Vakbondsleiders in Belarus gearresteerd

De repressie tegen de vrije vakbonden in Belarus (Wit-Rusland) is ernstig geëscaleerd. Op 19 april zijn de leiders van de confederatie BKDP (Belarussisch Congres van Democratische Vakbonden) gearresteerd: ten minste 13 personen worden vastgehouden, waaronder voorzitter Aliaksandr Yarashuk en vice-voorzitter Siarhei Antusevich van de BKDP, alsmede de voorzitter van de Belarussische Vrije Vakbond (SPB), Mikalaj Sharakh.

Dit komt nadat de BKDP zich krachtig heeft uitgesproken tegen de Russische invasie in Oekraïne en een van haar vakbonden, de Belarussische vakbond van werknemers in de radio-elektronische industrie (REP) eerder deze maand door het regime als een ‘extremistische’ organisatie werd aangemerkt. De aanklacht is nog steeds niet bekend.

In het kantoor van de BKDP in Minsk vond op 19 april een huiszoeking plaats door de KGB. In de woningen van Jarasjoek en Antusevitsj zijn huiszoekingen verricht. PC’s, flash cards, persoonlijke documenten, paspoorten, bankpassen van hen en hun familieleden, SIM-kaarten van buitenlandse mobiele operators, vakbondsvlaggen, alles met wit-rood-witte linten, bekers, vlaggen, symbolen, pamfletten en zelfs boeken zijn meegenomen. De mobiele telefoons van alle BKDP-kantoormedewerkers: de advocaat, de internationaal secretaris en mediateammedewerker zijn uitgeschakeld. Een van de kantoormedewerkers werd na de huiszoeking in haar appartement meegenomen voor verhoor.

Ook de voorzitter van de Belarussische Vrije Vakbond (SPB), Mikalaj Sharakh, is gearresteerd toen hij op zijn fiets naar een rechtszitting in Polotsk reed en zijn huis en appartement zijn doorzocht.

De onafhankelijke vakbonden ontvingen vorig jaar de Arthur Svensson-prijs

De Arthur Svensson Internationale Prijs voor Vakbondsrechten ⁽¹⁾De Arthur Svensson-prijs wordt toegekend door een pluralistisch comité verbonden met de Noorse vakbeweging. werd vorig jaar toegekend aan de onafhankelijke vakbeweging in Belarus, vertegenwoordigd door het Belarussische Congres van Democratische Vakbonden (BKDP) en de daarbij aangesloten organisaties. Ze kregen de prijs voor hun onbevreesde strijd voor democratie en fundamentele vakbondsrechten in Europa’s laatste dictatuur.

Belarus wordt beschouwd als een van de ergste landen ter wereld waar de rechten van werknemers worden geschonden. Mensenrechtenorganisaties uiten al vele jaren hun diepe bezorgdheid over de mensenrechtenschendingen in het land; ‘verdwijningen’, politiegeweld en gebrek aan vrijheid van meningsuiting en vereniging. Ondanks de pogingen van het Loekasjenko-regime om de onafhankelijke vakbonden onder controle te krijgen en de werving, de organisatie en de reguliere vakbondsactiviteiten te bemoeilijken, hebben deze nooit de moed opgegeven en zijn ze zich blijven inzetten voor hun leden.

In verband met de presidentsverkiezingen in het najaar van 2020, waarvan de uitslag duidelijk vervalst was, is de situatie in het land verder verslechterd. Alle vormen van oppositie werden hard aangepakt met zwaar politiegeweld, gevangenneming en intimidatie. De onafhankelijke vakbeweging kwam al vroeg centraal te staan in de strijd tegen de vervalsing van de verkiezingsuitslag en de strijd voor democratie. Er kwam een golf van stakingen, acties en demonstraties die de annulering van de verkiezingsuitslag en de vrijlating van alle politieke gevangenen eisten.

De stakingen en demonstraties werden beantwoord met terreur, massa-arrestaties en folteringen. Een aantal vakbondsvertegenwoordigers en -activisten werd uit hun functie ontheven, en velen werden gevangengezet of gedwongen het land te ontvluchten. Er zijn invallen gedaan in vakbondskantoren en deze zijn gesloten.

In augustus gelastten de autoriteiten de ontbinding van de journalistenvakbond BAJ en arresteerden meer dan 20 voorstanders van de democratie. In september werden activisten van de Belarussische Onafhankelijke Vakbond (BITU) en leden van het bij de ITUC aangesloten Belarussisch Congres van Democratische Vakbonden (BKDP) door de staatsveiligheidsdiensten gearresteerd, in hechtenis genomen en aan huiszoekingen onderworpen.

ILO roept regering op de rechten van werknemers te herstellen

Het comité van deskundigen van de ILO heeft de regering van Belarus opgeroepen om de rechten en vrijheden van werknemers onverwijld te herstellen (Hier is het volledige ILO-rapport over Belarus (blz. 104-115). Het dringt er bij de regering op aan maatregelen te nemen voor de vrijlating van alle vakbondsleden die nog worden vastgehouden en voor het laten vallen van alle aanklachten in verband met deelname aan vreedzame protestacties in 2020; af te zien van arrestatie, detentie en intimidatie, met inbegrip van vervolging, van vakbondsleiders en -leden die zich bezighouden met legitieme vakbondsactiviteiten.

Het Comité heeft er bij de regering op aangedrongen ervoor te zorgen dat er geen obstakels zijn voor de registratie van vakbonden, zowel in de wet als in de praktijk; een einde te maken aan de inmenging in de oprichting van vakbonden, ook in particuliere ondernemingen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op de site van Arthur Svensson Internationale Prijs voor Vakbondsrechten Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.