Xi, Grote Roerganger van de 21e eeuw

Xi Jinping verschijnt deze dagen in Peking voor de Nationale Vergadering als de nieuwe Grote Roerganger die het land met succes door een woelige periode heeft geloodst. Het “Chinese virus”, zoals Donald Trump het coronavirus noemde, had China’s prestige geschaad, maar de manier waarop het roer werd omgegooid terwijl onder meer Europa en de VS verder onder het virus kreunden, gaf dat prestige weer een opsteker. De economie zal dit jaar groeien met 6% of meer, China zal over enkele jaren de VS voorbijsteken en tegen 2035 een moderne welvarende mogendheid zijn. Aldus de optimistische boodschap aan het Chinese volk en aan de wereld.

Veilig gevoel

Heeft de Grote Roerganger vorig jaar methodes gebruikt die aan Big Brother doen denken? Worden de burgers in hun doen en laten bespioneerd? Daar ziet het er wel naar uit. Maar veel van die burgers maken wellicht de bedenking dat het werkt, dat hen dat beveiligt tegen virusgevaar en hun stijgende welvaart verzekert. Onlangs nog vierde men toch de uitroeiing van extreme armoede.

Kortom, Xi kan voor de grote assemblee zijn status als historische leider bevestigen. Tegenover de Chinese publieke opinie kan hij de eigen resultaten vergelijken met bedenkelijke ontwikkelingen in onder meer de VS en Europa. De wereldwijde leveringen van Chinese vaccins versterken China’s ‘soft power’. Waarom zou China zich laten intimideren door een verzwakkend Westen, aldus het imago dat Xi aan zijn bevolking toont.

Op eigen benen

Het vijfjarenplan dat premier Li Keqiang ontvouwde, voorziet dat China tegen 2035 “een modern socialistisch land” moet zijn. Tegen dan moet de economie het dubbele zijn van nu.

Daarom moet de komende vijf jaar alles worden gezet op innovatie, want Peking heeft het voorbije jaar vastgesteld hoe Amerikaanse sancties de uitbouw van onder meer Huawei ernstig kwamen verstoren. Mao’s beginsel dat China op eigen benen moet staan, geldt hier volop. China mag niet afhangen van leveringen van essentiële onderdelen die ineens kunnen onderbroken worden.

De komende vijf jaar wordt ook de urbanisatie verder versterkt: tegen 2025 zou 65 % (nu 60,6%) in steden wonen. China heeft nu al 14 steden met meer dan 10 miljoen inwoners. Waar is de tijd waarin werd verteld dat een vierde van de wereldbevolking Chinese boeren waren.

Maar hoe de sociale stabiliteit garanderen die de leiders van de Chinese Communistische Partij zo nauw aan het hart ligt. De werkloosheid mag niet boven 5.5% uitstijgen. Maar wat met de groeiende ongelijkheden? De welvaart stijgt sterk, maar erg ongelijk. Het verschil tussen een precaire werker met onzeker verblijfsstatuut in de stad en een van de 1058 dollarmiljardairs (onder wie veel partijleden) is aanzienlijk, zeker voor een “modern socialistisch land in wording”. Vandaar het belang dat de CP hecht aan een betere sociale bescherming voor de ganse bevolking, zodat die ongelijkheden minder scherp worden aangevoeld.

Hongkong

Xi Jinping wil ook zijn plaats in de geschiedenis als de eenmaker van China. Hongkong was in 1997 wel overgemaakt aan de Volksrepubliek, maar het akkoord met Londen voorzag in een speciaal statuut voor 50 jaar, deze ‘Speciale Zone’ zou minstens een halve eeuw kapitalistisch blijven – intussen is de Volksrepubliek die weg ook verder ingeslagen.

Toen China’s feitelijke leider Deng Xiaoping het verdrag met de Britten sloot, merkte hij wel op dat Hongkong moest geleid worden door “patriotten”. Wat hij daarmee bedoelde? “Ze moeten ons systeem niet goedkeuren, maar ze moeten houden van hun moederland en van Hongkong.”
De term “patriotten” wordt het jongste jaar dagelijks herhaald, maar in een andere betekenis. Patriotten stellen in geen geval China’s politieke systeem met de leidende rol van de CP in vraag”, verklaarde Xia Baolong, Pekings verantwoordelijke voor Hongkong.

Dat wordt deze dagen in praktijk gebracht. De Hongkongse kiezers hebben in 2019 in de districtraden een grote meerderheid gegeven aan democratische groepen en zouden dat in algemene verkiezingen voor de Legco, het Hongkongse parlement, weer kunnen doen. Het is moeilijk van kiezers te veranderen, maar men kan wel ingrijpen op de kandidaten.

Selectie

Er is een nieuwe kiesregeling op komst om de kandidaten voortaan te selecteren: alleen echte patriotten zullen nog in aanmerking komen. Die selectie zal dan onder toezicht staan van de CP, zodat alle “verkozen” instanties volkomen patriot zijn. Het doet wat denken aan het Iraanse systeem waar een kring van ayatollahs ook een selectie vooraf maakt.

Er is al voorbereidend werk gedaan om ervoor te zorgen dat kiezers geen verkeerde keuzes meer maken. Tijdens de zitting van het Chinese parlement werden 47 Hongkongse politieke activisten in voorlopige hechtenis genomen op de beschuldiging van samenzwering met het oog op subversie.

Die vreselijke aantijging slaat op het organiseren van voorverkiezingen om kandidaten te selecteren voor de algemene verkiezingen. Het misdadige ligt hierin dat ze dit deden om bij de eigenlijke verkiezingen een meerderheid te halen zodat ze de begroting tweemaal na elkaar zouden kunnen verwerpen en zo het bestuur tot aftreden zouden kunnen dwingen. Stel je voor, deelnemen aan verkiezingen om ze dan ook nog te winnen, dat is duidelijk anti-patriottisch.

Er zijn ook andere wijzigingen in de maak om de samenstelling te veranderen van het kiescollege dat dan de bestuurders van de “autonome” regio aanstelt.

Er rest een ander probleem. De Hongkongse justitie ontsnapt deels aan de controle. “Gouverneur” Xiia Baolong zei dat de hogere posten in justitie moeten bekleed worden door echte patriotten. Echte patriotten die de wet van juni vorig jaar op de nationale veiligheid met ijver toepassen.

Taiwan

In zijn toespraak tot het parlement had premier Li het ook over Taiwan. Opmerkelijk was dat hij het deze keer had over het bevorderen van een vreedzame ontwikkeling van de relaties tussen de twee oevers – de jongste tijd was herhaaldelijk gedreigd dat het menens is dat Peking desnoods geweld zal gebruiken.

Eeuwfeest

Voor Xi komt er een nieuwe belangrijke datum aan: op 1 juli viert de Communistische Partij haar 100ste verjaardag. Dat wordt allicht een grootse viering die Xi zal toelaten niet alleen de resultaten van een eeuw partij in de verf te zetten, maar ook om nog een tandje bij te steken in de cultus rond zijn persoon. Mao, de Grote Roerganger van de eerste helft. Xi de Grote Roerganger van de 21ste eeuw waarin China zijn historische plaats, nummer 1, weer inneemt.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.