Voor de eerste keer was het centrale thema van het forum tijdens de zomeruniversiteit van de NPA gewijd aan de vrouwenbeweging.

Al meerdere jaren zien we een opgang van de feministische mobilisaties wereldwijd: grote betogingen tegen geweld op vrouwen in India in 2012, in Argentinië, de Spaanse Staat en Mexico in 2015; mobilisaties voor het recht op abortus in Spanje in 2012, in Polen in 2016 en het grote succes van het referendum over abortus in 2018 in Ierland. Vanaf 2017 benadrukt de #MeToo beweging hoe sterk vrouwen dagelijks slachtoffer zijn van pesterijen en van seksueel geweld. De vrouwen staan ook vooraan in de mobilisaties tegen Trump in 2017, tegen Bolsonaro in Brazilië en ook vandaag in wat in Algerije en in Jemen gebeurt.

In naam van de nationale commissie voor feministisch werk, vertrok Penny Duggan van deze context om het gesprek in te leiden. Dan beschreef ze de opkomst van het ordewoord tot staking, eerst in Zuid-Amerika en dan overgenomen in de Verenigde Staten en in Europa met name in de staking van 6 miljoen mensen in Spanje in 2018.

Succes van de staking in Zwitserland

De uitgenodigde spreeksters beschreven de voorbereiding, de mobilisatie en het succes van de staking in hun respectievelijke landen. Eerst sprak Clémence Jung, van de coördinatie SolidaritéS, een antikapitalistische partij in Zwitserland, zij is vakbondsjuriste en lid van het vrouwenstakingscomité in Franstalig Zwitserland.

Ze legde uit waarom de vrouwenstaking in Zwitserland doorging op 14 juni. Dat is de verjaardag van de eerste vrouwenstaking in Zwitserland in 1991. Toen kwamen een half miljoen vrouwen op straat, om te eisen dat het artikel uit de grondwet, dat tien jaar eerder werd aangenomen, in de realiteit zou worden omgezet: “Man en vrouw hebben gelijke rechten. De wet voorziet de gelijkheid in het bijzonder op het gebied van de familie, de opleiding en de arbeid. Mannen en vrouwen hebben recht op gelijk loon voor gelijk werk.”

Ze legde uit hoe ze gewerkt hebben aan de opbouw van een brede inclusieve beweging waaraan ook de vakbonden deelnamen, gaande van algemene vergaderingen, lokale collectieven tot het schrijven van een manifest aangepast aan de verschillende taalgebieden en hoe een juridische werkgroep een brochure had geschreven over hoe men het zeer beperkte stakingsrecht kan afdwingen.

Het resultaat was een groot succes: meer van een half miljoen vrouwen en mannen waren solidair met de beweging, namen deel aan de mobilisaties in heel het land. Hieraan moeten we ook nog de duizenden mensen toevoegen die vanaf middernacht publieke ruimtes en bepaalde werkplaatsen hadden bezet of de mensen die eenvoudigweg hun solidariteit met de staking betuigden door paarse kleuren en de speciale badge van de actie te dragen.

“Wanneer de vrouwen staken, stopt de wereld”

Ellen Verryt, van de SAP in België en lid van het “Collecti.e.f 8 maars”, besprak ook de voorbereiding van de mobilisatie, hoe er telkens nieuwe problemen opdoken zoals de transfobie en de homofobie, hoe kleine incidenten het vertrekpunt werden voor een debat, voor politisering en voor de versterking van de collectieve kracht van de beweging met onder meer het opzetten van de commissie inclusiviteit. Opnieuw legde zij het accent op basiswerking, het op poten zetten van comités en van algemene vergaderingen voor deze eerste nationale feministische vrouwenstaking. Dit was een ander soort staking en ze draaide rond vier assen: staking op het werk, maar ook staking in de zorgarbeid, studentenstaking en staking van consumenten rond de slogan: ”Wanneer de vrouwen staken, stopt de wereld”.”

Het succes valt moeilijk in cijfers te vatten maar in meerdere Belgische steden namen duizenden vrouwen deel aan de actie en/of waren ze in staking, hun afwezigheid in het uitvoeren van hun dagelijkse taken maakte deze “zichtbaar”. De twee grootste vakbonden, ACV en ABVV ondersteunden de staking.

Ervaringen en discussies

In 2018 hadden militanten van de Spaanse Staat ons al over hun massale staking verteld. Dit jaar legde Julia Camara, lid van Anticapitalistas en woordvoerster van de nationale coördinatie van de vrouwenstaking op federaal niveau, de nadruk op het belang van de internationale beweging die eerste is gegroeid in Zuid-Amerika. Zij legden het verband tussen het geweld tegen vrouwen – met de moord op een jong meisje van 15 jaar – en het geweld van het kapitalisme en de besparingen op de rug van de vrouwen. Het gaat dus om een beweging die wijst op de tegenstellingen tussen het leven in de breedste zin van het woord en het kapitalisme, wat dus een heel ander feminisme is dan tien jaar geleden.

Ze wees ook op het belang van deze beweging als belangrijkste draagster van een wereldwijde politisering en radicalisering, verbonden met de milieuproblemen. Deze beweging steunt op het idee van collectief tegenover individueel gedrag, zoals de idee van “empowerment” van enkele jaren geleden.

Er volgde na de inleidingen een zeer rijke discussie, die discussie ging ook verder in de niet-gemengde algemene vrouwenvergadering daarna. In die twee discussies had men het over de staking van vrouwen in de sfeer van de reproductietaken en het huishoudelijk werk: gaat dit verder dan een gewone staking van loontrekkenden?

Een andere vraag was, hoe organiseren we ons nu 8 maart in 2020 op een zondag valt? Verder het ordewoord van staking naar voor schuiven voor al die loontrekkenden die op zondag moeten werken, met name in noodzakelijke openbare diensten maar ook meer en meer in de kleinhandel waarbij we dan de mogelijkheid van de vrije zondag aanvatten voor nog grotere acties en betogingen? We grijpen ook 8 maart als datum aan om het idee van staken opnieuw populair te maken en te wijzen op de noodzaak van vrouwenmobilisaties op alle fronten, op het werk, in de wijken en scholen.

En zoals Julia zei: de belangen van de vrouwen zijn de belangen van de werkende klasse. Wanneer we met miljoenen de straat op gaan, hoe kan men er dan nog aan twijfelen dat vrouwenstrijd hetzelfde is als klassenstrijd?