Donald Trump, president van de Verenigde Staten van Amerika, laat geen gelegenheid voorbijgaan om het mikpunt van spot te worden. De Chinese krant Global Times maakt zich vrolijk over zijn voorstel om te bemiddelen in het opflakkerend grensgeschil tussen China en India. Er zijn nog geen doden gevallen, wel talrijke gewonden en de relaties tussen de twee grote Aziaten lijden er natuurlijk ook onder.

Global Times verwijst naar het boek ‘A Very Stable Genius’ dat twee journalisten van de Washington Post schreven. Daarin hebben ze het over een gesprek tussen de Indiase premier Narendra Modi en Trump. Modi was erg geschokt toen Trump hem vertelde dat ‘India gelukkig geen grens heeft met China’. Het gaat hier om een grens van rond 3500 kilometer waar er toch al enkele keren is gevochten. Drie jaar geleden nog, nu weer.

Voorlopig

Die lange grens loopt voor een groot deel door Ladakh, een dunbevolkt gebied aan de Himalaya, dat veel gemeen heeft met Tibet. Vandaar ook dat Peking er een deel van opeist. In feite hebben China noch India er dus iets te maken, maar voor beide is het gebied strategisch erg belangrijk, het zal hen worst wezen dat de (weinig talrijke) plaatselijke bewoners daarover denken.

Er gaat een nogal ingewikkelde voorgeschiedenis aan vooraf, waarbij Britten en Chinezen elkaars grenspalen uitgroeven om elders nieuwe te zetten. China legde in 1950 in zijn deel een weg aan die Xinjiang met Tibet verbindt, maar India merkte dat pas in 1957, toen de weg op de kaart stond – zo belangrijk vonden ze toen dat gebied.

De huidige grens tussen het Indiase deel ervan en “Aksai Chin”, het Chinese deel, is een voorlopige bestandslijn (Line of Actual Control), getrokken na een korte grensoorlog in 1962. Dus al 58 jaar ‘voorlopig’. Vanaf 1960 waren er al talrijke schermutselingen geweest, vooral uitgelokt door de Indiase troepen die van premier Nehru bevel kregen heilige Indiase grond te verdedigen.

In oktober 1962 zei de Chinese leider Mao Zedong “een goede oorlog geeft 30 jaar vrede” en in een kort offensief via rivieren en bergpaden maakten de Chinese troepen korte metten met de Indiase. Nehru vroeg steun aan de VS, president John Kennedy stuurde een vliegdekschip naar de Golf van Bengalen en China kondigde een eenzijdig bestand aan. Voor Nehru was dit een ernstig prestigeverlies.

Schaduw

Het geschil heeft een lichte schaduw blijven werpen op de betrekkingen tussen China en India. Dat het conflict de jongste jaren weer oplaait, heeft wellicht ook te maken met de nationalistische opflakkering aan beide zijden. Drie jaar geleden waren er botsingen geweest in een ander deel van de grens, het plateau van Doklam, in Sikkim – een staatje dat India in 1975 na een referendum inlijfde.

Het Indiase deel van Ladakh was tot vorig jaar deel van de Indiase deelstaat Jammu & Kasjmir. Modi maakte in augustus een einde aan de autonomie van Kasjmir en plaatste ook Ladakh onder rechtstreeks bestuur van de centrale regering. De bedoeling is om Ladakh later, onder Indiase soevereiniteit, te verenigen met Aksai Chin. Ladakh heeft 275.000 inwoners op een gebied tweemaal België.

Bruggen en wegen

Modi komt graag in de belangstelling als de verdediger van de Indiase natie. Hij stuurde deze week snel 5000 manschappen om, zoals in de tijd van Nehru, heilig Indiaas grondgebied te verdedigen. Peking beschuldigt India er van de vijandelijkheden te hebben uitgelokt en stuurt ook duizenden manschappen versterkingen.

Aanleiding is alleszins de aanleg van een weg en de bouw van een brug aan Indiase zijde, wat China als een inbreuk ziet op de afspraken na de oorlog van 1962. De weg die India wil aanleggen is een vertakking van de weg naar Daulat Beg Oldi, de hoogste landingsstrip van de wereld waar er in 2013 ook al gevechten waren.

Volgens Indiase media zijn er Chinese militairen in een deel van de Galwan vallei die ze in 1962 hadden veroverd maar nadien weer aan India hebben gelaten. De Global Times, beschouwd als een spreekbuis van Chinese nationalisten binnen de Communistische Partij, schrijft dat die vallei China toebehoort.

Zuidelijk Azië

Tot veel meer dan gekletter zal het wel niet komen tussen deze twee kernwapenmogendheden. Peking wil Modi zeker niet in de armen van de VS duwen en herinnert er nu graag aan dat Trump zich vorig jaar ook al wou opwerpen als bemiddelaar tussen India en Pakistan over Kasjmir.

India en China zijn anderzijds in zware competitie voor invloed in zuidelijk Azië. China heeft sterke troeven in Pakistan, Nepal en Sri Lanka, India staat op gespannen voet met de meeste van zijn buurlanden, onder meer met Nepal waarmee het ook een oplaaiend grensconflict heeft.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.