Na de machtsovername van de FPÖ, dreigde FPÖ-politicus Johan Gudenus in 2013, is het ‘knuppel uit de zak voor alle asielbedriegers, illegale buitenlanders en linkse schreeuwers.’ Nu is de FPÖ aan de macht en wordt dit dreigement werkelijkheid. Zowel het Zara Racisme Rapport als gesprekken met slachtoffers laten zien hoe dagelijks racisme van de staat eruit ziet.

Iedereen die in Wenen woont kent de situatie: na het uitstappen uit de U-bahn vormen zich rijen politieagenten en kaartcontroleurs. Terwijl het voor witte Oostenrijkers een korte onplezierigheid is van het zoeken naar en het laten zien van het kaartje, begint voor mensen met een donkere huidskleur een martelgang. Onvriendelijke agenten, minutenlange controles, racistische opmerkingen, en altijd de angst om onterecht meegenomen te worden naar een politiebureau. Racistische politiecontroles zijn in Wenen dagelijkse praktijk. Linkswende Jetzt deed bij het U-bahnstation Josefstädter Strasse interviews met getroffenen.

‘Als ik agenten zie, dan weet ik, zo meteen word ik staande gehouden en ingesloten. Dan willen ze dat ik mijn identiteitsbewijs laat zien en stellen ze mij voortdurend dezelfde vragen: “Heb je drugs bij je? Verkoop je drugs? Waar verstop je je drugs?” Deze controles duren vaak vijftien minuten. Veel agenten proberen wel vriendelijk met me te praten, maar er zijn er ook bij die opzettelijk onvriendelijk optreden en mij beledigen: “Waarom sta je hier de hele dag, als je niet in drugs handelt?”, zeggen ze dan. Of een agent vriendelijk is of onvriendelijk, hangt af van toeval. Ik denk dat veel van hen er plezier in hebben om mensen te intimideren. Na een controle zei een agent tegen mij: “today no business”, hij nam gewoon aan dat ik wiet dealde. Alleen al in de afgelopen week ben ik drie keer gecontroleerd, terwijl ik nog nooit iets illegaals heb gedaan. Gelukkig ben ik nog nooit meegenomen naar het bureau’, zegt een jonge vluchteling uit Noord Afrika. Die angst om meegenomen te worden naar het bureau is meer dan terecht.

De politie verspreidt angst

Het Zara Racisme Rapport 2017 bericht over een afschuwelijke politiecontrole begin oktober. Een jonge Nigeriaan werd zonder duidelijke reden meegenomen naar een politiebureau. Daar moest hij zich volledig uitkleden en werd onderzocht op drugs. Hoewel er niets gevonden werd, onderzochten ze ook zijn portemonnee. Nadat de agenten een condoom vonden, maakten ze de jongen belachelijk en moest hij het voor hun ogen omdoen. Vervolgens namen ze hem zijn geld – 70 euro – af en stuurden hem weg. Ook de hierboven geïnterviewde vluchteling gaf aan dat hij vrienden kent van wie de politie ook onterecht geld afgenomen heeft en dat hij daarom grotere bedragen in zijn kleding verstopt.

De vluchtelingenwerker Christine Franz verklaarde tegenover Linkswende Jetzt hoe begin dit jaar een met haar bevriende, minderjarige Afghaan door de politie tijdens een controle bij de Praterstern in elkaar geslagen werd. Hij had geweigerd zijn telefoon af te geven, waarop hij fysiek werd aangevallen. Sindsdien is hij bang om alleen de straat op te gaan en voelt hij zich vervolgd. De hiervoor geïnterviewde vluchteling zei dat hij Praterstern ondertussen mijdt, omdat het telkens weer tot gevallen van politiegeweld komt. ‘Het beveiligingspersoneel heeft bij controles vaak vechthonden bij zich, waarmee ze ons bang willen maken. Tijdens de controle volgen de honden al mijn bewegingen, ik wil me niet voorstellen wat er gebeurt als deze losgelaten worden.’ Ook controles door politie in burger zijn bij Praterstern dagelijkse kost.

De meeste van deze gevallen worden nooit bekend. Vluchtelingen zonder zekere verblijfsstatus hebben niet de mogelijkheid om juridisch tegen zulke aanvallen in het verweer te gaan en slechts een enkeling zal zulke voorvallen vastleggen. De politie is tegenover vluchtelingen in een positie van absolute macht; met de FPÖ op Binnenlandse Zaken kan zij zich nog meer dan voorheen veroorloven en dat buiten ze uit.

Massa uitzettingen

Begin april vond de grootste anti-vluchtelingen operatie uit de Oostenrijkse geschiedenis plaats. Volgens meerdere berichten werden ongeveer vierhonderd arrestatiebevelen aangevraagd voor Afghaanse vluchtelingen. Op vrijdag 6 april kwam het tot doelgerichte politiecontroles bij moskeeën, shisha-cafés en openbare plekken waar migranten graag samenkomen. Rond het middaguur marcheerden politieagenten de Yppenplatz in Ottakring op en verdreven alle ‘buitenlanders’ van het plein.

Een jonge getroffene zegt: ‘Ik woon in Niederösterreich, maar ik kom graag naar Wenen, omdat hier wat gebeurt en de meesten van mijn vrienden hier wonen. Mijn vrienden en ik, we waren met vier of vijf geloof ik, werden door meerdere agenten ingesloten en gecontroleerd. Tijdens de controle zochten de agenten naar drugs in de struiken. Toen ze niets vonden, vertelden ze mij dat ik terug moest naar Niederösterreich en ik hier niet mocht blijven (racistische wetgeving verbiedt asielzoekers die zich nog in de Dublinprocedure bevinden, om zich buiten het aan hen toegewezen district te bevinden, red.). Ik begrijp niet waarom ik niet in alle rust met mijn vrienden in de zon mag zitten, Oostenrijkers mogen hier ook zitten. Daarom bleef ik ook gewoon zitten. Na een uur kwamen de agenten opnieuw en bedreigde mij dat wanneer ik niet zou verdwijnen naar Traiskirchen, ze mij dan mee zouden nemen naar het bureau en ik een aantekening zou krijgen. Daarom ging ik terug. Ik begrijp niet, waarom de politie zonder reden zo’n mooie dag verpest.

Dagelijks racisme

Deze geschetste beelden zijn geen uitzondering. Het door het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) gepubliceerde racisme-rapport toont aan dat Oostenrijkse autoriteiten door en door racistisch zijn. 66 Procent van alle bevraagde Afrikanen zijn in de afgelopen vijf jaar (2012-2017) minstens een keer door de politie aangehouden. 56 Procent van hen neemt aan dat het vanwege hun huidskleur was. Ter vergelijking: In Engeland, een land dat niet echt bekend staat om zijn antiracisme, is dat 11 procent.

In tegenstelling tot andere EU-landen hoeven aanhoudingen in Oostenrijk niet schriftelijk gerechtvaardigd te worden; dat geeft de politie de macht om alles te kunnen doen. In totaal wordt 43 procent van de hier wonende Afrikanen blootgesteld aan discriminatie en intimidatie. In de EU is dat gemiddeld 24 procent.

FPÖ en de politie

Deze cijfers zijn geen toeval. De Oostenrijkse politie bevindt zich in rechtse handen. Een bewijs hiervoor is de Wahlsprengel 44, een woongemeenschap waar vrijwel uitsluitend politieagenten wonen. Bij de Weense deelstaatverkiezingen haalde de FPÖ in die gemeenschap 65 procent van de stemmen, meer dan waar dan ook. De FPÖ probeert al jaren een machtsbasis onder politieagenten op te bouwen.

Dat werkt zo: onwettig gedrag van agenten wordt door de FPÖ met baantjes beloond. De agent Gerald Ziehfreund werd in 2010 wegens mishandeling en machtsmisbruik ontslagen, kort daarna kreeg hij een baan als woordvoerder veiligheid bij de Weense FPÖ. FPÖ-baas Strache verdedigde de onbegrijpelijke racistische Facebookposts van agent Wolfgang Preiszler met de woorden: ‘hij heeft niks onredelijks gedaan.’

Oostenrijk: de meest racistische staat van Europa

Dit beeld van een door en door racistische staat wordt compleet gemaakt door het feit dat in geen enkel EU-land zo weinig mensen worden genaturaliseerd als in Oostenrijk. Van de hier levende buitenlanders werd in 2016 slechts 0,68 procent genaturaliseerd. Ter vergelijking: in Zweden is dat circa 8 procent.

Bijzonder walgelijk is dat niet alle in Oostenrijk geborenen automatisch het staatsburgerschap ontvangen. De Oostenrijkse staat geeft zijn ‘staatsburgerschap’ nog altijd uit op basis van rassentheoretische principes, het zogenaamde ‘bloedrecht’ (paragraaf 7 van de beschermingswet voor staatsburgerschap – ‘ius sanguinis’). Het is niet voldoende in Oostenrijk te zijn geboren, ook de ouders moeten reeds in het bezit zijn van staatsburgerschap.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Linkswende jetzt. Nederlandse vertaling: socialisme.nu.