Volgens een nieuw rapport van Oxfam, The Inequality Virus, is de rijkdom van de  miljardairs van de wereld tussen 18 maart en 31 december 2020 met 3,2 biljoen euro toegenomen. Hun totale vermogen bedraagt nu 9,8 biljoen euro. De 10 rijkste miljardairs ter wereld hebben hun gezamenlijk vermogen in deze periode met 445 miljard euro zien toenemen. In september 2020 had Jeff Bezos alle 876.000 Amazon-werknemers een bonus van 86.500 euro kunnen betalen en nog steeds even rijk kunnen zijn als voor de covid pandemie.

Tegelijkertijd hebben honderden miljoenen mensen hun baan verloren en worden ze geconfronteerd met armoede en honger. Geschat wordt dat het totale aantal mensen dat in armoede leeft in 2020 met 200 tot 500 miljoen is toegenomen. Het aantal mensen dat in armoede leeft, zal wellicht pas over meer dan tien jaar terug zijn op het niveau van vóór de crisis.

Mukesh Ambani, de rijkste man van India en hoofd van Reliance Industries, dat gespecialiseerd is in benzine, detailhandel en telecommunicatie, heeft zijn vermogen tussen maart en oktober 2020 verdubbeld. Hij heeft nu 64,5 miljard euro. De gemiddelde toename van Ambani’s vermogen in iets meer dan vier dagen vertegenwoordigt meer dan het gezamenlijke jaarloon van alle 195.000 werknemers van Reliance Industries.

Volgens het Oxfam-rapport heeft de lockdown in India ertoe geleid dat de miljardairs van het land hun vermogen met ongeveer 35 procent hebben zien toenemen. Tegelijkertijd leed 84 procent van de huishoudens in meer of mindere mate inkomensverlies. Alleen al in april 2020 verloren zo’n 170.000 mensen per uur hun baan.

De auteurs schrijven ook dat de inkomensstijging voor India’s top 100 miljardairs sinds maart 2020 genoeg was om elk van de 138 miljoen armste mensen een cheque van 1.065 euro te geven.

Het rapport stelt verder: … een ongeschoolde arbeider zou er 10.000 jaar over doen om te verdienen wat Ambani tijdens de pandemie in een uur verdiende … en drie jaar om te verdienen wat Ambani in een seconde verdiende.

Tijdens de lockdown en daarna zaten honderdduizenden migrerende arbeiders in de steden (die geen andere keuze hadden dan de vermijdbare maar verergerende landbouwcrisis van het land te ontvluchten) zonder werk, geld, voedsel of onderdak. Het is duidelijk dat covid-19 is gebruikt als dekmantel voor het consolideren van de macht van de onvoorstelbaar rijken. Maar de plannen om hun macht en rijkdom te vergroten zullen daar niet ophouden. Een van de meest lucratieve sectoren voor deze mensen is de landbouwsector.

Meer dan 60% van India’s bijna 1,4 miljard inwoners is voor het levensonderhoud direct of indirect afhankelijk van de landbouw. Naast buitenlandse belangen zullen Mukesh Ambani en collega-miljardair Gautam Adani (India’s op één na rijkste persoon met grote belangen in de agro-industrie) het meest profiteren van de onlangs aangenomen landbouwwetgeving die zal leiden tot de omvorming van de landbouw tot grootschalige bedrijven.

Bedrijfsconsolidatie

In een recent artikel op de website grain.org, Digital control: how big tech moves into food and farming (and what it means), wordt beschreven hoe Amazon, Google, Microsoft, Facebook en anderen de mondiale landbouw steeds meer in hun greep krijgen, terwijl bedrijven als Bayer, Syngenta, Corteva en Cargill hun wurggreep verstevigen.

De intrede van de tech-reuzen in de sector zal steeds meer leiden tot een voor beide partijen voordelige integratie tussen de bedrijven die producten leveren aan boeren (bestrijdingsmiddelen, zaden, meststoffen, tractoren, drones, enzovoort) en de bedrijven die de gegevensstroom controleren en toegang hebben tot digitale (cloud-)infrastructuur en voedselconsumenten. Dit systeem is gebaseerd op centralisatie en concentratie van bedrijven (monopolisering).

Grain.org schrijft dat ook in India wereldwijde bedrijven de retailruimte koloniseren via e-commerce. Walmart deed in 2016 zijn intrede in India door een overname van 2,7 miljard euro van de online retail start-up Jet.com, die in 2018 werd gevolgd door een overname van 13,2 miljard euro van India’s grootste online retail platform Flipkart. Nu controleren Walmart en Amazon bijna twee derde van de digitale retailsector in India.

Amazon en Walmart maken gebruik van afbraakprijzen, fikse kortingen en andere oneerlijke handelspraktijken om klanten naar hun online platforms te lokken. Volgens Grain.org riepen Indiase kleine detailhandelaren wanhopig op tot een boycot van online winkelen toen de twee bedrijven tijdens een verkoopgolf tijdens het Diwali-festival in slechts zes dagen een omzet van meer dan 2,5 miljard euro realiseerden.

In 2020 hebben Facebook en het in de VS gevestigde private-equityconcern KKR meer dan 5,8 miljard euro toegezegd aan Reliance Jio, de digitale winkel van een van India’s grootste winkelketens. Klanten kunnen binnenkort bij Reliance Jio winkelen via Facebooks chatapplicatie WhatsApp.

Het plan voor de detailhandel is duidelijk: het uitroeien van miljoenen kleine handelaren en detaillisten en buurtwinkeltjes. In de landbouw is het hetzelfde.

Het doel is land op het platteland op te kopen, het samen te voegen en een systeem van chemisch doordrenkte landbouwbedrijven zonder boeren op te zetten, die eigendom zijn van of gecontroleerd worden door financiële speculanten, hightechgiganten en traditionele agro-industriële concerns. Het eindresultaat is een systeem van contractlandbouw dat de belangen dient van de grote techbedrijven, de grote agro-industrie en de grote detailhandel. Kleinschalige boerenlandbouw wordt beschouwd als een belemmering die moet worden vervangen door grootschalige industriële landbouwbedrijven.

Dit model zal gebaseerd zijn op tractoren zonder bestuurder, drones, genetisch gemanipuleerd en in laboratoria geproduceerd voedsel en alle gegevens met betrekking tot land, water, weer, zaden en bodems, met patenten beschermd en vaak gestolen van de boeren.

Boeren bezitten eeuwen van opgebouwde kennis die, eenmaal weg, nooit meer terug te krijgen is. De omvorming tot grote industriële landbouwbedrijven heeft reeds functionerende landbouwecosystemen vernietigd of ondermijnd die gebaseerd zijn op eeuwen traditionele kennis en die steeds meer worden erkend als juiste benaderingen om de voedselvoorziening veilig te stellen.

En wat te denken van de honderden miljoenen mensen die ontheemd zullen raken om de zakken te vullen van de miljardairs die deze bedrijven bezitten? Verdreven naar de steden met een toekomst van werkloosheid: louter ‘collateral damage’ als gevolg van een kortzichtig systeem van onteigenend roofkapitalisme dat de band tussen mens, ecologie en natuur vernietigt om de winst van de immens rijken op te krikken.

Imperialistisch doel

De Indiase landbouwsector staat al tientallen jaren op de radar van mondiale ondernemingen. Nu de agro-industrie in de VS en elders een diepe marktpenetratie en een bijna-verzadiging heeft bereikt, biedt India een kans om uit te breiden en de levensvatbaarheid van bedrijven en de zo belangrijke winstgroei te handhaven. En door samen te werken met de hightechspelers in Silicon Valley ontstaan er markten voor gegevensbeheer die miljarden euro’s waard zijn. Het kapitalisme is gedwongen om uiteindelijk alle aspecten van het leven en de natuur te vermarkten, te patenteren en te bezitten: van gegevens en kennis tot land, het weer en zaden.

Buitenlands agro-kapitaal oefent een enorme druk uit op India om zijn magere (in vergelijking met de rijkere landen) landbouwsubsidies af te schaffen. Het openbare distributiesysteem en de door de overheid aangehouden buffervoorraden vormen een obstakel voor de door winstbejag ingegeven eisen en belangen van de mondiale agro-industrie.

Deze belangen vereisen dat India afhankelijk wordt van invoer (om het overproductieprobleem van het westerse agro-kapitaal te verlichten – de enorme graanvoorraden die het reeds in het Zuiden dumpt) en zijn eigen landbouw herstructureert om gewassen (fruit, groenten) te telen waar de consumenten in de rijkere landen om vragen. In plaats van fysieke buffervoorraden aan te houden voor eigen gebruik, zou India reserves in deviezen moeten aanhouden en voedselvoorraden kopen van wereldhandelaren.

Opeenvolgende regeringen hebben het land afhankelijk gemaakt van wisselende stromen buitenlands kapitaal via directe buitenlandse investeringen (en leningen). De vrees voor kapitaalvlucht is altijd aanwezig. Het beleid wordt vaak bepaald door het streven om deze binnenkomende geldstromen aan te trekken en vast te houden. Deze financialisering van de landbouw ondermijnt de voedselzekerheid van het land en levert het over aan onvoorziene gebeurtenissen in de wereld (conflicten, olieprijzen, crises in de volksgezondheid), internationale grondstoffenspeculanten en onstabiele buitenlandse investeringen.

De huidige ‘landbouwhervormingen’ maken deel uit van een breder proces van toenemende verovering door het imperialisme van de Indiase economie, die heeft geleid tot haar herkolonisatie door buitenlandse ondernemingen als gevolg van de neoliberalisering die in 1991 begon. Door de buffervoorraden in de overheidssector te verkleinen en door de invoering van door het bedrijfsleven gedicteerde contractlandbouw en volledige neoliberale marktwerking voor de verkoop en aankoop van producten, offert India zijn boeren en zijn eigen voedselzekerheid op ten gunste van een handvol gewetenloze miljardairs.

Naarmate onafhankelijke boeren failliet gaan, is het de bedoeling dat land uiteindelijk wordt samengevoegd om grootschalige industriële teelt mogelijk te maken. In een recent artikel op de website van de Research Unit for Political Economy, The Kisans Are Right: Their Land Is At Stake, wordt beschreven hoe de Indiase regering nagaat welk land van wie is met het uiteindelijke doel het gemakkelijker te maken het uiteindelijk te verkopen (aan buitenlandse investeerders en de agro-industrie). Ook andere ontwikkelingen maken deel uit van het plan (zoals de Karnataka Land Reform Act), waardoor het voor bedrijven gemakkelijker wordt landbouwgrond te kopen.

In India zouden institutionele beleggers die geen banden hebben met de landbouw (pensioenfondsen, staatsinvesteringsfondsen, endowment funds en investeringen van overheden, banken, verzekeringsmaatschappijen en vermogende particulieren) uiteindelijk grond kunnen kopen. Dit is wereldwijd een toenemende trend en, nogmaals, India vertegenwoordigt een enorme potentiële markt. De fondsen hebben geen band met de landbouw, zijn niet geïnteresseerd in voedselzekerheid en zijn alleen maar bezig om winst te maken met land.

Als de recente landbouwwetten niet worden ingetrokken, wordt de neoliberale shocktherapie van onteigening en afhankelijkheid opgelegd en wordt uiteindelijk de weg vrijgemaakt voor de herstructurering van de landbouw- en voedingssector. De massale ongelijkheden en onrechtvaardigheden die het gevolg zijn van de covid 19-gerelateerde lockdowns zijn slechts een voorproefje van wat ons nog te wachten staat.

De honderdduizenden boeren die de straat op zijn gegaan om tegen deze wetsvoorstellen te protesteren, staan in de voorhoede van het verzet – zij kunnen het zich niet veroorloven te falen. Er staat te veel op het spel.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Counterpunch. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.