Sinds het eerste geval van besmetting en, een week later, de eerste dode als gevolg van Covid-19 werd aangekondigd op 10 maart, zijn er in Turkije al meer dan 7.500 mensen besmet en 108 doden gevallen. We gaan dus weken in waarin het aantal besmettingen en sterfgevallen zeer waarschijnlijk dramatisch zal toenemen. Maar het zal ook mogelijk worden om te meten of de tot nu toe genomen maatregelen de verspreiding van het virus tot op zekere hoogte hebben kunnen afremmen.

Eerst het kapitaal redden

Meerdere openbare of private campagnes, zoals “er is leven thuis” of in een meer directe stijl “thuis blijven”, hebben zeker invloed gehad op de keuze van degenen die de mogelijkheid hadden om thuis te blijven. Verschillende werknemers uit ‘witteboordensectoren’, waarin de bedrijven telewerkmaatregelen hebben genomen, zijn ook in hun huizen geïsoleerd gebleven. Een aanzienlijk deel van de arbeidersklasse was echter niet in staat om deze zelfquarantaine uit te voeren en werd dus in de afgelopen weken verder blootgesteld aan het risico van besmetting.

De maatregelen van het Erdogan-regime zijn geen uitzondering op de regel. Ze tonen aan dat het dilemma “leven of winst”, zelfs in een “apocalyptische” situatie, geen dilemma is voor de heersende klasse en de burgerlijke regeringen. Alles wordt gedaan om het kapitaal te sparen. De magere maatregelen voor de mensen, zoals verlaging van de BTW, faciliteiten voor het verkrijgen van woningkredieten of andere maatregelen zijn onder het mom van economische steun vooral gericht op het versterken van het beleid van toenemende schuldenlast van de huishoudens. Toch is er nog steeds geen sprake van een oproep tot een algemene inperking en het onderbreken van niet-essentiële economische en professionele activiteiten.

Aan de andere kant, aangezien de Turkse economie al bijna twee jaar door een diepe crisis wordt getroffen, heeft de staat een steunpakket van slechts een klein bedrag – in de orde van grootte van 14 miljard euro – afgekondigd. Dit bedrag zal hoogstwaarschijnlijk moeten herzien of verhoogd worden, afhankelijk van de ontwikkeling van de situatie.

De repressie blijft duren

Het is echter business as usual voor Erdogan en zijn islamitisch-nationalistisch blok. Te midden van de coronacrisis benoemde het ministerie van Binnenlandse Zaken gouverneurs in vijf andere gemeenten die onder leiding stonden van HDP-burgemeesters – die dus uit hun ambt werden ontheven. Zo werden er nu van de 64 bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2019 gewonnen door de oppositie gewonnen burgemeesters al in totaal 37 door het regime ’teruggevorderd’. 21 Van deze ontslagen burgemeesters werden gearresteerd.

De AKP en haar extreemrechtse bondgenoot MHP hebben ook een wetsvoorstel ingediend rond het uitstel van de uitvoering van gevangenisstraffen, met als doel het aantal mensen in de gevangenis te verminderen vanwege het risico op besmetting. Dit zou onder meer gelden voor degenen die veroordeeld zijn voor seksueel geweld, maar niet voor degenen die een straf uitzitten of in voorlopige hechtenis zitten voor handelingen beschouwd als terrorisme of steun eraan (er zij aan herinnerd dat elke kritiek op het regime of uiting van solidariteit met het Koerdische volk als een misdaad wordt geclassificeerd). Veel journalisten, intellectuelen en met name gedetineerde HDP-afgevaardigden en -activisten zullen dus niet kunnen genieten van deze wet.

In het licht van de coronacrisis heeft het regime ook zijn beleid om de grenzen open te stellen voor migranten die Europa willen bereiken tijdelijk stop gezet. Om het kamp dat zich aan de Grieks-Turkse grens had gevormd te evacueren en de migranten te dwingen het terrein te verlaten, hebben de Turkse autoriteiten de tenten in brand gestoken en de migranten terug naar de detentiecentra gebracht, waar ze twee weken lang in quarantaine zullen worden gehouden.

Een ander beleid afdwingen

De komende weken zullen cruciaal zijn om de regering te dwingen meer radicale maatregelen te nemen voor de gezondheid van de werknemers, zoals het stopzetten van niet-essentiële productieactiviteiten, het opleggen van betaalde vakantiedagen, het uitstellen van de betaling van rekeningen (gas, elektriciteit, water), het verbieden van ontslagen, enz. Al deze eisen worden naar voor gebracht in de campagne die de Turkse afdeling van de Vierde Internationale Yeniyol met twee andere revolutionair-marxistische groepen (Başlangıç en de Arbeiders-Democratische Partij-IDP die verbonden is met de ITU-CI) voert. De titel ervan vat de taak van alle linkse krachten op internationaal niveau goed samen: “Strijd tegen het coronavirus betekent strijd tegen het kapitalisme!”

Uraz Aydin is militant van Yeniyol.