Solidariteit met het Afghaanse volk

Solidariteit met het Afghaanse volk, slachtoffer van het imperialisme en de Taliban

Tien jaar na de terugtrekking van het Amerikaanse leger uit Irak beleeft de Amerikaanse interventie opnieuw een echt debacle, ditmaal in Afghanistan. We zullen de komende tijd moeten afwachten in hoeverre dit van invloed is op de aanspraken van het VS-imperialisme om als ’s werelds leidende macht de geopolitiek te beheersen en te manoeuvreren, zoals het twintig jaar geleden heeft gedaan door deze twee landen met een misdadige militaire macht te bezetten.

In het nieuwe millennium was Afghanistan de eerste van vele die onder dergelijke militaire aanvallen te lijden kregen. Het establishment van het buitenlands beleid van de VS had China, Iran en Rusland al aangewezen als degenen voor wie moest worden opgepast. Zij waren zich er dus terdege van bewust dat Afghanistan, naast Pakistan, buurland was van Iran, China en de pro-Russische Centraal-Aziatische republieken, waarbij laatstgenoemde ook over grote, relatief onaangeboorde bronnen van olie en gas beschikten.

De machtsovername in Kaboel door de Taliban op 15 augustus werd gekenmerkt door bloedvergieten, ontvoeringen en volksverhuizingen; ze brengt een onzekere toekomst voor de meerderheid van de 38 miljoen Afghanen. Dat de Taliban opnieuw de macht hebben gegrepen – en dit veel sneller deden dan de VS hadden verwacht – is een zware slag voor de politieke geloofwaardigheid van het VS-imperialisme. Zijn Afghaanse handlangers zijn bezweken.

Chaotische ontreddering voor het imperialisme

De overwinning van de Taliban werd in veel opzichten in de hand gewerkt door het VS-imperialisme. Het Doha-akkoord met de Taliban maakte de weg vrij voor deze machtsovername. Met de directe of indirecte betrokkenheid van Qatar, Rusland, Iran, China en Pakistan, bereikten de VS en de Taliban een akkoord. De 20 jaar durende oorlog onder leiding van de VS in Afghanistan heeft niets opgeleverd. Met de terugtrekking van de VS-strijdkrachten uit Afghanistan is het land nu overgeleverd aan de genade van een aangemoedigde Taliban. Op geen enkel moment werd het Afghaanse volk betrokken bij het bepalen van zijn eigen lot. Donald Trump is nu druk bezig president Biden de schuld te geven, maar in feite zijn beiden medeplichtig. Biden zet het imperialistische beleid van Trump voort, of het nu gaat om Afghanistan of om Israël, Cuba, Venezuela en elders.

Terwijl Trump op dit akkoord aandrong, voerde Biden het uit. De terugtrekking van de VS getuigt van de afnemende steun in de VS voor de ‘eeuwige oorlog’ en stelde het VS-imperialisme in staat zich militair terug te trekken uit het moeras in Afghanistan en de middelen elders te concentreren. De VS wilden Afghanistan hoe dan ook verlaten. Zij trokken zich op de slechtst mogelijke manier terug zonder eerst de evacuatie van burgers te organiseren.

De onvoorbereide terugtrekking van de VS heeft zelfs de woede van hun bondgenoten gewekt. Onder Europese politici, die boos waren dat ze niet betrokken waren bij de Amerikaanse plannen voor terugtrekking, wordt opnieuw gesproken over de vorming van een strijdmacht die autonoom van de VS en de NAVO kan opereren. Terwijl ze met euforie de overname van Kaboel door de imperialistische strijdkrachten twintig jaar eerder vierden, heeft de nederlaag en vooral de snelle ineenstorting van hun marionettenregime tot ernstige meningsverschillen tussen de VS en haar bondgenoten geleid. Een van de jubelende partners van Bush in 2001, Tony Blair, veroordeelde het ‘in de steek laten’ van het land als ‘gevaarlijk’ en ‘onnodig’.

​​​​​​​China en Rusland staan garant voor Taliban-regime

De terugkeer van de Taliban opent de mogelijkheid van een verdere versterking van de invloed van VS-rivalen zoals Rusland en China in de regio. Anders dan ten tijde van de Amerikaanse bezetting van Kabul in 2001, kiezen China en Rusland niet langer de kant van het VS-imperialisme. Beide landen voeren serieuze besprekingen met de Taliban over de wijze waarop ze Afghanistan kunnen ‘ontwikkelen’ en de door het VS-imperialisme achtergelaten projecten kunnen voltooien. Rusland en China zijn schaamteloos bereid om de dictatuur van de Taliban te erkennen. Ze hoeven niet eens aan hun volk te verantwoorden wat er met het Afghaanse volk zal gebeuren. Dictaturen hebben hun eigen ‘voordelen’.

De verdeeldheid onder de VS-bondgenoten en de toenemende invloed van haar rivalen tonen aan dat het Doha-akkoord een compromis was voor het VS-imperialisme. In zijn langzame, kronkelige neergang realiseert het zich dat het niet in staat is de gebeurtenissen te domineren op de manier die de Amerikaanse regering voor ogen stond toen ze twee decennia geleden de zogenaamde ‘oorlog tegen het terrorisme’ begon.

Een grote en chaotische luchtbrugoperatie na de machtsovername door de Taliban in Kaboel is nog steeds aan de gang op het moment dat deze regels geschreven worden (30 augustus). De NAVO-troepen hebben tienduizenden mensen van de luchthaven van Kaboel geëvacueerd. Met tientallen doden als gevolg van de onrust en de aanslagen, wachten duizenden anderen nog steeds op een miraculeuze ontsnapping uit het land om aan de doodseskaders van de Taliban te ontkomen. Ondanks het feit dat duizenden op de luchthaven wachten op de hulp van de VS en de NAVO, blijft president Joe Biden vastbesloten om de dramatische evacuatie-operatie tegen 31 augustus te beëindigen. Dat is de apathie van de VS tegenover de Afghanen.

De VS hebben nu ook de buitenlandse reserves van 9,5 miljard dollar bij hun eigen centrale bank bevroren, terwijl het IMF 450 miljoen dollar voor Afghanistan opschort als onderdeel van het hulpprogramma voor het coronavirus.

Dit betekent dat Afghanistan, het op zeven na armste land ter wereld, dat aan de Taliban is overgeleverd, verder in armoede zal wegglijden.

Wat de afgelopen 20 jaar in Afghanistan is uitgegeven in naam van ontwikkeling, ‘democratie’ en opleiding van de strijdkrachten, was ongekend in termen van investeringen. Volgens het Cost of War Project hebben de Verenigde Staten 1.874,5 miljard euro in Afghanistan gestoken. Met dit geld had overal ter wereld basisonderwijs en gezondheidszorg kunnen worden verstrekt. Volgens een rapport van het Amerikaanse ministerie van Defensie uit 2020 hebben de Verenigde Staten 686,9 miljard euro uitgegeven aan oorlogskosten.

De slachtoffers in deze oorlog kunnen worden geschat aan de hand van het feit dat in april 2021 47.235 burgers, 72 journalisten en 444 hulpverleners waren gedood. Ook 66.000 Afghaanse soldaten zijn het slachtoffer geworden van deze oorlog.

De Verenigde Staten verloren 2.442 manschappen en er raakten 20.666 militairen gewond. Daarnaast werden 3.800 particuliere beveiligers gedood. Soldaten uit 40 landen namen deel aan de Afghaanse strijdkrachten van de NAVO. Van hen werden 1.144 soldaten gedood. Het aantal mensen dat zijn toevlucht buiten het land heeft gezocht bedraagt 2,7 miljoen, terwijl 4 miljoen mensen in eigen land ontheemd zijn geraakt. Het VS-imperialisme heeft rijkelijk geleend om deze oorlog te financieren. Het betaalde alleen al aan rente naar schatting 451,3 miljard euro. Daarnaast gaf het 249,2 miljard euro uit aan medische en andere uitgaven voor terugkerende gevechtstroepen. Er werd 74,1 miljard euro uitgegeven aan de opleiding van de 300.000 Afghaanse soldaten die zich zonder slag of stoot overgaven, en 30,3 miljard euro aan wederopbouwprojecten zoals dammen, snelwegen, enzovoort, en vervolgens 7,5 miljard euro als compensatie zodat de Afghanen geen papaver meer zouden telen en geen heroïne meer zouden verkopen.

Het VS-imperialisme gebruikte het gevaar van de Taliban en Al Quaeda om geheime kampen en gevangenissen te creëren voor het martelen van mensen, om misdaden tegen de menselijkheid te begaan, om Guantanamo te gebruiken om mensen zonder behoorlijke rechtsgang gevangen te zetten, om de CIA en de NSA te versterken, om de Patriot Act aan te nemen, enzovoort.

​​​​​​​Ineenstorting van een gewelddadig, incompetent en corrupt regime

De VS en hun bondgenoten beloofden dat hun bezetting ontwikkeling zou brengen en vrouwen zou bevrijden van het onderdrukkende bewind van de Taliban. Maar dat is niet gebeurd. Vanaf het begin berustte de bezetting op corruptie, geweld en deals met repressieve machthebbers en voormalige krijgsheren in plaats van op echte lokale steun. Zoals de Revolutionaire Vereniging van Afghaanse Vrouwen opmerkte: ‘De bezetting heeft alleen maar geleid tot bloedvergieten, vernietiging en chaos. Ze hebben ons land veranderd in de meest corrupte, onveilige, drugs-maffia en gevaarlijke plaats, vooral voor vrouwen’. De bezetting is jammerlijk mislukt in haar beweerde doel om de armoede uit te roeien. Volgens schattingen van de Wereldbank bedraagt de werkloosheid in Afghanistan momenteel 25 procent en de armoede 47 procent. Ashraf Ghani & Co. waren betrokken bij mega-corruptie. De kloof tussen de klassen was scherp.

Afghanen vochten niet voor de Amerikanen; waarom zouden ze vechten voor hun lokale agenten? De Afghaanse bevolking en soldaten hadden geen ideologische basis om namens het regime tegen de Taliban te vechten. Het regime stortte in, niet omdat de steun voor de Taliban overweldigend was, maar omdat door het geweld, de incompetentie en de corruptie van het regime slechts weinigen bereid waren voor het regime te vechten. De historische les van Afghanistan is dat de door buitenlandse militaire interventie gecreëerde krachten het land niet kunnen verdedigen of de omstandigheden voor de meerderheid aanzienlijk kunnen verbeteren. Twintig jaar lang waren de VS- en NAVO-strijdkrachten in Afghanistan gestationeerd, maar het door hen getrainde Afghaanse leger viel zonder slag of stoot uiteen. Ook de vorige Sovjetbezetting, die we op dezelfde manier aan de kaak stelden, slaagde er niet in een langdurig regime te vestigen.

Ashraf Ghani & Co vertegenwoordigen de ergste vorm van kapitalisme. De Taliban zijn er daarentegen in geslaagd religie slim uit te buiten. Ze hebben een idee van een religieuze staat. Ashraf Ghani heeft nooit duidelijk gemaakt welke staat hij wil. Er is weinig hoop dat er in de nabije toekomst een serieuze oppositie tegen de Taliban zal opkomen in Afghanistan. De meeste krijgsheren (vaak voormalige Mujahideen) die de afgelopen 20 jaar de kant van Washington kozen en in Afghanistan zijn gebleven, onderhandelen met de Taliban over een zogenaamde eenheidsregering die de macht deelt. Zij hebben hun nederlaag aanvaard en staan nu te popelen om elk kruimeltje te aanvaarden dat de Taliban hun zouden kunnen voorschotelen. Deze krijgsheren zullen door de Taliban worden gebruikt om later te worden vervolgd als een excuus voor het feit dat ze er niet in zijn geslaagd de massa’s enige verlichting te bieden. Het zogenaamde ‘anti-Taliban-verzet’ dat thans door delen van de Westerse media wordt bejubeld, bestaat uit evenzo in diskrediet geraakte, onrechtvaardige krijgsheren en vormt geen alternatief.

​​​​​​​Taliban consolideren hun macht door middel van geweld

De Taliban consolideren hun macht door een combinatie van strategieën. Enerzijds bereiden ze zich voor en zijn ze betrokken bij het gericht doden van hun tegenstanders in verschillende delen van Afghanistan, anderzijds proberen ze de steun te winnen van stamhoofden en voormalige regeringsfunctionarissen. Dit is om een beeld te geven van een alomvattende regering. Deze gebaren van inclusiviteit zijn niets anders dan een farce. Nu ze Kaboel onder controle hebben, kunnen de Taliban zich de luxe veroorloven om een symbolische machtsdeling toe te kennen in ruil voor de erkenning van hun regime.

Op dit moment zijn de Taliban nog voorzichtig bezig in Kaboel, maar de afgelopen maanden hebben ze op alle plekken die ze hebben bezet hun gebruikelijke geweld laten zien. Zowel de Verenigde Naties als Human Rights Watch hebben in de afgelopen weken verklaringen afgelegd over oorlogsmisdaden van de Taliban.

De Taliban betekent ‘barbarij is onze politiek’. Hun werkelijke strategie is de mensen in angst te houden en hen te disciplineren door middel van terreur. Daarom worden wrede straffen (neus en handen afhakken, steniging, openbare executies, droppings uit helikopters) uitgevoerd om zoveel mogelijk angst te zaaien. Door terreur en belediging breken ze het verzet.

De vorige keer erkenden alleen de Verenigde Arabische Emiraten, Turkmenistan, Saoedi-Arabië en Pakistan, vier landen, het Taliban-regime. Maar nu geven de regeringen van Turkije, Rusland, China, Pakistan en andere landen te kennen dat ze bereid zijn met de Taliban samen te werken. En terwijl de politici van de westerse imperialistische landen het geweld van de Taliban hypocriet veroordelen, laten ook zij de mogelijkheid open van een ‘engagement’ met de Taliban in de toekomst. De geschiedenis staat bol van de voorbeelden van Amerikaanse steun aan reactionaire bewegingen, zowel in Afghanistan als in de regio. De VS sloten een verbond met de rechtse dictatuur van generaal Zia-ul-Haq in Pakistan en het reactionaire Saoedische regime om een wereldwijd netwerk van jihadisten te steunen tegen de door de Sovjet-Unie gesteunde Afghaanse regering. Na het omverwerpen van de regering-Najeebullah kwamen de Taliban in Afghanistan aan de macht als gevolg van een bloedige, langdurige burgeroorlog. Imperialistische geopolitiek en concurrentie zijn in al zijn lelijkheid te zien. De prijs zal worden betaald door de Afghaanse en andere volkeren van de wereld.

​​​​​​​Een nieuwe fase van burgeroorlog

De terugslag van het VS-imperialisme in Afghanistan betekent niet een overwinning voor de anti-imperialistische krachten. Het VS-imperialisme heeft een klap gekregen van een reactionaire macht die niets te maken heeft met democratie, mensenrechten en vrouwenrechten, ecologie of sociale ontwikkeling van de volkeren. De eerste periode van het Taliban-regime (1996-2001) was een nachtmerrie voor minderheden, vrouwen en de bevolking van Afghanistan. De Taliban zijn niet veranderd. Zij zijn alleen vindingrijker geworden en gaan geraffineerder te werk dan in het verleden. De Taliban hebben een wereldwijde agenda van ‘Islamitische overwinning’. Zij zullen in verschillende vormen herhalen wat zij tijdens hun 5 vorige jaren van heerschappij in Afghanistan hebben gedaan. Deze keer kunnen de Taliban langer aan de macht blijven, in tegenstelling tot hun vorige machtsperiode.

De overwinning van de Taliban is dus geen teken van vrede maar opent een nieuwe fase van burgeroorlog. De vestiging van nog een fanatiek religieuze staat in Zuid-Azië betekent onderdrukking binnen zijn grenzen en de bevordering van religieus sektarisme in de gehele regio. Vrede zal ongrijpbaar blijven. De overwinning van de Taliban is slecht nieuws voor de progressieven in de hele wereld. Onze kritiek op de Amerikaanse agenten betekent niet dat wij de Taliban steunen.

Elk volksverzet zal geconfronteerd worden met brute onderdrukking en op enorme obstakels stuiten. Toch zien we tekenen van verzet. Het is niet mogelijk om het volk van Afghanistan te dicteren met de loop van een geweer.

Het verzet tegen zowel het imperialisme als het reactionaire bewind van de Taliban moet worden voortgezet. Alleen de overwinning van werkelijk democratische en socialistische krachten kan het toekomstige bloedvergieten in Afghanistan stoppen. Internationalistische progressieve en radicale krachten moeten doen wat ze kunnen om de huidige ramp te verzachten en de weg vrij te maken voor een alternatief in de toekomst. Steun voor sociale organisaties in Afghanistan en voor de sociale en politieke rechten van de internationale diaspora zijn van essentieel belang voor de vorming van een alternatief voor zowel het imperialisme als de Taliban.

– Wij eisen dat geen enkel land het Taliban-regime erkent als een representatieve regering van Afghanistan.

– Er mogen geen beperkingen worden opgelegd aan degenen die een toevluchtsoord of asiel zoeken en er moeten adequate voorzieningen worden getroffen om hen in staat te stellen te blijven of zich elders te vestigen waar zij kunnen.

– In plaats van humanitaire hulp te blokkeren of als onderhandelingstroef met de Taliban te gebruiken, moet hulp worden verleend via plaatselijke volksorganisaties.

– Internationalistische progressieve en radicale krachten moeten proberen banden aan te knopen met progressieve organisaties in Afghanen, waar ze zich ook bevinden en in het bijzonder steun bieden aan oproepen van organisaties van Afghaanse vrouwen.

– Deze krachten moeten zich verzetten tegen elke poging om een nieuwe imperialistische interventie te organiseren. Ze moeten zich verzetten tegen de racistische propaganda die de Taliban afschildert als het product van ‘islamitische achterlijkheid’ in plaats van dat van imperialisme en interventie.

– Nee tegen het imperialisme, nee tegen de Taliban.

Deze verklaring werd aangenomen door het Uitvoerend Bureau van de Vierde Internationale op 30 augustus 2021.

Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.