Burgerrechten en stemrecht zijn niet alleen een zaak voor zwarte mensen. Ze zijn de toetssteen voor fundamentele mensenrechten die alle mensen uit de arbeidersklasse ten goede komen – zwart, wit, Latino, Aziatisch en inheems. Deze rechten zijn in een lange, bloedige strijd van tientallen jaren veroverd. Die les is vandaag de dag van cruciaal belang bij het bestrijden en verslaan van het Trumpisme.
Het gevaar dat Trump vertegenwoordigt
De Republikeinse Partij is grondig veranderd. Donald Trump heeft de touwtjes volledig in handen. Een groot deel van de Republikeinse basis vereert hem als de sterke man die als enige het land weer op het rechte pad kan krijgen. Ze maken deel uit van een cultus, zijn hem persoonlijk trouw, geloven alles wat hij zegt en zijn bereid te doen wat hij wil.Trump neemt nu een meer publieke rol op zich, onder meer door het organiseren van massabijeenkomsten, zijn favoriete ontmoetingsplaats. De eerste vond plaats op 15 januari. Hij heeft een groot fonds vergaard dat hij dit jaar in de Republikeinse voorverkiezingen wil gebruiken ter ondersteuning van kandidaten die loyaal aan hem zijn, tegen iedereen die volgens hem niet voldoende onderdanig is.Zijn hernieuwde publieke inspanningen zullen doorgaan tot de verkiezingen in november voor congresleden en openbare ambten.
Dit is de eerste fase van zijn campagne om zich in 2024 opnieuw kandidaat te stellen voor het presidentschap. Hij wil niet alleen dat de Republikeinen in november de meerderheid terugwinnen in de Senaat, waar nu een half om half verdeling is, maar ook in het Huis van Afgevaardigden, dat een magere Democratische meerderheid heeft – maar hij wil dat doen met kandidaten die hem het meest trouw zijn.
Republikeinse wetgevers hebben in staten die ze controleren wetten aangenomen die het stemrecht voor zwarten zullen beknotten, een echo van de manier waarop het stemrecht voor zwarten in het zuiden onder Jim Crow werd afgeschaft. Hoewel niet uitdrukkelijk vermeld, zullen de nieuwe wetten veel geregistreerde kiezers, in stedelijke en plattelandsgebieden waar Afro-Amerikanen wonen, uitsluiten.
Daarnaast zijn er wetten die veranderen hoe de stemmen worden geteld en die meer macht geven aan republikeinse regeringen van staten en republikeinse ambtenaren om de resultaten te veranderen als ze bij de verkiezingen van 2022 in november tegen hen ingaan.Ze zullen ook worden gebruikt om te garanderen dat Trump in 2024 zal winnen als hij de popular vote verliest zoals hij in 2016 en 2020 deed.
Presidenten worden niet gekozen door de meerderheid van de kiesgerechtigde bevolking, maar via een geheimzinnige procedure die in de grondwet is vastgelegd – het kiescollege, dat de staten vertegenwoordigt en niet de kiesgerechtigde bevolking – kiest de president. De wetgevende lichamen van de staten benoemen de kiesmannen die aan elke staat worden toegewezen. De belangrijkste auteur van de grondwet, James Madison, pochte dat dit werd gedaan om degenen die mochten stemmen uit te sluiten. In die tijd mochten alleen witte mannen die onroerend goed bezaten stemmen.
In de loop der tijd is het de norm geworden dat in de meeste staten de kandidaat die de meerderheid van de volksstemmen wint, alle kiesmannen in het kiescollege van die staat krijgt. Dit heeft ertoe geleid dat de Republikeinen George W. Bush in 2000 en Trump in 2016 hebben gewonnen ondanks het feit dat ze een minderheid van de in het hele land uitgebrachte stemmen hebben gekregen.
Met hun nieuwe wetten in een aantal meest betwiste staten kunnen de Republikeinen van Trump het kiescollege controleren om zijn verkiezing te verzekeren, als, zoals waarschijnlijk is, de uitslagen dicht bij elkaar liggen. In 2020 kreeg Trump ongeveer 48 procent van de stemmen. Als deze wetten in 2020 van kracht waren geweest, zou Trump zijn herkozen.
Om te begrijpen waar Trump voor staat, is het nuttig om te onthouden wat zijn twee campagnes, in 2016 en 2020 en zijn jaren in zijn functie als president hebben laten zien. Vanaf de dag dat hij aankondigde dat hij zich kandidaat zou stellen, profileerde hij zichzelf als de autoritaire sterke man die nodig is om de misstanden in Amerika recht te zetten.
Met zijn openlijke racisme tegen zwarten, Latino’s, Mexicanen, niet-witte immigranten en andere gekleurde mensen, speelde hij in op de angst van witte mensen dat ze hun positie van suprematie en voorrecht zouden verliezen. De harde kern van zijn aanhang bestaat uit racistische witte mensen van alle klassen. Anderen die op hem stemden, deden dat door zijn racisme te negeren – dat is het beste wat van hen kan worden gezegd.
Vanaf het moment dat hij in 2016 voor het eerst zijn kandidatuur aankondigde, wisten gewelddadige racistische groepen als de Oath Keepers en Proud Boys dat ze zouden floreren onder een presidentschap van Trump.
Witte suprematie over zwarten en inheemse Amerikanen is sinds de koloniale tijd een kenmerk geweest van alle regeringen in wat de Verenigde Staten zijn geworden. De heersende klassen, eerst kapitalisten en slavenhouders en daarna, na de Burgeroorlog, kapitalisten en hun politieke partijen, zijn gebaseerd op witte suprematie en dwingen die af. Dat was duidelijk onder de slavernij en vervolgens in de Jim Crow-periode, niet alleen in het Zuiden maar in de hele Verenigde Staten. Zoals de massale opstand van Black Lives Matter (BLM) in 2020 aantoonde, duurt de witte suprematie tot op de dag van vandaag voort.
BLM populariseerde het concept van geïnstitutionaliseerde, systeembrede racistische onderdrukking, dat is uitgebreid naar alle niet-witte mensen, Latino’s en anderen. De Proud Boys en andere wit-nationalistische (of witte supremacistische) groeperingen die onder Trump zijn gegroeid, kunnen het best worden gekarakteriseerd als gewelddadige beginnende fascisten. Trump vertrouwde op hen om ‘allert te blijven’ na de verkiezingen en om vervolgens ‘op te staan’ op 6 januari 2020, bij de gewelddadige couppoging in het Capitool.
Liberalen en veel socialisten dachten dat de verkiezing van Biden betekende dat ‘Trump voorbij is’ en er een terugkeer naar de ‘normaliteit’ is. Ze hebben het helemaal mis. Trump bereidde zijn comeback al weken vóór de verkiezingen van 2020 voor, toen het ernaar uitzag dat hij zou gaan verliezen, door te verklaren dat hij alleen door fraude kon verliezen.
Na de verkiezingen bleef hij rondbazuinen dat de verkiezingen door massale fraude van hem waren ‘gestolen’. Hij startte een nieuwe campagne om de verkiezingen langs legale weg ongedaan te maken bij de wetgevende en rechterlijke instanties van staten, met wat in Latijns-Amerika bekend staat als een ‘auto-golpe’ of ‘zelfcoup’. Bij een ‘zelfcoup’ erkent een heerser die een verkiezing verliest, de uitslag niet en blijft hij aan de macht. De gewelddadige gebeurtenissen van 6 januari waren een laatste poging om het Congres de verkiezingsuitslag niet te laten goedkeuren. Ze waren ook een demonstratie dat Trump bereid was om buitenwettelijke middelen te gebruiken. Hij verhinderde ook bijna vier uur lang dat het leger de Nationale Garde liet ingrijpen.
Sindsdien is zijn meedogenloze campagne om te blijven zeggen dat de verkiezingen door fraude van hem zijn gestolen, de ‘rationalisatie’ voor de Republikeinen om hun nieuwe beperkingen van het kiesrecht en controles op de verkiezingsuitslagen in belangrijke staten door te voeren.
Trump en de Republikeinen hebben ook de golf van wit verzet en woede tegen de massale, door zwarten geleide demonstraties in 2020 op gang gebracht. De Republikeinen hebben een massale campagne gelanceerd tegen de ‘kritische rassen-theorie’ en tegen elke vorm van onderricht op openbare scholen over het bestaan van systematisch, geïnstitutionaliseerd racisme in de Verenigde Staten. Schoolbesturen en staatswetten van Tennessee tot Idaho hebben onderwijs over racisme in de klaslokalen verboden.
Op lokaal niveau hebben Trump-aanhangers zich luidruchtig en soms met geweld gemengd in vergaderingen van schoolbesturen en gemeentebesturen tegen de kritische racistische theorie. Onderwijsambtenaren zijn bedreigd met geweld en zelfs met de dood. In de vreemde wereld van het Trumpisme is dit gecombineerd met aanvallen tegen mondkapjesregels en vaccins om covid te bestrijden, ook op scholen. Het omvat ook het gebruik van ‘race baiting’ waarbij beweerd wordt dat witte mensen worden gediscrimineerd bij de distributie en behandeling van vaccins.
Trump zei op 15 januari tijdens een bijeenkomst in Arizona: ‘Links rantsoeneert nu levensreddende therapieën op basis van ras, discrimineert en denigreert witte mensen om te bepalen wie leeft en wie sterft. Je krijgt het op basis van ras. In de staat New York moet je, als je wit bent, achteraan in de rij gaan staan om medische hulp te krijgen. Als je wit bent, ga je helemaal achteraan in de rij staan.’ De Proud Boys hebben zich geconcentreerd op het lokaal verstoren van de orde om te rekruteren.
Door deze campagne heeft Trump zijn controle over en disciplinering van de Republikeinse Partij geïntensiveerd en komt hij sterker dan ooit naar voren. Wat Trump vertegenwoordigt is wat marxisten Bonapartisme noemen, wanneer in een periode waarin de kapitalistische partijen vastzitten in vetes en wanorde, een sterke man opstaat die belooft de zaken met autocratische middelen recht te zetten.
Dat kan verschillende vormen aannemen, van een regelrechte dictatuur en het uiteenvallen van de wetgevende macht tot een virtuele autocratie met burgerlijk-democratische trekken, zoals nu in Hongarije gebeurt onder Viktor Orbán, die door Trump is geprezen en gesteund voor zijn herverkiezing, en door zijn woordvoerders is bezocht. In ieder geval vormen Trump en het Trumpisme een antidemocratisch gevaar, zoals we dat in grote delen van de wereld zien ontstaan.
Democraten en Biden in crisis
Hoewel president Joe Biden en het establishment van de Democratische Partij zich verzetten tegen de antidemocratische en autoritaire omvorming van de Republikeinse Partij onder leiding van Donald Trump, is hun reactie zwak en defaitistisch. Biden en de Democraten van het establishment, die de partij domineren, verdedigen de kritische rassentheorie opvallend genoeg niet tegen de Republikeinen.
Biden heeft het zelfs niet over Black Lives Matter. Het partij establishment negeert het praten over het geïnstitutionaliseerde racisme dat BLM heeft blootgelegd. Biden en het establishment van de Democratische Partij geloven dat de rijken en Wall Street op een dag Trump zullen dumpen en terug zullen keren naar de oude Republikeinse Partij, wat niet waarschijnlijk is in de nabije toekomst.
Biden verliest steun onder de bevolking omdat hij zwak overkomt. Hij en de Democraten verliezen steun onder de zwarte bevolking door hun falen op het gebied van burgerrechten en stemrecht.
De strategie van de Democraten bestaat erin te vertrouwen op rechtbanken en het Congres, terwijl de Republikeinen hun rechtse basis mobiliseren om de democratische veranderingen die in de loop van decennia zijn bereikt, te ondermijnen.
Het doel van Trump is het behouden van de politieke macht, wat er ook gebeurt.. Hij boekt vooruitgang nu Biden en zijn ministerie van Justitie weigeren hem te vervolgen voor het organiseren van 6 januari en andere misdaden.
De activistische groeperingen die het stemrecht proberen te beschermen blijven Biden vertellen dat zijn aanpak om te wachten tot de Republikeinen van koers veranderen en terugkeren naar de weg van het tweepartijenstelsel, niet zal slagen.
De toespraak van Biden ‘aan welke kant sta jij’ op 11 januari in Atlanta schetste geen plan van aanpak. Intussen worden de nieuwe beperkingen al ingevoerd. Er worden brieven gestuurd naar inwoners van Texas die onder de nieuwe wet vallen en die inwoners van de VS (naar verluidt zonder papieren) waarschuwen dat ze strafrechtelijk vervolgd kunnen worden als ze proberen te stemmen. Sommigen zijn Amerikaanse staatsburgers.
De macht van de federale regering en de uitvoerende macht van het presidentschap wordt niet gebruikt om de door de Republikeinen opgelegde staatswetten aan te vechten die de stem- en burgerrechten, de gezondheid en veiligheid van werknemers, de rechten van de vrouw en nog veel meer ondermijnen.
In de jaren vijftig, toen het Hooggerechtshof bepaalde dat zwarte kinderen naar scholen konden gaan die eerder alleen voor witte mensen waren, stuurde de regering federale troepen om zwarte kinderen naar school te begeleiden in staten die weigerden mee te werken. Biden en zijn aanhangers weigeren tot dusver een soortgelijke aanpak. Hij zou federale waarnemers naar republikeinse staten die het stemrecht beperken kunnen sturen, om toezicht te houden op het stemmen. De federale regering zou preventief gerechtelijke stappen kunnen ondernemen om een einde te maken aan de pesterijen en bedreigingen aan het adres van degenen die belast zijn met de verkiezingen. Dergelijke stappen kunnen worden gedaan zonder goedkeuring van het Congres.
Biden zou als chef van het leger het Pentagon ook kunnen instrueren om zijn strijdkrachten door te lichten en witte supremacisten en extreemrechtse veteranen en militairen en politieagenten in actieve dienst te verwijderen.
De kwestie van het stemrecht toont aan dat het establishment van de Democratische Partij er niet in slaagt de rechten en belangen van de werkende mensen en wat zij ‘democratie’ noemt te beschermen. Wat kunnen Afro-Amerikanen en anderen verwachten als de volgende poging tot autoritair bewind onvermijdelijk is? De liberalen van de Democratische Partij en andere witte bondgenoten zullen er gewoon het beste van hopen.
Martin Luther King Jr en de leiders van de burgerrechtenbeweging vertelden de presidenten Kennedy en Johnson, beiden Democraten, dat het volk nooit zou ophouden met demonstreren en vechten totdat de regering de segregationisten zou tegenhouden en democratische basisrechten voor Afrikaanse Amerikanen in wetgeving zou vastleggen.
De Black Lives Matter-leiders volgden deze aanpak bij het opbouwen van de raciale rechtvaardigheidsbeweging tegen politiegeweld en het oproepen tot radicale hervormingen.
Vandaag de dag vertegenwoordigt Biden de witte gematigde waar King op 16 april 1963 over sprak in zijn commentaar vanuit de gevangenis van Birmingham:
‘Ten eerste moet ik bekennen dat ik de laatste jaren ernstig teleurgesteld ben in de gematigde witte. Ik ben bijna tot de betreurenswaardige conclusie gekomen dat het grote struikelblok van de zwarte op de weg naar de vrijheid niet het witte gemeenteraadslid of de Ku Klux Klanner is, maar ‘de witte gematigde die meer gehecht is aan ‘orde’ dan aan rechtvaardigheid; die een negatieve vrede, de afwezigheid van spanning, verkiest boven een positieve vrede, die de aanwezigheid van rechtvaardigheid is; die voortdurend zegt: ‘Ik ben het met u eens wat betreft het doel dat u nastreeft, maar ik kan het niet eens zijn met uw methoden van directe actie;’ die paternalistisch meent het tijdschema te kunnen bepalen voor de vrijheid van een ander; die leeft volgens de mythe van de tijd en die de zwarte voortdurend adviseert te wachten tot een ‘geschikter moment. ‘
‘Oppervlakkig begrip van mensen van goede wil is frustrerender dan absoluut onbegrip van mensen van slechte wil. Lauwe acceptatie is veel verbijsterender dan regelrechte afwijzing.’ Twee jaar later op 6 augustus werd de Voting Rights Act aangenomen terwijl de burgerrechtenbeweging in de straten doorging en een militante linkervleugel geïnspireerd door de woorden van Malcolm X en anderen groeide.
Dat dwong ‘witte gematigden’ die het Congres leidden om deze historische wet aan te nemen. Het werd de eerste keer dat het concept van ‘één persoon, één stem’ ook Afrikaanse Amerikanen in alle vijftig staten omvatte.
Burgerrechten en stemrecht zijn niet alleen een zaak voor zwarte mensen. Ze zijn de toetssteen voor fundamentele mensenrechten die alle mensen uit de arbeidersklasse ten goede komen – zwart, wit, Latino, Aziatisch en inheems.
Deze rechten zijn in een lange, bloedige strijd van tientallen jaren veroverd. Die les is vandaag de dag van cruciaal belang bij het bestrijden en verslaan van het Trumpisme
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Europe Solidaire sans Frontières. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.
