Onder druk van een onbuigzame arbeidersbeweging besloot de gemeenteraad van Seattle op 6 juli 2020 tot unieke belastingmaatregelen voor Amazon en andere grote bedrijven. Dit zal de stad op jaarbasis minstens 214 miljoen dollar opleveren ten gunste van betaalbare huisvesting, Green New Deal-projecten en door de vakbond erkende banen.

Dit succes illustreert een enorme kanteling in de krachtsverhoudingen. Nog maar twee jaar eerder dwongen Amazon, de Kamer van Koophandel en de door het bedrijfsleven gesteunde burgemeester samen met bedrijfsvriendelijke vakbondsleiders, de gemeenteraad om de belasting voor grote bedrijven van 47 miljoen dollar per jaar in te trekken. Een overwinning die laat zien dat arbeiders en activisten terug kunnen vechten na een bittere nederlaag en vervolgens met succes het bezuinigingsbeleid doorbreken.

Zakencoalitie

De schandalige aanval die bedrijven twee jaar geleden begonnen, richtte zich op het socialistische gemeenteraadslid van Seattle, Kshama Sawant (lid van Socialist Alternative). Het was haar organisatie die de strijd aan de basis organiseerde voor rechtvaardiger belastingen. De grote bedrijven zetten hierop de tegenaanval in via advertenties, stemming makende peilingen en een campagne voor herroeping van de belastingmaatregelen.

Daarnaast betaalden zij mensen om handtekeningen te verzamelen met ongeveer zes dollar voor elke ondertekening van hun campagne. Amazon dreigde een staking te breken met de uitbreiding van haar hoofdvestiging in Seattle. De aanval werd ondersteund door rechtse talkshows, redactionele hoofdartikelen en een vakbondsleiding die openlijk de kant van Amazon koos.

Aangemoedigd door succes, heeft de door Amazon geleide zakencoalitie een ongekende 4,1 miljoen dollar uitgegeven aan de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen november. Hun pijlen waren uiteraard gericht op Sawant en andere progressieve en socialistische kandidaten. Door de verkiezingen te kopen, wilden de bedrijven hun eigen belang bij de stadspolitiek doordrukken en tegelijkertijd de werkende mensen een blijvende les leren over de macht van bedrijven.

De bazencoalitie verloor. Vijf van de zeven door het bedrijfsleven gesteunde kandidaten leden een nederlaag. Sawant zegevierde dankzij een ongeëvenaarde beweging aan de basis die met meer dan duizend campagnevoerders op 225.000 deuren klopten. Zij schuwde het gevecht niet en verklaarde Wat er dit jaar op het spel staat, is wie Seattle leidt: Amazon en grote bedrijven, of de werkende mensen.

Conferenties

Nadat ze was herkozen, riep Sawant vanaf januari een reeks Tax Amazon Action Conferences bijeen, waar honderden activisten debatteerden en stemden over een nieuw voorstel: een belasting van 300 miljoen dollar per jaar voor Amazon en de grootste bedrijven in Seattle, waaronder (bio)technologiebedrijven, grote internationale advocatenkantoren en internationale hotel- en restaurantketens. Met dit geld zouden betaalbare, door de overheid beheerde woningen gefinancierd worden, evenals de Green New Deal-projecten ls klimaatbestendige huizen, vervanging van olie- en gasverwarming door elektrische systemen en de installatie van zonnepanelen.

Omdat de uitvoering door de gemeenteraad op weinig vertrouwen kon rekenen, werd een petitie gelanceerd om de maatregelen op het stembiljet te vermelden.

Straatprotesten

Het begin van de Covid-19-crisis, eind februari, stelde de activisten voor organisatorische complicaties, zoals de lijfelijk aanwezigheid bij bijeenkomsten en de verzameling van handtekeningen. Dat laatste was niet meer mogelijk bij (bus)stations , markten, campussen van universiteiten en drukke straten. De nieuwe omstandigheden dwongen de organisatoren petities te sturen naar activisten die vervolgens handtekeningen in hun directe omgeving bij elkaar brachten.

Naarmate de Covid-19-crisis verergerde, richtten de organisatoren sociale trefpunten op in volkswijken, compleet met een desinfecterend middel voor de handen en voor pennen die na elk gebruik werden schoongemaakt. Maar deze drievoudige crisis – bedreiging van de gezondheid, banenverlies en huisuitzetting – riep een enorm enthousiasme op bij deze volkspetitie. Zo kon de beweging nog meer druk zetten op het gemeentebestuur om snel over de brug te komen.

De Justice for George Floyd beweging die eind mei op straat explodeerde, zorgde voor een nog grotere dynamiek. Bij de protesten legden sprekers het verband tussen Black Lives Matter en de Amazon Tax door op te roepen tot fondsen voor de bouw van betaalbare woningen om de racistische gentrificatie [‘opwaardering’] in Seattle tegen te gaan.

Toen het moment van de waarheid aanstaande was en het op stemming aan kwam, overspoelden honderden activisten de gemeentekantoren met e-mails, telefoontjes en openbare getuigenissen. De roep om belastingverhoging voor de Amazons van deze wereld vond weerklank in de straatprotesten. Met als uitkomst dat het politieke establishment zich gedwongen zag een voorschot te nemen op zijn eigen Amazon belasting.

Inning van de rekening

Met de smakeloze benaming Jumpstart Seattle kwamen de ondernemers met een eigen wetsvoorstel, bedoeld om het initiatief van de stemming te torpederen. Verschillende grote bedrijven – met name het technologiebedrijf Expedia en horecavestigingen – voelden het beslissende moment van de beweging en omarmden het plan van het establishment. Ja, schadebeperking maakte er deel van uit, gaf een restaurantmanager toe die in 2018 vocht tegen de Amazon belasting, maar de maatregel voor 2020 steunde.

Als laatste redmiddel bestempelde de Kamer van Koophandel het voorstel als een belasting op banen – zoals het in 2018 met succes had gedaan. Nu bleek dit een kansloze missie vanwege de boodschap die de afgelopen twee jaar consequent door de beweging was uitgedragen: een belasting voor Amazon en de rijkste bedrijven van Seattle, niet voor werknemers, op banen of kleine bedrijven. Op 6 juli keurde het stadsbestuur de belastinghervorming goed. Deze zal minimaal 214 miljoen dollar per jaar opleveren. Weliswaar minder dan de 300 miljoen dollar die de beweging aanvankelijk eiste, maar meer dan vier keer de belasting die het grote bedrijf in 2018 afschafte. Het aangenomen plan stemde vrijwel overeen met dat wat door de activisten was bekrachtigd tijdens de Tax Amazon Action Conferences.

Bazen laten geen gelegenheid onbenut om offers te eisen van het personeel, uiteraard ten gunste van de eigen macht en bedrijfswinsten. De Covid-19-crisis blijkt hierop geen uitzondering. Zie de federale en lokale overheden die vacaturestops invoeren en personeel ontslaan. Talloze bezuinigingen worden doorgevoerd, zoals op de voedselvoorziening, huisvesting, kinderopvang, jeugdzorg en recreatie. Bovendien zijn de reparatie en het onderhoud van wegen, bruggen en openbare gebouwen gestaakt.

Hoe kunnen arbeiders tegen de aantasting van hun rechten terugvechten? De meer dan twee jaar durende belastingstrijd tegen Amazone in Seattle is leerzaam voor alle activisten in hun strijd tégen bezuinigingen, vóór banen en arbeidersrechten. Hier een zestal conclusies.

1. Het gaat om kracht

De basis van ons succes was dat we een krachtige en onafhankelijke beweging hadden opgebouwd die democratisch was georganiseerd, vertelde Sawant in het tijdschrift Jacobin

Ook zich progressief noemende politici beschouwen politieke strijd vaak als een voorwaarde om tot consensus te komen tussen de ‘strijdende’ partijen die vervolgens met elkaar ‘aan tafel moeten komen’ om geschillen aan te pakken en aanvaardbare compromissen te sluiten. Een proces achter gesloten deuren, ver weg van de beweging.

De beweging Amazon Tax kreeg de overhand, omdat de organisatoren de basis wisten te activeren de strijd aan te gaan. Een gevecht dat steeds werd voorgesteld als een strijd van de werkende bevolking tegen het kapitaal van de grote bedrijven. Daarbij werd niet toegegeven aan oproepen van vele kanten, ook door enkele progressieve lokale leiders, om Amazon niet tegen te werken, de campagne af te zwakken en een compromis te sluiten.

Omdat de politieke strijd gaat over tegengestelde belangen – net als bij vakbondsonderhandelingen – is wat arbeiders weten te realiseren een uitdrukking van de krachtsverhoudingen op een bepaald moment. De activisten van Tax Amazon erkenden dat de nederlaag van 2018 slechts een tijdelijke tegenslag was. Door hun organisatie in twee jaar tijd te verdubbelen, wisten zij de verhoudingen in de politieke arena in hun voordeel om te zetten.

2. De aanval loont

De ondernemers en aan hun bevriende politici, gesteund door de gangbare media, proberen voortdurend de verwachtingen van werknemers te temperen. Steeds worden eisen van werknemers als ‘onrealistisch’ en ‘onpraktisch’ afgedaan en wordt aangedrongen op bezuinigingen.

De organisatoren van Tax Amazon slaagden erin de werkende mensen te stimuleren een krachtige beweging op te bouwen door het tegenovergestelde te doen. Door perspectief te bieden, geconcretiseerd in de doelstelling om Amazon te belasten voor de financiering van betaalbare woningen, de Green New Deal en publieke voorzieningen.

3. Bouw basisorganisaties op

Voortbouwend op het beslissende moment van de massale herverkiezingscampagne van 2019, bouwde Tax Amazon een sterke, democratische beweging op. De organisatie van Sawant, Socialist Alternative, hielp samen met vakbonden, milieu- en gemeenschapsgroepen bij de opbouw van de campagne en de bijbehorende conferenties. Hier discussieerden vakbondsleden en activisten van sociale bewegingen urenlang over onderdelen van de wetgeving en de campagnestrategie. Daarna volgden stemmingen met het principe van één stem per persoon. De stem van een vakbondsbestuurder telde dus niet zwaarder dan die van een nieuwe vrijwilliger.

Dit democratische proces leidde tot een krachtige campagne die bestand was tegen de druk en de aanvallen van het politieke establishment.

4. Zorg voor politieke wapens

De Tax Amazon Action Conference nam in januari een cruciale, strategische beslissing die doorslaggevend bleek te zijn. In plaats van uitsluitend te vertrouwen op de gemeenteraad werd de campagne zowel gericht op wetgeving als op de opstelling van een petitie over het vraagstuk van de belastingen bij de nieuwe verkiezingen. Dit was het equivalent van arbeiders die in staking gingen.

Wat het politieke establishment het meest vreesde, was een kostbare veldslag in november over een steminitiatief waardoor de arbeiders tegenover de grote bedrijven kwamen te staan. Ze wilden geen kosten maken om zich te verdedigen tegen een populaire belastingmaatregel. Ook wilden zij niet nog meer aandacht voor de flagrante economische ongelijkheid in Seattle, één van de ergste in de Verenigde Staten.

Toen de actievoerders van Tax Amazon aankondigden dat het vereiste aantal handtekeningen zou worden ingediend, was de dreiging een feit dat het in november tot een stemming zou komen. Dit zorgde voor een buitengewone druk op het politieke establishment. Conclusie: in de politieke strijd heb je, net als bij vakbondsonderhandelingen, een krachtig wapen nodig.

5. Leg verbindingen tussen bewegingen

De organisatoren van Tax Amazon zijn van mening dat kwesties van klimaat en huisvesting verbonden zijn aan raciale en economisch tegenstellingen. Zowel de aanpak van wetgeving als het initiatief voor betaalbare woningen behoren tot vakbondswerk, evenals zorgen voor plaatsen voor mensen met leercontracten in de wijken waar de woningen gebouwd worden.

De nieuwe huizen moeten voldoen aan normen van de Green New Deal, inclusief een toezegging om duurzame energie te gebruiken. Daarnaast staat de eis dat ongeveer 20 miljoen dollar per jaar wordt gereserveerd voor het ombouwen van bestaande arbeiderswoningen naar hernieuwbare energie – nogmaals met arbeid erkend door de vakbond.

Terwijl duizenden mensen zich tijdens de laatste weken van de Tax Amazon strijd verzamelden tegen politiegeweld, werkten vooraanstaande zwarte kerkleiders met Sawant samen om een ??belangrijk detail aan het wetsvoorstel toe te voegen. Namelijk, speciale fondsen om betaalbare huizen te bouwen in het Central District van Seattle dat voorheen een bloeiende zwarte gemeenschap kende. In de loop der jaren werd echter twee derde van de Afro-Amerikaanse bevolking uit de buurt verdreven. In de jaren negentig betekende de gentrificatie van Seattle ook dat jonge, zwarte mannen opgesloten werden.

Projectontwikkelaars pikten de afgelopen jaren hele woonblokken in ten koste van de oude huiseigenaren.

Gesteund door meer dan tweehonderd kerkelijke activisten reserveerde het amendement van Sawant minimaal 18 miljoen dollar per jaar voor de bouw van betaalbare, publiek beheerde huurwoningen in het Central District. Eerder verjaagde buurtbewoners kregen een ‘sociale voorkeur’. Het amendement werd unaniem aangenomen.

6. Het is nooit voorbij

Ook na de overwinning voor wetgeving over belastingen, realiseren de activisten van Tax Amazon zich dat de strijd nog niet voorbij is. Nu zal de beweging worden uitgedaagd om de burgemeester van Seattle en ondernemersvriend, gekozen met een recorddonatie van Amazon, te dwingen de nieuwe wet volledig uit te voeren.

Dat vereist voortdurende organisatie en actie. Net als bij een door de vakbond afgesloten cao zal de Tax Amazon wetgeving gehandhaafd worden door voortdurende collectieve organisatie en demonstraties van arbeidersmacht.

Jonathan Rosenblum is vakbondsmilitant en activist in Seattle. Hij is auteur van Beyond $ 15: Immigrant Workers, Faith Activists, and the Revival of the Labour Movement.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Labor Notes. Nederlandse vertaling: Roland Siebe voor Solidariteit.