördineren over de verdere stappen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.