De verkiezingen in Duitsland op 26 september zullen beslissen over de volgende regering en dus over de nieuwe bondskanselier. Een ‘ander tijdperk’ na 16 jaar onbetwiste heerschappij van Angela Merkel. Niet veel mensen zijn echter geïnteresseerd in de campagne. Ongebruikelijk voor Duitsland heeft het sociale nieuws de verkiezingscampagne overschaduwd, met name door een grote staking van spoorwegarbeiders en strijd in ziekenhuizen.

Een versleten politieke campagne

Vanaf het begin is het enige thema van de campagne het vermogen van de belangrijkste kandidaten  om de schoenen van de grote Merkel te vullen. Geen woord over ziekenhuizen, een paar snippertjes over werkloosheid en ecologie… En enkele kleine, bijna komische, schandalen.

Annalena Baerbock, de Groene kandidate, stond in maart in de peilingen nog aan de leiding en werd geprezen door industriëlen die zich achter de ecologische overgang schaarden (en de subsidies die daarmee gepaard gaan). Zes maanden later, na de onthulling van een paar verfraaide regels op haar CV en beschuldigingen van plagiaat, zakten de Groenen naar de derde plaats. Ze maakten zichzelf belachelijk door zichzelf na een procedurefout de lijsten in Hessen te ontnemen. Zelfs de dodelijke overstromingen in juli, die op brute wijze de gevolgen van de klimaatverandering en de ongecontroleerde verstedelijking aan het licht brachten, konden het momentum niet keren.

Een andere van de drie ‘grote’ kandidaten heeft onder deze ramp te lijden gehad: Armin Laschet, Merkels door de conservatieve CDU aangewezen opvolger en minister-president van Noordrijn-Westfalen, een van de zwaarst getroffen regio’s. Zijn bestuur werd alom bekritiseerd en hij werd gefilmd terwijl hij met zijn mobiele telefoon speelde en lachte tijdens een herdenking van de slachtoffers. Nu is het dus Olaf Scholz – van de SPD – die het voortouw neemt. Als vice-kanselier van Merkel is zijn grootste succes dat hij dit soort blunders heeft weten te voorkomen.

Na de verkiezingen zal waarschijnlijk het spel van de veelkleurige coalities moeten worden gespeeld: een nieuwe ‘grote coalitieregering’ (SPD/CDU)? Of ‘rood-rood-groen’ (links, SPD en de Groenenj)? Of groen-zwart (Groenen-CDU)? Of een rood-geel-groene ‘stoplicht’-coalitie (Groen, SPD, liberale FDP)? De voorspellingen zijn legio en alle kleuren van de regenboog zijn erbij betrokken, ondanks de saaie grijsheid van deze campagne.

​​​​​​​Een kleurrijkere sociale campagne

Gelukkig is er ook bemoedigend nieuws! Sinds juli hebben herhaalde stakingen de Duitse treinen lamgelegd. Tegen een achtergrond van rivaliteit tussen vakbonden en aanvallen op de pluraliteit van de vakbonden, die overbiedingen mogelijk maken, heeft de kleine vakbond GDL (Duitse Machinisten Vakbond) twee keer opgeroepen tot twee dagen staking, en daarna tot zes dagen, die veel steun kregen.

De eisen van de vakbondsleiding zijn schuchter: een naar beneden bijgestelde Covid-bonus en loonsverhogingen die de inflatie nauwelijks compenseren. Maar de vastberadenheid van de stakers is groot. Ze strijden vooral voor betere arbeidsomstandigheden en het behoud van hun aanvullend pensioen. Terwijl ze zich door de pandemie heen werken, heeft de Deutsche Bahn niets voor hen in petto… terwijl het bedrijf zijn directeuren rijkelijk beloont! De komende dagen zullen waarschijnlijk nieuwe stakingen worden aangekondigd.

Tegelijkertijd hebben de verzorgenden in Berlijn op dynamische wijze gedemonstreerd voor het aannemenvan meer personeel en een voor allen gemeenschappelijke collectieve arbeidsovereenkomst. Een staking werd aanvankelijk door de rechter verboden, maar de afgelopen dagen is door de twee grootste organisaties in de ziekenhuizen (Vivantes en Charité) een nieuwe oproep tot een onbeperkte staking gelanceerd. En op donderdag 10 september was er een stakingsdag van commerciële werknemers, evenals mobilisaties tegen stijgende huurprijzen in Berlijn en grote demonstraties tegen een nieuwe veiligheidswet in het Ruhrgebied.

De leider van de machinistenvakbond GDL, Claus Weselsky, zelf lid van de CDU, insinueert dat het nodig zou zijn Groen te stemmen om de spoorwegen te ontwikkelen… maar we verwachten niet echt een ‘opperste redder’, wie het ook is. En met reden: in Berlijn is het een regeringscoalitie van sociaal-democraten, ecologisten en zogenaamd radicaal links die momenteel stakingen van ziekenhuispersoneel verbiedt en openbare ziekenhuizen ontmantelt. Gevraagd naar Marx, een paar maanden voor de staking van de spoorwegarbeiders, zei Weselsky: ‘Dat riekt naar klassenstrijd, dat doen we hier niet’. Maar integendeel, het lijkt erop dat we dat wel doen…

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op International Viewpoint. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.