De cyclus van massamobilisaties van vrouwen die de afgelopen jaren is ingezet, heeft haar dynamiek behouden en op 8 maart is er weer een internationale vrouwenstaking georganiseerd, dit keer in meer dan vijftig landen: van Argentinië, tot Italië, van Frankrijk tot de Verenigde Staten, van Brazilië tot Groot-Brittannië en van IJsland tot Iran, en daarnaast waren er mobilisaties in talloze landen op alle continenten.

Het belang van de vrouwenstaking

De staking is een instrument geworden voor de feministische beweging. De vrouwenstaking toont niet alleen door wiens werk de markt functioneert, maar laat ook zien wiens arbeid en activiteit – al dan niet betaald – de samenleving als geheel doet functioneren en de levensomstandigheden voor allen in stand houdt. In een tijd waarin informeel werk steeds algemener wordt, betaald werk steeds meer thuiswerk wordt en de voorwaarden van semi-slavernij steeds algemener wordt, maakt de vrouwenstaking het mogelijk om deze onzichtbare en gefeminiseerde sferen te organiseren.

De impact van de staking in 2018 was groter dan die van 2017. In 2018 namen bijvoorbeeld in de Spaanse staat 5,3 miljoen vrouwen deel met de steun van 10 bonden, terwijl in Argentinië meer dan een miljoen vrouwen in het hele land de straat op gingen. In Polen organiseerden vrouwen zich opnieuw in 2018 en herinnerden eraan dat hun acties voor hun abortusrechten zorgde voor de eerste overwinning op de reactionaire PiS regering. In Groot-Brittannië sloten vrouwen die al actie voerden ter verdediging van hun pensioenrechten of banen, zich aan bij de beweging van de vrouwenstaking. In Italië pleitte de Non Una di Meno (beweging tegen geweld tegen vrouwen ) samen met vakbonden voor een staking die een succes werd in het vervoer en het onderwijs

De diversiteit van de eisen die op 8 maart naar voren werden gebracht blijft groeien. In Tunesië demonstreerden bijvoorbeeld meer dan 1.000 vrouwen voor gelijke erfenisrechten, terwijl vrouwen in de Filippijnen president Duterte veroordeelden als een van de grootste schenders van vrouwenrechten. In de Centraal-Afrikaanse Republiek was de toegang van vrouwen tot onderwijs het belangrijkste onderwerp. In Iran kunnen we er zeker van zijn dat de protesten tegen de verplichte sluier doorgaan.

In Pristina, de hoofdstad van Kosovo, droegen vrouwen plakkaten met de tekst ‘wij demonstreren, we vieren niet’. In Turkije schaarden vrouwen zich achter leuzen zoals ‘We zijn niet stil, we zijn niet bang, we gehoorzamen niet. In Pakistan werd naast brede protesten tegen het geweld van de fundamentalistische Taliban, de gelegenheid aangegrepen om op 8 maart een nieuwe socialistisch-feministische organisatie te lanceren, het Democratische Vrouwenfront (WDF – Women Democratic Front)) dat strijd voor democratie en secularisme, terwijl er in Ierland een verdere stap werd gezet naar een nieuw referendum om de anti-abortus bepaling in de grondwet af te schaffen dat gepland is voor eind mei.

De reactie op de oproep voor de Internationale Vrouwenstaking, gelanceerd door de Argentijnse beweging in 2017, alsmede de Wereld Vrouwen Marsen, was het startpunt voor een nieuwe cyclus van acties.

Strijd tegen mannelijk geweld centraal

Een centraal punt van radicalisering in deze cyclus is de strijd tegen mannelijk chauvinistisch geweld dat op de hele planeet ongestraft blijft. Dit was in voorgaande jaren al te zien. Al in december 2012 zagen we gigantische demonstraties in India. Op 7 november 2015 gingen 500.000 vrouwen in Madrid de straat op. In Argentinië kwamen in 2015 honderdduizenden vrouwen in actie als reactie op verschillende moorden op vrouwen die een grote impact hadden in dat land. Het steeds maar groeiende aantal moorden en verdwijningen van vrouwen in Mexico dat, als gevolg van de drugshandel, een ongekend niveau bereikte, leidde ook tot sterke acties. Recentelijk heeft het fenomeen #MeToo de omvang van seksueel geweld en intimidatie over de wereld duidelijk gemaakt en geleid tot een groeiende collectieve weerstand daartegen.

Bovendien heeft deze nieuwe golf het mogelijk gemaakt dat degenen die voorheen verbannen en onzichtbaar waren in de vrouwenbeweging, een grotere rol zijn gaan spelen. Vrouwen met een raciale achtergrond, migranten, evenals LGTBQI-personen en sekswerkers, spelen een belangrijke rol in de acties van de afgelopen jaren.

Sinds vorig jaar heeft de opbouw van vrouwenstakingen het mogelijk gemaakt om seksistisch geweld te koppelen aan de precaire werk- en levensomstandigheden waaronder de meeste vrouwen lijden, maar ook om het reactionaire offensief van het kapitalisme in crisis aan te klagen. De eerste stakingen en massale acties waarmee zowel president Macri in Argentinië als Trump in de VS werden geconfronteerd, waren feministisch van aard. Met name de massale acties op 21 januari 2017, bij de inauguratie van Trump, legde de basis voor het verspreiden van de oproep voor de vrouwenstaking in de VS en daarbuiten.

Deze cyclus van vrouwenstrijd wordt in veel landen geconfronteerd met een reactionair offensief door de opkomst van neoconservatieve en fundamentalistische stromingen, evenals steeds autoritairdere vormen van neoliberalisme en aanvallen op democratische rechten die de vrijheid van meningsuiting en protest in steeds meer plaatsen in de wereld ondermijnen. De politieke agenda van de reactie betekent het uitdagen van fundamentele rechten: het recht op leven, financiële en sociale onafhankelijkheid van mannen (vaders, broers of echtgenoten), reproductieve rechten zoals abortus en het versterken van de rol van het gezin. De kapitalistische crisis verergert de levensomstandigheden van de meerderheid van de vrouwen in de wereld, dat is de context van de strijd van vandaag.

Vrouwen in de voorhoede

De rol van vrouwen in de voorhoede van het sociale verzet in het afgelopen decennium laat zien dat het niet om een sporadische uitbarsting gaat, maar om een potentieel dat de hele wereld en zeer verschillende vormen van strijd omvat. Revolutionairen hebben de taak om dat potentieel te verkennen, deel uit te maken van de zelforganiserende ervaringen van vrouwen om van hen te leren; om stabiele verbanden te leggen tussen verschillende vormen van strijd en verzet; en het verdiepen en rijpen van de systeemkritiek die tot uiting komt bij brede lagen van vrouwen, die deze impliciete antikapitalistische dynamiek kracht geven.

De vrouwenbeweging en de feministische bewegingen hebben deze 8 maart aangetoond dat er alternatieven zijn voor het kapitalistische xenofobe en autoritaire beleid – waar zij muren van haat bouwen, bouwen vrouwen bruggen van solidariteit.

Het Uitvoerend Bureau van de Vierde Internationale, 13 maart 2018.